Ψηλορείτης: ΣΑΜΑΡΙΑ

Τρίτη 29 Νοεμβρίου 2011

ΣΑΜΑΡΙΑ

                        Σαμαριά ή Φάραγγα
                               Του Μανόλη Δακανάλη Αντιπροέδρου
   ΕΟΣ Μοιρών

“Οι Σιδερόπορτες του φαραγγιού της Σαμαριάς είναι ένα από τα περισσότερο φωτογραφημένα μέρη του Πλανήτη”.

Το φαράγγι της Σαμαριάς έχει χαρακτηριστεί Εθνικός Δρυμός από το 1962, οπότε έφυγαν και οι τελευταίοι κάτοικοι του οικισμού Σαμαριά. Ο Δρυμός έχει μήκος 12,8 χιλιόμετρα, ενώ οι ορθοπλαγιές του έχουν ύψος 500-700 μέτρα. Το φαράγγι της Σαμαριάς σχηματίζεται μεταξύ του κύριου όγκου των Λευκών Ορέων με την υψηλότερη κορφή Πάχνες (υψ.2452μ.) και των κορφών Γκίγκιλος και Βολακιάς, φθάνει δε στον γραφικό όρμο της Αγίας Ρούμελης. Είναι ένα δυσπρόσιτο και κακοτράχαλο φαράγγι, αλλά ζωντανός χώρος για την επιβίωση του Κρητικού αιγάγρου (ΚΡΙ-ΚΡΙ). Η χλωροπανίδα είναι πλούσια και αποτελείται από πεύκα, κυπαρίσσια, σφεντάμια, πρίνους και στις ορθοπλαγιές του φύεται ο δίκταμος ή έρωτας ενδημικό φυτό των βουνών της Κρήτης. Επίσης ενδημούν γυπαετοί ή κοκαλάδες, σκάρες, αετοί, χρυσαετοί. κίσσες και άλλα.

Τα Λευκά Όρη έχουν 50 κορφές πάνω από 2000 μέτρα και 55 κορφές κάτω από 2000 σχήματος κώνου με ελάχιστη βλάστηση, αποτελούν ένα «Σεληνιακό» τοπίο μοναδικό στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Προκαλεί φόβο και δέος στον ορειβάτη που θα βρεθεί στις αφιλόξενες κορφές και πλαγιές του. Επίσης έχει 31 άλλα φαράγγια μικρά και μεγάλα.

Νωρίς το πρωί στις 9 Αυγούστου 2009 το λεωφορείο αποβίβασε 50 ορειβάτες του Ορειβατικού Συλλόγου Μοιρών, στο «Ξυλόσκαλο» του γραφικού Οροπεδίου του Ομαλού (υψ1226μ) με αρχηγό το γράφοντα, για να περάσουμε το μαγευτικό και πρώτου πανευρωπαϊκού κάλλους φαράγγι της Σαμαριάς ή Φάραγγας όπως την αποκαλούν οι Σφακιανοί. Οι ακτίνες του κοσμογυριστή ήλιου έπεφταν πάνω στον κακοτράχαλο και αφιλόξενο Γκίγκιλο που είναι άγρυπνος φρουρός του φαραγγιού τώρα εκατομμύρια χρόνια.

Από το «Ξυλόσκαλο» πήραμε ένα κατηφορικό μονοπάτι που ελίσσεται κάτω από τα πεύκα με αμέτρητες φουρκέτες για πέντε χιλιόμετρα μέχρι το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου. Από το παρατηρητήριο ή «μπαλκόνι» του δρυμού διακρίναμε το φαράγγι σε όλο του μεγαλείο με ορατότητα ίσαμε τον οικισμό της Σαμαριάς και την κορφή των Λευκών Ορέων.

Το φαράγγι είναι από τα πλέον οργανωμένα φαράγγια της Ευρώπης, διαθέτει πολλούς χώρους ανάπαυσης με ξύλινα παγκάκια, τουαλέτες, χώρο για κάπνισμα, ενώ τους χώρους αυτούς κοσμούν πηγές με κατάκρυα κρυστάλλινα νερά. Πυροσβεστικές φωλιές υπάρχουν σε όλο το μήκος του δρυμού για άμεση καταστολή τυχόν εκδηλωθείσας πυρκαγιάς.

Πριν από το πλάτωμα του Αγίου Νικολάου είδαμε χιλιάδες σωρούς από μικρές πέτρες, που έχουν στήσει οι επισκέπτες για να εκπληρωθούν οι επιθυμίες τους. Στήσαμε και εμείς τους δικούς μας σωρούς και περιμένουμε το θαύμα.

Ο πρώτος μεγάλος ανοιχτός χώρος ανάπαυσης είναι το πλάτωμα του Αγίου Νικολάου με το γραφικό πέτρινο εκκλησάκι, το δασοφυλακείο και τα αιωνόβια κυπαρίσσια. Οι βιολόγοι υποστηρίζουν ότι είναι τα μεγαλύτερα και μακροβιότερα στην Ευρώπη.

Στα μέσα περίπου του δρυμού στην αριστερή όχθη του ποταμού εμφανίζεται μέσα στα πεύκα και τις ελιές ο οικισμός της Σαμαριάς, τον οποίο συνδέει με το μονοπάτι μια ξύλινη γέφυρα. Στον οικισμό είναι η βάση των δασοφυλάκων και του γιατρού που προσφέρει τις πρώτες του βοήθειες σε όποιο τις έχει ανάγκη. Στο παλαιό σπίτι των Βίγληδων διανυκτέρευσε φεύγοντας η Ελληνική Κυβέρνηση λίγο πριν από τη Μάχη της Κρήτης το 1941 για τη Μέση Ανατολή, ο τότε βασιλιάς Γεώργιος ο Β΄ και ο Πρωθυπουργός Εμμ. Τσουδερός με την ακολουθία τους. Στο σπίτι αυτό εκδόθηκε η τελευταία διαταγή επί Ελληνικού εδάφους για αντίσταση κατά των Γερμανών.

Είχαμε την τύχη να δούμε στον περίβολο του οικισμού τέσσερις θηλυκούς αίγαγρους, μεταξύ των οποίων και ένα μικρό (ριφάκι) οι αρσενικοί δεν πλησιάζουν, τους δώσαμε να φάνε και ήταν όπως διαπιστώσαμε εξοικειωμένοι με τους επισκέπτες. Στο δρυμό μέσα σύμφωνα με τους ιδικούς ζουν περίπου 2000 χιλιάδες αίγαγροι, οι οποίοι είναι προστατευμένο είδος σύμφωνα με το νόμο, γιατί είναι μοναδικοί στην Ελλάδα, αν και ο μεζές τους είναι περιζήτητος. Στον οικισμό υπάρχει ελικοδρόμιο για κάθε έκτακτη ανάγκη.

Το όνομα Σαμαριά το πήρε από την εκκλησία της οσίας Μαρίας της Αιγύπτιας που βρίσκεται αριστερά έξω από τον οικισμό της Σαμαριάς. (Όσια Μαρία-Σια Μαρία-Σαμαριά). Πιο ψηλά υπάρχει και η Χώρα της Σαμαριάς που είναι ακατοίκητη εδώ και 400 χρόνια.

Πίσω από τον οικισμό έχει την ευκαιρία πολλές φορές να δει ο επισκέπτης από κοντά τους Αίγαγρους (Κρι-Κρι) της Κρήτης που ισορροπούν στις απόκρημνες πλαγιές των πανύψηλων βράχων του φαραγγιού. ‘Εχουνε καστανό χρώμα και μια μαύρη λωρίδα στη ραχοκοκαλιά, όπως οι σταυράτες αίγες και τράγοι. Υπάρχουν περίπου 2000 ζώα προστατευμένα από τη Δασική Υπηρεσία αν και ο μεζές τους είναι περιζήτητος.

Στο φαράγγι παίχτηκε το τελευταίο δράμα του Εμφυλίου Πολέμου στην Κρήτη αρχές Ιουνίου 1948. Οι αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού βρέθηκαν κυκλωμένοι από όλα τα σημεία του φαραγγιού χωρίς ελπίδα σωτηρίας. Έπεσε τούτος ο άγριος τόπος που τόσες φορές περιέθαλψε και έσωσε τους αντάρτες, το φαράγγι δεν μπορεί να κρατηθεί. Τότε οι βασιλιάδες του φαραγγιού οι Βίγληδες Γιάννης και Βαγγέλης ανέλαβαν και έβγαλαν νύκτα 90 αντάρτες εξουθενωμένους από ένα δυσπρόσιτο μονοπάτι έξω από το φαράγγι, όπου διασκορπίστηκαν και σώθηκαν.

Καθώς προχωρούσαμε το φαράγγι στενεύει πάρα πολύ και υπάρχει κίνδυνος να κτυπηθεί κάποιος από πτώση λίθων, άλλωστε προειδοποιούν οι σχετικές πινακίδες. Στο παρελθόν έχουν υπάρξει θανατηφόρα ατυχήματα. Προσωπικά ο γράφων έχει δει να πέφτουν πέτρες πολύ κοντά του, τουλάχιστο τέσσερις φορές στο παρελθόν. Η πορεία γίνονταν πλέον στην κοίτη του ρέματος και το κρυστάλλινο νερό που είχε χαθεί στο ποτάμι μετά τον οικισμό Σαμαριά, εμφανίζεται πάλι μετά από τρία περίπου χιλιόμετρα.

Τριακόσια περίπου μέτρα μετά τον τελευταίο χώρο ανάπαυσης «Χριστός» με το γραφικό εκκλησάκι, υψώνονται οι «Σιδερόπορτες» του φαραγγιού με τον επιβλητικό όγκο των βράχων, που είναι ένα από τα περισσότερο φωτογραφημένα και διαφημισμένα μέρη του πλανήτη. Έχουν πλάτος 3 μέτρα, μήκος 12 και ύψος ορθοπλαγών 500-700 μέτρα. Στη συνέχεια ανοίγουν τα τοιχώματα του φαραγγιού και οδηγούμαστε στην έξοδο του δρυμού.

Στην έξοδο συναντήσαμε αναψυκτήρια και το εκδοτήριο εισιτηρίων. Ο υπεύθυνος εκδόσεως των εισιτηρίων μου είπε, ότι σήμερα εκδόθηκαν 1070 εισιτήρια, ενώ την αντίστοιχη Κυριακή του 2008 είχαν εκδοθεί 2000 εισιτήρια. Η οικονομική κρίση είναι υπαρκτή και έχει αγγίξει και το φαράγγι της Σαμαριάς.

Η Επάνω Ρουμέλη είναι κτισμένη κατά γειτονιές με παλιά ερειπωμένα αρχοντικά, μερικά από τα οποία τα τελευταία χρόνια τα αναπαλαιώνουν οι ιδιοκτήτες τους.

Δεξιά λίγο πριν φθάσουμε στην Αγία Ρουμέλη είναι η εκκλησία της Παναγίας, που έχει κτιστεί πάνω στα θεμέλια αρχαίου ναού. Εδώ τοποθετούν οι αρχαιολόγοι την αρχαία πόλη Τάρρα – κέντρο των Δωριέων την οποία αναφέρει ο Όμηρος.

Καταλήξαμε στο γραφικό όρμο της Αγίας Ρουμέλης με τη μαύρη σπειρωτή άμμο, όπου οι ορδές των επισκεπτών του φαραγγιού καταπονημένοι και πεινασμένοι γεμίζουν τις ταβέρνες.

Είναι εκατοντάδες οι άνθρωποι από όλο τον κόσμο που διασχίζουν το φαράγγι καθημερινά. Οι περισσότεροι από αυτούς θέλουν να το δουν με τα ίδια τους τα μάτια να το θαυμάσουν, άλλοι θέλουν να δοκιμάσουν την αντοχή τους, άλλοι παρασύρονται από τη διεθνή φήμη του μαγευτικού τοπίου και άλλοι περνούν από εγωισμό: «Είσαι Κρητικός και δεν πέρασες τη Σαμαριά;». Οι περισσότεροι από αυτούς φθάνουν στο τέλος με φούσκες, μηνίσκους και πρησμένα πόδια. Λίγοι όμως είναι εκείνοι, που πάνε για να υποκλιθούν στον ασημόχρωμο Γκίγκιλο, να χαιρετήσουν το καταπράσινο από πεύκα τοπίο, να προσκυνήσουν στην Οσία Μαρία, να μιλήσουν στα ελεύθερα αγρίμια, να ξεδιψάσουν με τα κρυστάλλινα νερά των πηγών, να μυρίσουν δίκταμο, να περάσουν τις Πόρτες και τέλος να λυτρωθούν με μια βουτιά στα πεντακάθαρα γαλανά νερά του Νοτίου Κρητικού Πελάγους.

To 365 μΧ. έγινε στην Κρήτη πολύ μεγάλος σεισμός 8.7 ρίχτερ, ανυψώθηκε η Δυτική Κρήτη και καταποντίστηκε η Ανατολική. Στα βράχια δυτικά στον όρμο της Αγίας Ρουμέλης φαίνεται ευκρινώς, που ήταν η ίσαλος γραμμή της θάλασσας πριν το σεισμό.

Μαγευτήκαμε για άλλη μια φορά με τις πρωτόγνωρες εικόνες και παραστάσεις που είδαμε σε αυτό το άγριο τοπίο, που όμως ημερεύει και γαληνεύει την καρδιά και την ψυχή μας. Αδιαφορήσαμε για το αν πιαστήκανε τα πόδια μας ή κουραστήκαμε, θα το ξαναπεράσουμε πολλές φορές ακόμα, δεν το χορτάσαμε.

Δρόμος που να οδηγεί από την Αγία Ρουμέλη στη Χώρα των Σφακιών, δεν υπάρχει, μονάχα το αρχέγονο μονοπάτι προς την Σούγια και τα Σφακιά. Το απόγευμα το πλοίο «ΔΑΣΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ» μας μετέφερε στη Χώρα των Σφακιών ή Εμπρόσγιαλος με ενδιάμεσο σταθμό το γραφικό Λουτρό, που μοιάζει με κυκλαδίτικο χωριό.-

Μοίρες 10 Αυγούστου 2009

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΑΠΟΨΗ του νότου φύλλο 490 της 25-8-2009