Σελίδες

Τρίτη 24 Ιανουαρίου 2017

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΛΛΕΡΓΗΔΩΝ




ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΛΛΕΡΓΗΔΩΝ
Του Δακανάλη Μανόλη
        Ένα  πολυσυζητημένο θέμα είναι η ιστορική υπόσταση της παράδοσης και ο μεσαιωνικός θρύλος για τα δώδεκα αρχοντόπουλα. Ο αυτοκράτορας Αλέξιος Β΄ Κομνηνός με Χρυσόβουλο που χρονολογείται το 1182, (φέρει χρυσή σφραγίδα του αυτοκράτορα) έστειλε στην Κρήτη μαζί με το γιο του Ισαάκιο Κομνηνό ως εγγυητή δώδεκα αριστοκρατικές οικογένειες της Κωνσταντινούπολης με εκατό τριήρεις. Σκοπός του ήταν αφενός να υποτάξουν το νησί, το οποίο είχε επαναστατήσει και αρνιόταν να καταβάλει τους φόρους και  αφετέρου να ενισχύσουν τον πληθυσμό του νησιού, ο οποίος παρουσίαζε αισθητή αραίωση λόγω της σκληρής και μακρόχρονης Αραβοκρατίας. Επρόκειτο για τη δεύτερη κατά σειρά αποίκηση από την απελευθέρωση της Κρήτης το 961 υπό του Νικηφόρου Φωκά.                                                                                                                                        Το χρυσόβουλο αναφέρει σε γενικές γραμμές τα εξής: «Ο Αλέξιος Κομνηνός και Πορφυρογέννητος, Βασιλεύς Κωνσταντινουπόλεως νέας Ρώμης και καθολικός διάδοχος των μακαρίων βασιλέων κλπ, όπου με αυτό στέλνω δια βασιλέα  και επίτροπόν μας τον μυριπόθητον και φίλατατόν μου υιόν Ιασαάκιον, ομού με τους παρόντας ιβ΄ γενεών Άρχοντας της ημών Βασιλείας και Βουλής κλπ.  αρπβ΄.
    + Ο εν Χριστώ Βασιλεύς περιπόθητος υιός και ημέτερος επίτροπος Ισαάκιος.
    + Καγώ ο πατήρ αυτού Αλέξιος έτι δε και οι εμοί ιβ΄ αρχοντόπουλοι». (Πηγές: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ 1909 τόμος 1ος, Βασίλειος Ψιλάκης σελ. 745-748).
     Οι δώδεκα ευγενείς (τα αρχοντόπουλα) που αναφέρονται στο χρυσόβουλο είναι οι εξής: Ιωάννης Φωκάς, Κωνσταντίνος Βαρούχας, Μαρίνος Σκορδίλης, Λέων Μουσούρος, Φίλιππος Γαβαλάς, Ανδρέας Μελισσηνός, Θωμάς Αρχολέος, Δημήτριος Βλαστός, Ευστάθιος Χορτάτζης, Νικηφόρος Αργυρόπουλος ή Αγιοστεφανίτης, Ματθαίος Καλαφάτης και Λουκάς Λίθινος. Οι οικογενειακές διακλαδώσεις των παραπάνω οικογενειών είναι πάρα πολλές, ενώ πολλά οικογενειακά επώνυμα επιβιώνουν και σήμερα αυτούσια ή με μικρές παραλλαγές. Αρκετά τοπωνύμια της Κρήτης  συνδέονται με τις παραπάνω επιφανείς οικογένειες, όπως Μουσούρω (Στράτα των Μουσούρων), Καλλέργω, Καλλεργιανά, Σκορδίλω, Νομικιανά, Φουμιανά, Γαβαλοχώρι, Μελισσουργάκι κλπ.
       Οι οικογένειες αυτές υπήρξαν οι γενάρχες των μεγάλων αρχοντικών οικογενειών της Κρήτης και τα ισχυρά ερείσματα της αυτοκρατορικής  εξουσίας στο νησί.  Στις αρχοντικές αυτές οικογένειες  δόθηκαν σημαντικά περιουσιακά προνόμια σε ολόκληρη την Κρήτη.
       Το πρωτότυπο του χρυσόβουλου αυτού δεν διασώζεται, το κείμενο όμως υπάρχει στο χρονικό του Trivah και αντίγραφα στη Μονή Γωνιάς-Κίσσαμου, στην Μαρκιανή βιβλιοθήκη της Βενετίας, αλλά  και στη μεταφρασθείσα Γαλλική Κρητική ιστορία υπό του Βερνάδου (σελ.105) και αλλού. (Πηγές: imfo@calergi.gr και Poweted by Blogger και Βασίλειος Ψιλάκης ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ 1909 τόμος 1ος, σελ. 745-748).
       Από τους Φωκάδες της Καππαδοκίας προήλθαν αργότερα οι Καλλέργηδες, με διάφορες ερμηνείες για την ετυμολογία (π.χ. οι προσφέροντες καλά έργα ή κάλλιστα έργα ή από το Καλλέργω-Καλλιεργητής – Καλλέργης).
      Οι Καλλέργηδες αποτελούν μια μεγάλη γενιά σε όλη την Κρήτη. Επηρέασαν αποφασιστικά τη διαμόρφωση της Κρητικής Ιστορίας σε μακρινές εποχές. Επέδειξαν μεγάλο δυναμισμό και ανέδειξαν διαχρονικά σημαντικές προσωπικότητες. Τα ίχνη των Καλλέργηδων βρίσκονται σήμερα σε όλη την Κρήτη και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, στα οικόσημα, στις επιγραφές, στα τοπωνύμια, και στις εκκλησίες των Καλλεργών.
     Ο Αλέξιος Καλλέργης κατάγονταν από τη μεγάλη βυζαντινή οικογένεια των Φωκάδων με έντονη βυζαντινή συνείδηση και στο οικόσημο τους έχουν τον δικέφαλο αετό. Ήταν ο ισχυρός άνδρας του Μυλοποτάμου και αργότερα σχεδόν όλης της Κρήτης  με  τεράστιο φέουδο. Απέκτησε έξι γιούς τον Ιωάννη, το Γεώργιο, τον Λέων, τον Ματθαίο, τον Ανδρέα και μια κόρη την Αγνή.
      Για πρώτη φορά ο Αλέξιος Καλλέργης εμφανίζεται στην επανάσταση των Χορτάτζηδων, Σκορδίληδων και Μελισσινών το 1262. Ακολουθούσε καιροσκοπική πολιτική, άλλοτε φίλος και άλλοτε πολέμιος των Βενετών.
      Το 1282 ξέσπασε στην Κρήτη η μεγαλύτερη επανάσταση της κρητικής αριστοκρατίας κατά των Ενετών. Υποκινητής του ξεσηκώματος ήταν ο ισχυρός άρχοντας του Μυλοποτάμου Αλέξιος Καλλέργης. Αιτία η απιστία των Βενετών στην τήρηση των συμφωνιών προηγουμένων επαναστάσεων και η προσπάθεια των να περιορίσουν τη δύναμη του Καλλέργη. Όλα αυτά προκάλεσαν την έντονη αντίδρασή του και την έκρηξη της μεγάλης επανάστασης που κράτησε 17 χρόνια και έφερε τους Βενετούς σε πολύ δύσκολη θέση.
      Στο πλευρό του στάθηκαν οι επιφανέστεροι κρητικοί άρχοντες όπως, οι Γαβαλάδες, οι Βλαστοί, οι Βαρούχες και ο Χορτάτζης. Το Κέντρο των επαναστατών ήταν το Μυλοπόταμο, αλλά παράλληλα ξεσηκώθηκε ολόκληρη η Κρήτη και ο αγώνας πήρε τη μορφή του κλεφτοπολέμου. Την επανάσταση αυτή υποκίνησε ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Η΄ ο Παλαιολόγος σε αντιπερισπασμό προ του κινδύνου μιας βένετο-ανδεγαβικής συμμαχίας.
   Οι Βενετοί για να κάμψουν τους επαναστάτες με επίδειξη δύναμης, άρχισαν  μεγάλες βιαιοπραγίες  με απίστευτη αγριότητα και τρομοκρατία. Κατέστρεψαν μοναστήρια, που σε παλαιότερες επαναστάσεις ήταν κέντρα αντίστασης και τροφοδοσίας των επαναστατών. Τιμωρούσαν με φρικτά βασανιστήρια αυτούς που συλλάμβαναν και κήρυξαν το οροπέδιο του Λασιθίου τόπο ακατοίκητο, απαγορεύοντας τη βοσκή ποιμνίων, επειδή ήταν πάντα το καταφύγιο των επαναστατών.
    Οι μάχες και οι συγκρούσεις ήταν αμφίρροπες  και διήρκεσαν πάνω από δέκα χρόνια. Στην Κρήτη στέλνονταν από την Βενετία συνεχώς στρατιωτικές δυνάμεις και εφόδια, ενώ τα σχέδια των δουκών για καταστολή της επανάστασης, δεν έφερναν κανένα αποτέλεσμα. Σε τελική ανάλυση υπήρξε κόπωση και στα δυο αντιμαχόμενα στρατόπεδα.
       Το 1296 οι Ενετοί βρέθηκαν σε δύσκολη θέση, όταν οι Γενουάτες επεχείρησαν να καταλάβουν τη Δυτική Κρήτη από τους Βενετούς. Ο Γενουάτης ναύαρχος Ντόρια κατέλαβε και πυρπόλησε τα Χανιά και ζήτησε τη βοήθεια του Αλέξιου Καλλέργη, με την υπόσχεση να τον αναγνωρίσει κληρονομικό ηγεμόνα στην Κρήτη. Ο Αλέξιος μη έχοντας εμπιστοσύνη στους Γενουάτες αρνήθηκε να συνεργαστεί μαζί τους και ήταν τον πρώτο βήμα για μια έντιμη  συνδιαλλαγή με τη Βενετία.
        Η επανάσταση του Αλέξιου Καλλέργη τερματίστηκε με τη Συνθήκη που υπογράφτηκε στις 28 Απριλίου 1299. Η συνθήκη είχε  33 άρθρα  και την υπέγραψε ο Δούκας της Κρήτης Μιχαήλ Βιτάλης και επικυρώθηκε αμέσως από τη Γαληνότατη Δημοκρατία της Βενετίας. Πρόκειται για συνθήκη τεράστιας σημασίας για την εξέλιξη των σχέσεων Βενετίας και Κρήτης. Για πρώτη φορά κανονίστηκαν σε μόνιμη και σταθερή βάση τα δικαιώματα του κρητικού λαού, την οποία τήρησε με μεγάλη πίστη και ευλάβεια ο Αλέξιος Καλλέργης. Οι κυριότεροι όροι της συνθήκης ήταν:
      Ι. Παραχωρήθηκε γενική αμνηστία και αποδόθηκαν τα κτήματα που είχαν δημευθεί.
      2. Αναγνωρίστηκαν στον Καλλέργη όλα τα δικαιώματα, που είχε πριν από την επανάσταση και παραχωρήθηκαν ακόμα τέσσερα ιπποτικά φέουδα δυτικά του Στρούμπουλα. κλπ.
      3. Επιτράπηκαν οι επιγαμίες Κρητικών και Λατίνων.
    4. Παραχωρήθηκε φορολογική ατέλεια για τα χρέη των επαναστατών, με τη δυνατότητα να πληρωθούν σε μια διετία.
      5. Αναγνωρίστηκαν ως έγκυρες οι αποφάσεις των δικαστηρίων που είχε συστήσει ο Καλλέργης κατά τη διάρκεια της επανάστασης.
      6. Απελευθερώθηκαν 100 βιλλάνοι που είχαν συλληφθεί, γιατί υποστήριξαν την επανάσταση.
    7. Παραχωρήθηκαν στον Καλλέργη τα μοναστήρια δυτικά του Στρούμπουλα, με το ίδιο μίσθωμα που πληρωνόταν γι αυτά πριν την επανάσταση.
    8. Παραχωρήθηκε επίσης στον Καλλέργη το δικαίωμα να μισθώνει τα μοναστήρια της Λατινικής Αρχιεπισκοπής (δυτικά του όρους Στρούμπουλα).
      9. Στον Καλλέργη επιτράπηκε να εγκαταστήσει ορθόδοξο επίσκοπο στην επισκοπή Α(γ)ρίου και να μισθώσει τις δυο επισκοπές Μυλοποτάμου και Καλαμώνος Ρεθύμνο κλπ. Έδρα ήταν ο σημερινός οικισμός Αγρίδια στο Μυλοπόταμο. Στον Αλέξιο δόθηκαν επίσης 4 ιπποτικά φέουδα στην περιοχή Άνω και Κάτω Συβρίτου στο Αμάρι, στον Άγιο Βασίλειο και εποπτείες στην Κίσσαμο, την Αργυρούπολη κλπ.
   Στα επόμενα χρόνια που ακολούθησαν η φιλοβενετσιάνικη στάση του Αλέξιου Καλλέργη εξόργισε πολλούς επιφανείς Κρήτες, όπως τους Χορτάτζηδες, τους Μελισσινούς και τους Αγιοστεφανίτες, που τον κατηγόρησαν για προδοσία, ιδιοτέλεια και προσπάθησαν να τον δολοφονήσουν στο Μυλοπόταμο.
     Τα τελευταία χρόνια της ζωής του κατοίκησε στον Χάνδακα (Ηράκλειο). Πέθανε το 1321 και ενταφιάστηκε στο ονομαστό μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης των Σιναϊτών του Χάνδακα.
     Ο Στέφανος Ξανθουδίδης σκιαγραφεί τον Αλέξιο Καλλέργη ως εξής: « Εις τα πλούτη και την ευγένειαν-κληρονομικά τοιαύτα πλεονεκτήματα- Ο Αλέξιος συνήνου και προσωπικά χαρίσματα μεγάλα, ήτοι ανδρείαν, στρατηγικότατα, σύνεσιν, ευφυίαν και ευγλωττίαν.  Αλλ΄ ο Αλέξιος ήτο και γέννημα της εποχής του, ο εγωισμός, η δοξομανία και η φιλοπατρία εκυρίευον  την ψυχήν του και έβλαπτον την  αγνότητα των εθνικών του αισθημάτων. Κολακευόμενος υπό των εξαιρετικών τιμών και προνομίων, ας εκαρπούτο υπό την ενετικήν κυριαρχίαν, δεν ήτο διατεθειμένος να θυσιάση αυτάς επιδιώκων ανώτερα ιδανικά εθνικής αποκαταστάσεως της πατρίδος του, όπως έπραξαν οι μεγαλόψυχοι αδελφοί Χορτάζαι».( Πηγές: Θεοχάρης Δετοράκης ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ σελ.179-180).
    Ο πολυμαθής Ιταλός ιστορικός Ιωσήφ Καπελλέτης αμερόληπτος και ξένος των δυσμενών διαθέσεων, εξαγνίζει το Βυζαντινό ευπατρίδη Αλέξιο Καλλέργη και τον χαρακτηρίζει ως εξής: « Ο Αλέξιος Καλέργης απήλευνε της γενικής υπολήψεως του έθνους του. Ως ευγενής, πλούσιος και ισχυρός υπέρ πάντα άλλου Κρήτα παιδιόθεν εμελέτησε καλώς του αρμοδιότερου τρόπου του καθοδηγήσας εις αίσιον τέρμα τας προσδοκίας των συμπολιτών του. Εμίσει τους Ενετούς εκ βάθους ψυχής, το μεν ως φιλών διαπύρως την πατρίδα, το δε διότι καπηλικώς  εγένοντο ούτοι κύριοι αυτής. Αν δ έστερξε ποτέ να προσενεχθή φιλικώς προς αυτούς, όμως ουδέποτε συνεμερίσθη των καταχρήσεων και κακουργημάτων των. Όθεν σπανίως συνανεστράφη προς Ενετούς, μόνον δε παροδικώς πρεσεπέλασε τινά τούτων κλπ). (Πηγές: Βασ. Ψιλάκης ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ 1909  Τόμος 2ος σελ. 75).
       Η κόρη του Αλέξιου, Αγνή πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στο μικρό χωριό Καστρί του Μυλοποτάμου, το οποίο προστάτευε ένα ψηλό κάστρο, που κτίστηκε από επαναστάτες της οικογένειας Καλλέργη. Αποτελούσε την έδρα του αντάρτικου και το στοιχειώδες κράτος-κατοικία του πατέρα της Αλέξιου Καλλέργη του ισχυρού άνδρα της Κρήτης. Το Πανωκάστρι υπήρξε η Ακρόπολη του Μυλοποτάμου κατά την εποχή της Ενετοκρατίας. Εκεί πάνω είναι χτισμένη η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου η Πανωκαστριανή, στην οποία είχε χαράξει τα οικόσημα του ο Αλέξιος Καλλέργης. Το κάστρο αυτό ακόμα και σήμερα μετά από εφτά και πλέον αιώνες διατηρείται με μεγάλες φθορές. (Πηγές: ΡΕΘΕΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ, Μανούσος Κλάδος 13-6-2014).
        Η Αγνή παντρεύτηκε το βενετοκρητικό άρχοντα Ιάκωβο Κορνάρο και ο πατέρας της Αλέξιος της έκανε ένα λαμπρό γάμο. Μετά τη συνθήκη του 1299 η Αγνή μετοίκησε στο Χάνδακα (Ηράκλειο), όπου πέρασε το υπόλοιπο της ζωής της.
       Καλλέργηδες της Μέσα Μάνης. Πριν από 350 περίπου χρόνια μερικοί Καλλέργηδες από τη Γωνιά Χανίων της Κρήτης μετοίκισαν στη Μάνη. «Γύρω στο 1620 πήγε στη Γωνέα της Μάνης ο Δημήτριος Καλλέργης με το γιό του Γεώργιο, τον αδελφό του Σιγούντο και το συγγενή του Γουρδούρο». Ρίζωσαν στη Μάνη φτιάχνοντας το χωριό Γωνέα του Κότρωνα. Στο χωριό αυτό  μετά από χρόνια δημιουργήθηκαν από την οικογένεια αυτή δέκα πέντε κλάδοι. ( Πηγές: Κάσση Κυριάκου. Μοιρολόγια της Μάνης τόμος Β΄ σελ. 172-Από την έκδοση Γιάννη Λεκκάκου, Μάνη Ερανίσματα).
      Ο θρύλος της εγκατάστασης της οικογένειας Καλλέργη στη Μάνη, σκιαγραφείται, από τη διήγηση Ευθυμίου Καλλέργη-μεσήλικα αγρότη, αποφοίτου εξαταξίου Γυμνασίου, μόνιμου κατοίκου Κότρωνα. «Επί Ενετοκρατίας έφθασε στον Κότρωνα της Μάνης ένας φυγόδικος Κρητικός καλούμενος Καλλέργης. Ένα έγκλημα του, στον τόπο του, τον ανάγκασε σε αυτοεξορία. Με κάποιο βαπόρι έφθασε στο Γύθειο κι από εκεί στο μετέπειτα χωριό Γωνέα, πάνω από τον Κότρωνα της Προσηλιακής Μάνης.
       Η εγκατάστασή του επετράπη ακριβώς εκ του γεγονότος ότι ήταν Κρητικός. Όμως οι ντόπιοι τον ονόμαζαν «κοπέλι» και «φερτό» μ όλα τα επακόλουθα αυτού του «τίτλου», θεωρείτο πάντα παρακατιανός και έτσι έπρεπε να εκτελεί αναντίρρητα κάθε θέλημα ή προσταγή των αφεντάδων της περιοχής. Τελικά η κατάληξη των δοκιμασιών που πέρασε και χάρη στην τιμιότητα του και στην καλή διαγωγή που έδειξε έγινε ισότιμα δεκτός στην τοπική κλειστή κοινωνία. Τόσο μάλιστα ώστε ένας από τους επιφανείς της περιοχής, από την τοποθεσία «Ραζί», (πάνω από τον Κότρωνα) του έδωσε την κόρη του, για γυναίκα του κλπ».
       Εγκαταστάθηκε με τη γυναίκα του πάνω  από το «Ραζί» σε μια τοποθεσία που την ονόμασε Γωνέα (μετέπειτα χωριό, εγκαταλειμμένο σήμερα), τιμητικά από την ιδιαιτέρα του πατρίδα τη Γωνιά της Κρήτης. Έχτισε το αρχοντόσπιτο του και έγινε μέγας και τρανός στην περιοχή. Φέρεται μάλιστα και ο ιδρυτής και παλιότερος κάτοικος του Κότρωνα. Στη Γωνέα υπάρχει η Μονή Σωτήρος των Καλλέργηδων και οι τοιχογραφίες της χρονολογούνται από το 14ο αιώνα.
   Οι Καλλέργηδες της Μάνης λόγω των ίδιων ονοματικών και πατρωνυμικών στοιχείων απέκτησαν ψευδώνυμα, όπως συνηθίζεται στη Μάνη, στην Κρήτη και αλλού. Όταν ερωτούνται οι ντόπιοι από επισκέπτες για τους πύργους και τα πυργόσπιτα των οικογενειών του οικισμού, τους ονοματίζουν ως κατωτέρω:
 Αυτός είναι ο πύργος των Μπουνιάνων-Καλλέργηδων (Μπουνάκος),
 η καμάρα των Μπακογιαννιάνων-Καλλέργηδων (Μπακογιάννης,
 το πυργάκι των Πικουλιάνων-Καλλέργηδων (Πίκουλας),
 τα πυργόσπιτα των Παπαδαντωνιάνων-Καλλέργηδων (Παπαντωνάκος),
 τα σπίτια των Στρατιάνων-Καλλέργηδων (Στρατάκος),
 των Κοφινιάνων-Καλλέργηδων (Κοφινάς-Κοφινάκος),
 των Χριστιάνων-Καλλέργηδων (Χριστάκος),
 των Αραπαντώνηδων-Καλλέργηδων (Αραπαντώνης),
 των Σιγούντων-Καλλέργηδων (Σιγούντος),
 των Κοντολεφιάνων-Καλλέργηδων (Κοντολέφας),
 των Σταθάκηδων-Καλλέργηδων (Σταθάκης),
 των Καψαχειλιάνων-Καλλέργηδων (Κοψαχειλάκος),
 των Ζαβαλιάνων-Καλλέργηδων (Ζαβαλάκος).
       Η πολυάριθμη οικογένεια των Καλλέργηδων της Γωνέας έχει διασπαρθεί σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Την Κώμη του Κότρωνα της οποίας αποτελεί οικισμό, το Σκουτάρι, τον Πειραιά, την Αθήνα, τα Άγραφα οικογένειες Μπακογιάννη και Κουτρουμάνου, το Πήλιο, τη Σκιάθο Κοφινάς-Καλλέργης κλπ. (Πηγές: Από τους Φωκάδες του Βυζαντίου, στους Κοφινάδες της Σκιάθου, Παντελής Χούλης).
     Σταύρος Καλλέργης. Γεννήθηκε στο χωριό Χουμέρι Μυλοποτάμου καταγόμενος από την παλιά αρχοντική οικογένεια των Καλλέργηδων. Σε μικρή ηλικία έφυγε για την Αθήνα, γιατί ο πατέρας του Γεώργιος Καλλέργης είχε πολεμήσει στο Αρκάδι και επικηρύχθηκε από τις Οθωμανικές αρχές. Ανατράφηκε σε ανακτορικό περιβάλλον με συντηρητικές αρχές και ενώ ήταν ακόμα μαθητής γυμνασίου μυήθηκε στις σοσιαλιστικές ιδέες από ένα καθηγητή του.
     Σπούδασε αρχιτεκτονική και κατά τη διάρκεια των σπουδών του γνωρίστηκε με τον Ρόκκο Χοϊδά και τον Πλάτωνα Δρακούλη. Απέκτησε έντονη ανάμιξη  στο φοιτητικό κίνημα και τον Μάιο του 1890 ίδρυσε τον Κεντρικό Σοσιαλιστικό Σύλλογο, ο οποίος αποτέλεσε τον πρώτο σοσιαλιστικό πυρήνα στην Ελλάδα. Λίγους μήνες αργότερα εκδίδει την εφημερίδα Σοσιαλιστής, στην οποία ανέπτυξε το επαναστατικό για την εποχή του σοσιαλιστικό πρόγραμμα. Το 1893 οργάνωσε την πρώτη εργατική πρωτομαγιά  στην Ελλάδα. Μετά την ομιλία του κατευθύνθηκε στη Βουλή όπου διάβασε ψήφισμα, το οποίο όμως αρνήθηκε να το παραλάβει ο Πρόεδρος της Βουλής. Συνελήφθη και καταδικάστηκε για την πράξη του αυτή. Την πρωτομαγιά του 1894 έγιναν αρκετές συλλήψεις μεταξύ των οποίων και ο Καλλέργης. Έκτοτε ο εορτασμός της εργατικής πρωτομαγιάς απαγορεύτηκε.
     Κατέφυγε στο Παρίσι, εκεί γνωρίστηκε με τον Ζαν Ζωρές, τον Εμίλ Ζολά και άλλους, επέστρεψε στην Αθήνα το 1895. Απογοητευμένος από την έντονη κριτική που δέχτηκε από τους πρώην συνεργάτες του επέστρεψε στην Κρήτη.
      Εξελέγη πληρεξούσιος της Κρητικής Πολιτείας και έθεσε υποψηφιότητα Βουλευτού Ρεθύμνου. Επέστρεψε στην Αθήνα ύστερα από τρεις απόπειρες κατά της ζωής του και άρχισε να εκδίδει ξανά τον Σοσιαλιστή.
     Πέθανε το 1926  στο σπίτι του έξω από το Πέραμα Μυλοποτάμου, όπου ζούσε από το 1905. Γιος του ήταν ο γνωστότατος ηθοποιός Λυκούργος Καλλέργης.
   Λυκούργος Καλλέργης. Γεννήθηκε στην Κρήτη στις 7-3-1914 στο χωριό Χουμέρι Μυλοποτάμου. Σε ηλικία 10 ετών μετοίκισε στην Αθήνα, εκεί τέλειωσε τη Μέση Εκπαίδευση και το στρατό. Στη συνέχεια φοίτησε στη Δραματική Σχολή και έγινε ηθοποιός,σκηνοθέτης, καθηγητής Δραματικής Σχολής, λογοτέχνης και μεταφραστής.
      Ήταν ο μόνος έλληνας ηθοποιός που είχε τιμηθεί με το βραβείο Μπιραντέλλο, είχε λάβει το βραβείο Βεάκη και πολλές άλλες διακρίσεις. Το 1977 εκλέχτηκε βουλευτής του Κ.Κ.Ε. στην Α΄ περιφέρεια Αθηνών. Πέθανε στις 27-8-2011 σε ηλικία 97 ετών.
   Δημήτριος Καλλέργης. Αγωνιστής της ελληνικής επανάστασης του 1821, υποστράτηγος, πολιτικός και ένας από τους σημαντικότερους πρωταγωνιστές της επανάστασης της 3ης Σεπτεμβρίου 1843.
   Γεννήθηκε το 1803 στο χωριό Καλλέργω Μυλοποτάμου και είναι γόνος της ιστορικής οικογένειας των Καλλέργηδων. Ο ιστορικός Βασίλειος Ψιλάκης αναφέρει στη σελίδες 106-107 τόμος 2ος του βιβλίου του ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ  ΚΡΗΤΗΣ 1909, τα εξής: «Επί της Ελληνικής Επαναστάσεως υπάρχει τις Καλέργης Γεώργιος, εκ Καλέργων, χωρίου Μυλοποτάμου, όπου το πλείστον των κτημάτων των Καλεργών, πρόκριτος και σεβάσμιος καθ΄ όλον το χρονικόν διάστημα αρχοντάθρωπος φερόμενος, ως και ο στρατηγός Δημήτριος μετά των αδελφών αυτού Νικολάου και λοιπών κατελθόντες  εις τον Ιερόν Αγώνα εκ Ρωσίας. Όπου είχον καταφύγει οι γονείς και συγγενείς αυτών μετά την άλωσιν της Κρήτης υπό των Τούρκων».
     Στη Ρωσία βρέθηκε κοντά στον υπουργό εξωτερικών του Τσάρου Νέσελροντ και μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του πήγε στη Βιέννη, να σπουδάσει ιατρική. Πολύ γρήγορα όμως εγκατέλειψε τις σπουδές και επέστρεψε στην Ελλάδα να συμμετάσχει στην ελληνική επανάσταση.
     Το καλοκαίρι του 1825 μαζί με τον συμπατριώτη του Εμμαν. Αντωνιάδη μετέβησαν στην Κρήτη και κατέλαβαν τη Γραμβούσα. Παράλληλα ακολούθησε στρατιωτική καριέρα ως αξιωματικός του τακτικού στρατού. Ήταν οπαδός του Ρωσικού κόμματος  και αργότερα μετά την επιστροφή του από τη Γαλλία, έγινε οπαδός του Γαλλικού κόμματος.
     Το 1843 ως συνταγματάρχης του ιππικού μυήθηκε στη συνωμοσία εναντίο του Βασιλιά Όθωνα. Το βράδυ της 2ας προς 3ης Σεπτεμβρίου του 1843 ξεσήκωσε τη φρουρά της Αθήνας, τέθηκε επικεφαλής και έγινε απόλυτος κύριος της πρωτεύουσας. Απελευθέρωσε τους κρατούμενους των φυλακών Μεντρεσέ, κατέλαβε τα δημόσια κτίρια και βάδισε στα Ανάκτορα, αναγκάζοντας τον  Όθωνα να υποχωρήσει στην παραχώρηση του συντάγματος.  Έτσι έβαλε τέλος στο πολίτευμα της απόλυτης μοναρχίας.-    
Πηγές: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ, Θεοχάρη Δετοράκη 1990. Σελ. 156-157 και 179-183.
            ΚΑΛΛΕΡΓΗΔΕΣ ΚΑΙ ΚΑΛΛΕΡΓΟΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ. Εμμανουήλ Σ. Καλλέργης
            Ιστοσελίδα info@calergi. gr
            Βικιπαίδεια.
            Ιστότοπος ΟΜΟΡΦΗ ΜΑΝΗ 3-11-2015.
            Από τους Φωκάδες του Βυζαντίου, στους Κοφινάδες της Σκιάθου. Παντελής Χούλης
            Pictute Window  πρότυπο.  Powered by. Blogger.
            Απομνημονεύματα του Στρατηγού Μακρυγιάννη, Τόμος Β΄ σελ. 149-164.
            ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ, εκδόσεις ΔΟΜΗ τόμος 10ος σελ. 97-135.
            ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ 1909. Βασιλείου Ψιλάκη, τόμος 1ος σελ. 744-756, τόμος 2ος σελ 73-109.
            Ε-ΜΕΣΑΡΑΣ 17-12-2016 ΖΑΧΑΡΊΑΣ ΚΑΨΑΛΑΚΗΣ.
            Φωτογραφίες ΔΑΚΑΝΑΛΗΣ  Μανόλης του Μιχ.


Σπίτι Σταύρου Καλλέργη

Σταύρος Καλλέργης


Χωριό Καλλέργω

Πανωκάστρι-Ακρόπολη

Κοίμηση Θεοτόκου-Πανωκαστριανή

Καστρί
Το Πανωκάστρι-Ακρόπολη

Κάστρο Αλέξιου Καλλέργη


Από το Πανωκάστρι 

Οικόσημο Καλλέργηδων



Αγία Μαρίνα στη μονή Χαλέπας