Ψηλορείτης: 11/01/2019

Κυριακή 10 Νοεμβρίου 2019

ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΟΧΥΡΩΣΕΙΣ

ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΟΧΥΡΑ ΣΤΟΝ ΚΟΛΠΟ

ΤΗΣ ΜΕΣΑΡΑΣ

Του ορειβάτη Δακανάλη Μανόλη

Γύρω από το αεροδρόμιο Τυμπακίου και την ευρύτερη περιοχή από την Αγία Γαλήνη μέχρι την κορφή Κεφάλι των Αστερουσίων ορέων, υπάρχουν αρκετές ισχυρές αμυντικές οχυρώσεις, τις οποίες κατασκεύασαν οι γερμανοί και ιταλοί από το 1941 μέχρι το 1943 μετά την κατάληψη της Κρήτης στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Επίσης στην Κρήτη κατασκευάστηκαν αμυντικές οχυρώσεις σε στρατηγικής σημασίας μέρη, όπως αεροδρόμια, λιμάνια, υψώματα κλπ.

Οι γερμανοί οργάνωσαν την στρατιωτική άμυνα και οχύρωση της Κρήτης σε μια από τις πλέον ισχυρές πολεμικές βάσεις τους, εξ αιτίας της μεγάλης στρατηγικής θέσης που κατέχει στη Μεσόγειο και ονόμασαν το νησί «Φρούριο Κρήτης».

Η στρατηγική σημασία της Κρήτης, η οποία βρίσκεται στο σταυροδρόμι των εναερίων και θαλασσίων συγκοινωνιών της ανατολικής Μεσογείου είναι πολύ μεγάλη. Έτσι μπορούσαν να εξυπηρετήσουν τη μεταφορά πολεμοφοδίων, στις δυνάμεις του Afrika Korps, ως ενδιάμεσος σταθμός μεταξύ Ευρώπης και Αφρικής.

Παράλληλα οι γερμανοί ανακαλύπτουν τη Λαβύρινθο της Μεσαράς, που απέχει μόλις 20 χιλιόμετρα από το αεροδρόμιο Τυμπακίου. Αποτελούσε ένα χαώδες ασφαλές φυσικό καταφύγιο και μέσα σ αυτό αποθήκευσαν τεράστιες ποσότητες πυρομαχικών, οπλισμού, οβίδες, νάρκες και εφόδια διοικητικής μέριμνας.

Οι γερμανοί είχαν πάντα το φόβο μιας συμμαχικής απόβασης στην Κρήτη και για το λόγο αυτό διατηρούσαν στο νησί με τους συμμάχους των ιταλούς πάνω από 100.000 στρατιώτες.

Προς τα τέλη του πολέμου η Αγγλική κατασκοπεία στην Κρήτη προπαγάνδιζε, ότι οι συμμαχικές δυνάμεις θα καταλάβουν την Κρήτη επιτιθέμενες από την Αίγυπτο.

Ένα από τα σπουδαιότερα σημεία απόβασης κρίθηκε από τους γερμανούς ο κόλπος της Μεσαράς, με το αεροδρόμιο Τυμπακίου και την ευρύτερη περιοχή, που ευνοούσε μια τέτοια επιχείρηση.

Σύμφωνα με το σχέδιο των συμμάχων Zeppelin για την περιοχή της Μεσογείου, το οποίο αποσκοπούσε στην παραμονή των γερμανικών δυνάμεων στην περιοχή, υπό την απειλή απόβασης ιδιαίτερα στην Κρήτη ή στη Ρουμανία. (Πηγές: Βικιπαίδεια. Επιχείρηση Bodyguard, βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Πειραιώς).

Όπως μας ενημερώνει ο Μιχάλης Σπυριδάκης μελετητής των γερμανικών και ιταλικών οχυρώσεων στην Κρήτη. Οι Γερμανοί καταχτητές κατασκεύασαν μια αντιαρματική τάφρο μήκους 6.014 μέτρων από το λόφο-Περιστεριά του Καλαμακίου μέχρι τον Κόκκινο Πύργο. Άνοιξαν μέσα σε αυτή 85 μεγάλους λάκκους και τοποθέτησαν βόμβες μεγάλης ισχύος.

Επίσης έκτισαν ένα τείχος μήκους 360 μέτρων, ύψους και πλάτους 3 μέτρων, το οποίο ένωνε το Βωριανό Χάνι με το Γεροπόταμο, ενισχύοντας έτσι τη γραμμή άμυνας του στενού της Φαιστού.

Στην περιοχή του Ασφεντιλιά δημιουργείται ένα από τα μεγαλύτερα στρατόπεδα των Βαλκανίων μεγάλης εκτάσης, με τοιχογραφίες της εποχής, βάσεις πυροβόλων, ορύγματα, υπόγεια καταφύγια, δεξαμενές νερού, θαλάμους οπλιτών και διοικητήρια.

Στην ευρύτερη περιοχή του κόλπου της Μεσαράς οι Γερμανοί μεταφέρουν πυροβολαρχίες: Στο Τυμπάκι, Κόκκινο Πύργο, Κλήμα, Πιτσίδια και στην Αγία Γαλήνη. Έτσι η περιοχή του κόλπου της Μεσαράς γίνεται ένα από τα μεγαλύτερα αμυντικά έργα της Ελλάδας. Για το λόγο αυτό οργάνωσαν και ενίσχυσαν υπέρ το δέον την αμυντική αυτή γραμμή περιμένοντας την απόβαση.

Όλα αυτά τα μνημεία σύμφωνα με τον παραπάνω μελετητή Μιχάλη Σπυριδάκη πρέπει να αναδειχτούν, για την ιστορικότητα της περιοχής, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και την προσέλκυση τουριστών. (Πηγές: ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΥΜΠΑΚΙΟΥ Μπλοκ 16-10-2017).

Από τις 27 Οκτωβρίου 2019 και επέκεινα επισκεφτήκαμε τη θέση Ασφεντιλιά-Πιτσιδίων, όπου εντοπίσαμε γερμανικούς στρατώνες, οι οποίοι μέσω ορυγμάτων επικοινωνούσαν με τις έξι βάσεις της βαριάς πυροβολαρχίας 283.

Στη συνέχεια περιηγηθήκαμε στη θέση «Αφρατιά» Τυμπακίου, εντοπίζοντας κυρίως υπόγεια καταφύγια-μπούγκες.

Στη θέση Γωνιά στις πλαγιές στο στένεμα της οδού Καμηλάρι-Τυμπάκι υπάρχουν αρκετά βαθιά ορύγματα στα οποία έχουν φυτρώσει ασπάλαθοι, σκίνοι και άλλοι θάμνοι.

Κατά την επίσκεψη μας στο στενό της Φαιστού διαπιστώσαμε, ότι σώζεται ένα μικρό μέρος του αμυντικού τείχους κοντά στο Γέρο ποταμό, ενώ το υπόλοιπο κατεδαφίστηκε και έγινε αγροτικός δρόμος. Εντοπίστηκαν θέσεις βαρέων πυροβόλων, σήραγγες-μπούγκες, που χρησιμοποιήθηκαν ως καταφύγια και αποθήκες πυρομαχικών.

Ιδιαίτερη εντύπωση παρουσιάζει στην Αγία Γαλήνη ένα μεγάλο πυροβολείο σμιλευμένο μέσα στο βράχο, το οποίο στοχεύει στον κόλπο και την ευρύτερη περιοχή. Μέσα στην μπούγκα υπάρχει μια μεγάλη στενόμακρη θολωτή αίθουσα, ενώ μια ανηφορική σήραγγα μήκους 20 και πλέον μέτρων, με πέτρινη σκάλα μας βγάζει στην κορφή του βράχου με έξοδο διαφυγής.

Επίσης διαπιστώσαμε ότι πολύ κοντά στο άγαλμα του Δαίδαλου και Ίκαρου υπάρχει μια μικρότερη σήραγγα, η οποία όμως ήταν κλειδωμένη.

Στην κορφή Κεφάλι κοντά στο ακρωτήρι Λίθινο υπάρχουν οχυρώσεις και βάση για μεγάλο πυροβόλο, που επικοινωνούν μεταξύ τους με ορύγματα.

Οι γερμανικές-ιταλικές αμυντικές οχυρώσεις που κατασκευάστηκαν στη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής στην Κρήτη, παρουσιάζουν αξιόλογα αρχιτεκτονικά στοιχεία και παράλληλα κατά τη γνώμη μας αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας μας.

Οι Κρητικοί έδωσαν το αίμα τους, ο άμαχος πληθυσμός υπέστη τα πάνδεινα: ισοπεδώσεις χωριών, εκτελέσεις κατοίκων, πείνα, αγγαρείες κάτω από άθλιες συνθήκες εργασίας και υπερφορολόγηση για την κατασκευή των οχυρωματικών έργων. Ο χάροντας σεργιάνιζε μέρα νύκτα στις γειτονιές. Πατεράδες και νιόπαντρες ντύθηκαν στα μαύρα. Παντού καταχνιά, μαυρίλα και σιωπή, την οποία σπούσαν ο ερχομός της ερπύστριας και οι φονικές ριπές των όπλων.

Συμπτυσσόμενοι οι γερμανοί στις 15 Οκτωβρίου 1944 από όλη την Κρήτη, προς την «Οχυρά θέση Χανίων», ανατίναξαν τις οχυρωματικές εγκαταστάσεις τους στο νησί, μεταξύ αυτών και τη Λαβύρινθο.

Αρκετά όμως από τα οχυρωματικά έργα και υπόγεια καταφύγια στην Κρήτη σώζονται μέχρι σήμερα. Ο λόγος ότι τα εκρηκτικά που τοποθετήθηκαν, για να τα ανατινάξουν, είτε δεν πυροδοτήθηκαν, είτε υπήρξε κάποιο τεχνικό πρόβλημα κατά τη σύνδεση.-