Σελίδες

Τετάρτη 14 Νοεμβρίου 2012

ΜΑΝΤΙΝΑΔΟΛΟΓΟΙ



                       ΜΑΝΟΛΗΣ  ΒΡΕΝΤΖΟΣ  ή ΝΤΟΥΜΑΝΗΣ
                                      ΜΑΝΤΙΝΑΔΟΛΟΓΟΣ
                        Του Δακανάλη Μανόλη πρώην Αγρονόμου

   Οι Ανωγειανοί έχουν δημιουργήσει διαχρονικά ένα ιδιόμορφο πολιτισμό και εκφράζεται πολύμορφα, στη μεγάλη τους φιλοξενία, στο αστείρευτο χιούμορ, στον αυτοσαρκασμό, στη μυθοπλασία, στο τραγούδι, στη μαντινάδα, στο ριζίτικο, στη λαϊκή τέχνη, στη γέννηση, στο γάμος και τέλος στο θάνατο.
    Το χιούμορ είναι μέρος σε κάθε συζήτηση και διαχρονικό. Δεν τους έλειψε ούτε την κατοχή, ούτε σε περιόδους φτώχειας, ούτε και σε στιγμές θλίψης. Πολλές φορές οι μαντιναδολόγοι απαντούν με εύστοχες μαντινάδες στις διάφορες συζητήσεις.
    Στα Ανώγεια υπάρχουν αρκετοί μαντιναδολόγοι οι περισσότεροι από τους οποίους είναι πασίγνωστοι, είτε από τις εμφανίσεις τους στην τηλεόραση, είτε από βιβλία με μαντινάδες που έχουν εκδώσει. Υπάρχουν όμως αρκετοί άλλοι που βρίσκονται στην αφάνεια, που σε πολλές περιπτώσεις το επιθυμούν και οι ίδιοι. ΄Ενας από τους αφανείς μαντιναδολόγους είναι ο Μανώλης Βρέντζος ή Ντουμάνης. ΄Εχει  βγάλει όπως μου είπε στις 31 Οκτωβρίου 2012 πάρα πολλές μαντινάδες και  τις θυμάται όλες. O Nτουμάνης είναι άτομο χαμηλών τόνων, ευθύς, φιλαλήθης, με χιούμορ, αλλά και πονηρός.  Ασκούσε το επάγγελμα του γεωργοκτηνοτρόφου και σήμερα είναι συνταξιούχος.
      Ο Ντουμάνης ήταν πολύ φίλος με το Λευτέρη Μανουρά ή Σομαρολευτέρη (πέθανε το 2002). Ασκούσε το επάγγελμα του χασάπη και το κρεοπωλείο του το άφηνε πάντα ανοιχτό όλο το εικοσιτετράωρο και εξυπηρετούσε τους πελάτες, οι οποίοι έπαιρναν κρέας, άφηναν τα χρήματα στο συρτάρι ή πήγαιναν την επόμενη μέρα και τα έδιναν  στον ίδιο. Ο Σομαρολευτέρης ήταν πολύ έξυπνος άνθρωπος και υπηρέτησε το Δήμο Ανωγείων  από τη θέση του δημοτικού συμβούλου για πολλές τετραετίες. Γνώριζε τα πάντα για τους Ανωγειανούς και μάλιστα τους ξεχώριζε σε καλόσυρους και κακόσυρους. Νεαρός αγαπούσε τη σύζυγο του Μαρία  ( ζει ακόμα), που κατάγονταν από  την οικογένεια των Βρέντζηδων και ήταν κόρη του Βόλη.  Ο Σομαρολευτέρης έστειλε προξενητάδες και ζήτησε τη Μαρία από το Βόλη, ο οποίος δεν του την έδωσε, γιατί δεν τον ήθελε για γαμπρό του. Αποφάσισε να την κλέψει, συνήθως έτσι γίνονταν, «δε μου τη δίνεις; Εγώ θα την κλέψω». Μια βραδιά περασμένα μεσάνυχτα τοποθέτησε μια σκάλα στο παράθυρο και μπήκε μέσα στο δωμάτιο, που ήταν σκοτάδι. Φαίνεται ότι είχε συνεννοηθεί τη Μαρία,  η οποία τον αγαπούσε και αυτή. Στο δωμάτιο  κοιμόταν δυο αδελφές σε διαφορετικά κρεβάτια. Σήκωσε τη μια μέσα στο σκοτάδι  και την κατέβασε  από τη σκάλα  κάτω στο δρόμο. Τότε  διαπίστωσε, ότι είχε πάρει τη Σοφία. Την ανέβασε πάνω, σήκωσε τη Μαρία και την πήρε. Ο Βόλης το να του κλέψει ο Σομαρολευτέρης τη Μαρία μέσα από το σπίτι,  το θεώρησε μεγάλη προσβολή και δεν του μίλησε σε όλη του τη ζωή. Τα ζευγάρι έκανε μια πολύ μεγάλη πολύτεκνη οικογένεια. ΄Οποιος Ανωγειανός σήμερα θέλει να δείξει την αδιαλλαξία του για οποιοδήποτε θέμα, λέει:  «Θα γίνω Βόλης».
   Ο Σομαρολευτέρης ήταν πάρα πολύ εγωιστής και τοποθετούσε τους Μανουράδες ως πρώτη οικογένεια στα Ανώγεια, ενώ οι άλλες οικογένειες βρίσκονταν πίσω από τους Μανουράδες. Στην άποψη του αυτή ήταν δογματικός και αμετάπειστος .
    Ο Ντουμάνης τον πείραζε πολλές φορές και αναφέρονταν στο ευαίσθητο σημείο του, που ήταν όπως είπαμε η οικογένεια του. ΄Εγραψε λοιπόν μια μαντινάδα και την έδωσε του Μανώλη Σκουλά η Καρά που κάνει καφενείο στο Μεϊντάνι στην πλατεία του ΄Αϊ Γιώργη. Του λέει, να την πεις του Σομαρολευτέρη, να τον πικάρουμε, αλλά να μην του πεις, ότι την έγραψα εγώ. Κάποια στιγμή πήγε ο Σομαρολευτέρης στο καφενείο  του Καρά, κάθισε στην καρέκλα, έπλεξε τα πόδια του, όπως  συνήθιζε  και παράγγειλε καφέ. Του πήγε ο Καράς τον καφέ και κάθισε δίπλα του. Συζήτησαν διάφορα θέματα και στην κατάλληλη στιγμή αναφέρθηκε ο Καράς στις οικογένειες. Ο Σομαρολευτέρης επέμενε ότι είναι πρώτη η οικογένεια των Μανουράδων, χωρίς να μπορεί να του αλλάξει τη γνώμη του ο Καράς. Και τότε του απάντησε με την  παρακάτω μαντινάδα, που είχε γράψει ο Ντουμάνης.
                     Τον πρώτο λόγο στο χωριό τον έχουν οι Σκουλάδες.
                     Και από μεγάλη απόσταση κλουθούν οι Μανουράδες.
  H μαντινάδα  τον πείραξε, δεν παραδέχτηκε,  ότι είναι πίσω οι Μανουράδες και έφυγε από το καφενείο. Συνάντησε το φίλο του τον Ντουμάνη και του έκανε τα παράπονα, γιατί ο Καράς τοποθέτησε τους Μανουράδες σε μεγάλη απόσταση πίσω από τους Σκουλάδες. Ο Ντουμάνης του λέει,  έλα να πάμε να του πούμε μια μαντινάδα που έβγαλα, να τον βάλουμε στη θέση του. Βρήκαν τον Καρά να πίνει καφέ όρθιος έξω από το καφενείο του και του λέει ο Ντουμάνης:
            Πάντα στις δύσκολες στιγμές φαίνονται οι Μανουράδες.
            Και αφήστετα τα ψώματα που λέτε οι Σκουλάδες.
    Ο Καράς έμεινε άναυδος από τη μαντινάδα, αλλά και από τη συμμαχία που έκανε ο Ντουμάνης με το Σομαρολευτέρη.
     Μια άλλη μέρα ο Ντουμάνης για να πειράξει πάλι το Σομαρολευτέρη του λέει την παρακάτω μαντινάδα:
             Σα δε πειράζει βάλετε τρίτους τους Μανουράδες.
             Γιατί είναι πρώτοι οι Βρέντζηδες και δεύτεροι οι Σκουλάδες.
    Η βεντέτα του Ντουμάνη συνεχίστηκε με τις μαντινάδες. ΄Οταν  κάποια στιγμή πήγε στου Καρά το καφενείο και είδε να κάθονται μαζί ο μακαρίτης ο Μύρος Σκουλάς με το Σομαρολευτέρη και τότε τους λέει:
               Θέτε δε θέτε και οι δυο, αρέσει δεν αρέσει.
              Οι Βρέντζηδες την έχουνε πάντα την πρώτη θέση.
  ΄Εμειναν  άφωνοι και οι δύο, γιατί δεν ήταν προετοιμασμένοι να του απαντήσουν με ανάλογη μαντινάδα. ΄Ετσι ο Ντουμάνης με διπλωματικό τρόπο πέρασε τους Βρέντζηδες στην πρώτη θέση, που ήταν άλλωστε και ο σκοπός του, γιατί όπως είπαμε ήταν και πονηρός.
       Στη συνέχεια ο Ντουμάνης μου είπε ακόμα δυο μαντινάδες σχετικές με τον δυνατό  και τον αφανή άντρα.
                Ο  άντρας πούχει ανάστημα, το πρώτο χέρι έχει.
                Γιατί η την ταπείνωση ποτέ δεν την κατέχει.

                 Ο άντρας πούνε αφανής, μόνο τον τόπο πιάνει.
                 Το ίδιο κάνει κι ανεζεί, το ίδιο κι αν ποθάνει.
                                      Μοίρες 14 Νοεμβρίου 2012.

            


                   

Τετάρτη 7 Νοεμβρίου 2012

ΨΗΛΟΡΕΙΤΗΣ ΑΠΌ ΛΑΚΚΟ ΜΙΓΕΡΟΥ

                                       ΨΗΛΟΡΕΙΤΗΣ  ΑΠΌ ΤΟ ΛΑΚΚΟ 
                                                ΤΟΥ  ΜΙΓΕΡΟΥ

                                                 Του   Δακανάλη Μανόλη αντιπροέδρου
                                                        ΕΟΣ. Μοιρών

      Σήμερα 21 Οκτωβρίου 2012 είκοσι εννέα ορειβάτισσες και ορειβάτες του Ορειβατικού Συλλόγου Μοιρών με αρχηγό τον γράφοντα, ανηφορήσαμε από το καταφύγιο του Μιγερού (υψόμετρο 1700 μέτρα) για την κορφή του Ψηλορείτη Τίμιος Σταυρός (υψόμετρο 2456 μέτρα). 
Ακολουθήσαμε την πλακώστρωτη ΣΤΡΑΤΑ ΤΟΥ ΨΗΛΟΡΕΙΤΗ όπως την έχουν ονομάσει και η οποία μαζί με το καταφύγιο του Μιγερού δόθηκαν στο κοινό το 2010. ΄Εκτοτε κάθε χρόνο γίνεται γλέντι τον Ιούνιο με τη συμμετοχή μεγάλου αριθμού ατόμων, τόσο στην κορφή του Ψηλορείτη, όσο και στο καταφύγιο, όπου φιλοξενούνται όλοι οι παρευρισκόμενοι.
    Η θερμοκρασία ήταν πολύ χαμηλή και τα σύννεφα μαύρα και απειλητικά για βροχή. Ανεβήκαμε όλοι στην κορφή του Τιμίου Σταυρού παρά τις δύσκολες καιρικές συνθήκες και τον παγωμένο βοριά που φυσούσε δυνατά.
   ΄Ιδη θα πει Δασωμένο βουνό, έχει πέντε κορφές που ξεπερνούν τα 2000 μέτρα. Ο Τίμιος Σταυρός 2456 μ, ο Αγκαθιάς 2424μ.η Στολίστρα 2325 μ.η Βουλομένου 2267 μ. και ο Κούσσακας 2209 μ. Στη Νίδα βρίσκεται το Ιδαίο ΄Αντρο (υψόμετρο 1495 μ.) όπου κατά την Ελληνική μυθολογία είναι το μέρος που γεννήθηκε, μεγάλωσε και πέθανε ο μέγιστος των θεών Δίας. Τούτο το αναφέρει και ο Πλάτωνας.΄Επινε ο Δίας το γάλα της Αμάλθειας και έτρωγε μέλι από τις μέλισσες. Πάνω από τις Καμέρες υπάρχει το Σπήλαιο των Καμαρών (υψόμετρο 1600 μέτρα), όπου λατρεύονταν μια θεά της γεωργίας. Εκεί βρέθηκαν τα περίφημα Καμαραϊκά αγγεία.
     Στον Ψηλορείτη ενδημούν περίπου 1000 είδη φυτών από το οποία τα 72 είναι ενδημικά. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Λιβαδιών φιλοξενούσε στο καταφύγιο Κύπριους οι οποίοι γλεντούσαν. Μόλις επιστρέψαμε από την κορφή μας φιλεξένησαν όλους τους ορειβάτες. Ευχαριστούμε πάρα πολύ τον Πρόεδρο του Πολιτιστικού Συλλόγου Λιβαδιών μαζί με το συμβούλιο και όλους και όλες που βοήθησαν για τη φιλοξενία.-
                                                   Μοίρες  22-10-2012


Καταγύγιο Μιγερού

΄Αγιος Δράκος

Στο μονοπάτι για την κορφή






Στη Στράτα του Ψηλορείτη


Τίμιος Σταυρός

Είσοδος εκκλησίας

Ιερό του ναού


Το κρύο ήταν δυνατό



Μαν.Δακανάλης-αρχηγός

Με το Στέλιο και το Γιάννη

Η παρέα στην ομίχλη

Κατά την επιστροφή


Κατά την επιστροφή


Χορεύουν οι Κύπριοι


Στο μέσο ο Πρόεδρος του Πολιτ.Συλλόγου Λιβαδιών

     Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΑΠΟΨΗ του νότου φύλλο 651 της 6-11-2012

Δευτέρα 5 Νοεμβρίου 2012

ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ -ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΟΥΔΟΥΜΑ



                               ΑΓΙΟΣ  ΙΩΑΝΝΗΣ  -  ΚΟΥΔΟΥΜΑΣ
                                   Του  Δακανάλη Μανόλη Αντιπροέδρου
                                                                                   ΕΟΣ ΜΟΙΡΩΝ
       Στις 4 Νοεμβρίου 2012 εβδομήντα ορειβάτισσες και ορειβάτες του Ορειβατικού Μοιρών (ρεκόρ συμμετοχής), με αρχηγό τον Αποστόλη Παυλίδη πεζοπορήσαμε από τον ΄Αγιο Ιωάννη των Καπετανιανών του Δήμου Γόρτυνας μέχρι την Ιερά Μονή του Κουδουμά, που απέχει περί τα 3.200 μέτρα.
     Ακολουθήσαμε ένα πολύ καλά διαμορφωμένο μονοπάτι που ελίσσεται μέσα σε ένα πευκόδασος που είναι το μοναδικό στα Αστερούσια όρη. Δεξιά μας είναι η βραχώδη δαντελωτή ακτή, που σε πολλά σημεία υπάρχουν απομονωμένοι μαγευτικοί ορμίσκοι και μικρές παραλίες με μαύρη σπυρωτή άμμο.
    Στα μέσα της διαδρομής πήραμε  ένα άλλο μονοπάτι που μετά από 300 μέτρα, μας οδήγησε σε ένα μεγάλο επιβλητικό σπήλαιο, στο εσωτερικό του  οποίου βρίσκεται ο ναός του Αγίου Αντωνίου. Μέσα στο σπήλαιο υπάρχουν σταλακτίτες και σταλαγμίτες και το πεντακάθαρο νερό που πέφτει από αυτούς, το μαζεύουν σε πολλές δεξαμενές. Το νερό τούτο το θεωρούν οι κάτοικοι θαυματουργό. Στο βάθος του σπηλαίου έχουν σχηματιστεί κολόνες από τους σταλακτίτες και σταλαγμίτες και μια κολόνα «μοιάζει» με τον ΄Αγιο Αντώνιο στην κολόνα αυτή έχουν τοποθετήσει την εικόνα του Αγίου. Το σπήλαιο αυτό χρησίμευε παλιά  ως κατοικία των ασκητών, το οποίο τους προστάτευε από τις καιρικές συνθήκες και διάφορους άλλους κινδύνους .
       Συνεχίσαμε την πορεία μας μέσα στο πευκόδασος για την μονή του Κουδουμά.  Λίγο πριν φθάσουμε στη μονή συναντήσαμε πολλές σπηλιές, που στα παλιά χρόνια τις χρησιμοποιούσαν  οι ασκητές ως ασκηταριά.  Τα τελευταία χρόνια η μονή άρχισε να προστατεύει τις σπηλιές αυτές.
      Η Ιερά μονή Κουδουμά είναι κτισμένη σε ένα γραφικό αμμώδη όρμο δυτικά του ακρωτηρίου ΄Ασπες ή Μάρτελος και στο καθολικό τιμάται η Παναγία. Κτήτορες της μονής είναι οι όσιοι  Παρθένιος και Ευμένιος που ήλθαν το 1878 από το Μάρτσαλο που ασκήτευαν και επανίδρυσαν τη μονή του Κουδουμά, πάνω στα ερείπια παλαιού ξεχασμένου ναού.  Η εκκλησία μας τους ανακήρυξε αγίους. Ο ναός είναι πέτρινος, ενώ το ΄Αγιο βήμα βρίσκεται μέσα σε σπήλαιο. Ο Ηγούμενος και οι μοναχοί μας φιλοξένησαν με καφέδες και διάφορα άλλα εδέσματα και τους ευχαριστούμε πάρα πολύ. Η ημέρα ήταν πολύ ζεστή σχετικά με την εποχή και όλοι πέσαμε για μπάνιο στα πεντακάθαρα νερά του γραφικού όρμου με τη μαύρη σπειρωτή άμμο.
      Ακολουθήσαμε δυτικά της μονής ένα πολύ καλά διαμορφωμένο μονοπάτι και μετά από ένα τέταρτο διαδρομής φθάσαμε στο Βαρβατόσπηλιο ή Οσίου Κοσμά του ερημίτη, που βρίσκεται μέσα σε κάθετα βράχια πάνω από τη πετρώδη ακτή. Στη σπηλιά αυτή ασκήτεψε ο όσιος Κοσμάς ο ερημίτης και έχουν κτίσει μια μικρή εκκλησία. Το σπήλαιο έχει δεκάδες σταλακτίτες και σταλαγμίτες που δημιουργούν καλλιτεχνικές κολόνες και ένα φανταστικό διάκοσμο, που προκαλεί πολύ ενδιαφέρον. Το σπήλαιο είναι μεγάλο και στο βάθος υπάρχει ένα δεύτερο μικρότερο διαμέρισμα. Εδώ παλιά λατρεύονταν η θεά της γονιμότητας και σε αυτό πήγαιναν τις γυναίκες που δεν μπορούσαν να τεκνοποιήσουν, εξ ου και βαρβατόσπηλιος.
    Για την επιστροφή μας πήραμε το ίδιο μονοπάτι, η οποία ήταν πάρα πολύ ευχάριστη, γιατί βλέπαμε τα τοπία από διαφορετική οπτική γωνία. Επισκεφτήκαμε την παλιά μονή του Αγίου Ιωάννη, διακόσια περίπου μέτρα βορειοδυτικά  του οικισμού του  Αγίου Ιωάννη. Το καθολικό της μονής είναι σπηλαιώδης ναός με εξαιρετικές τοιχογραφίες στον τοίχο της εισόδου. Σύμφωνα με μια επιγραφή ο ναός ανακαινίστηκε το 1360 επί των Αυτοκρατόρων Ιωάννου και Ελένης Παλαιολόγων. Αν και η Κρήτη είχε κατακτηθεί από τους Ενετούς, οι Κρητικοί αναγνώριζαν τους Βυζαντινούς αυτοκράτορες. Στην ίδια επιγραφή αναφέρεται και στο όνομα του αρχαίου θεού της Ιατρικής Ασκληπιού. Ως γνωστό στα νότια παράλια των Αστερουσίων υπήρχαν ιερά του Ασκληπιού όπως του Λέντα. (Πηγές για τις εκκλησίες και τα μοναστήρια: ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΜΝΗΜΕΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Νίκου Ψιλάκη σελ. 71-74).
     Στην ευρύτερη περιοχή των Αστερουσίων ενδημεί ένα ζευγάρι γυπαετών-κοκαλάδες και όπως έχει δημοσιεύσει το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, το 2012 απέκτησαν ένα μικρό.
    Μαγευτήκαμε όλοι μας από την παρθένα φύση που περπατήσαμε, τα εντυπωσιακά σπήλαια που επισκευφτήκαμε, τις δαντελωτές και πεντακάθαρες ακτές του Νότιου Κρητικού Πελάγους που είδαμε.-

Αί Γιάννης

Στο μονοπάτι



Πάνω στο μονοπάτι

Εντυπωσιακός βράχος


Δαντελωτές ακτές


Σπηλαιο Αγ.Αντωνίου

Οι μικροί ορειβάτες


΄Αγιος Αντώνιος

Το νερό στις δεξαμενές

Η παρέα ήταν πολύ μεγάλη


Πορεία στο πευκόδασος


΄Ορμος Κουδουμά

Ασκηταριό

Σπηλιές που χρησιμοποιήθηκαν για ασκηταριά



Σηλιές ασκηταριά

Κουδουμάς

Το καθολικό






Λουλούδι του Φθινοπώρου

Βαρβατόσπηλιος


Βαρβατόσπηλιος

Εντυπωσιακό σπήλαιο






Φανταστική διαδρομή

Σπήλαιο Αγ.Αντωνίου


Κάπαρι στο βράχο


Παλαιό μοναστήρι Αι Γιάννη


Ασκαταριά στον Αγ.Γιάννη

                                                            Μοίρες  5-11-2012.