Σελίδες

Τρίτη 10 Ιανουαρίου 2012

ΟΞΙΑ ΓΡΑΜΜΕΝΗ - ΓΚΙΩΝΑ



 

                   Οξιά  Γραμμένη  και  Γκιώνα
                                   Του Δακανάλη Μανόλη 
                                     Αντιπροέδρου Ε.0.Σ. Μοιρών

       Το όρος Γραμμένη – Οξιά (υψ.1926μ)  τοποθετείται ανάμεσα στα βουνά Βελούχι και Βαρδούσια. Η φυτογεωγραφική σημασία του είναι σπουδαία, γιατί είναι κυρίως χωματοβούνι κατάφυτο με έλατα, οξιές και αξιόλογα αλπικά οικοσυστήματα. Στο βουνό αυτό υπάρχει το νοτιότερο δάσος της οξιάς στην Ευρώπη εκτάσεως περίπου 8.500 στρεμμάτων. Από την οξιά άλλωστε πήρε το όνομα το βουνό.
        Το λυκαυγές  στις 21 Ιουλίου 2001 αναχωρήσαμε από τον Πειραιά με λεωφορείο δέκα πέντε ορειβάτες του Ηρακλείου και Μοιρών για το χωριό Γαρδίκι του Δήμου Σπερχειάδας. Αρχηγός της ομάδας ήταν  ο Αβραμάκης Μανώλης τον  οποίο διακρίνει η οργανωτικότητα, η υπομονή, η καλοσύνη και η ευγένεια. Το γραφικό μικρό χωριό Γαρδίκι είναι κτισμένο  μέσα στο δάσος στις βόρειες υπώρειες  του όρους Γραμμένη. 
      Ένας χαριτωμένος θρύλος αναφέρει πως η οξιά και ο έλατος ήταν αδέλφια και ταξίδεψαν κάποτε από  το Βορά προς το Νότο. Διάβηκαν χώρες και βουνά κι ύστερα από ένα μακρύ κοπιαστικό ταξίδι έφτασαν στον τόπο μας. Στο όρος της Γραμμένης η οξιά  έριξε άγκυρα: «Ως εδώ και μη παρέκει» φωνάζει κατάκοπη στον αδελφό της. Ο Έλατος προσπάθησε να την καταφέρει να συνεχίσουν το ταξίδι, αλλά αυτή δεν έκανε ούτε βήμα. Αυτός συνέχισε μόνος του και έφθασε μέχρι τον Ταύγετο, ενώ η οξιά ρίζωσε για πάντα στο βουνό της Γραμμένης.
      Από το χωριό ανηφορήσαμε μέσα στα δάση από έλατα και  οξιές ίσαμε το καταφύγιο της Οξιάς (1750μ). Παντού  υπήρχαν στημένες πολύχρωμες σκηνές, στο αλπικό τοπίο μέσα στο δάσος και στις καταπράσινες φτέρες. Μέσα στις φτέρες στήσαμε και εμείς τις σκηνές μας και ίσαμε το βράδυ υπήρχε μια πανελλήνια κατασκήνωση περίπου 1.000 ατόμων.
      Το βράδυ έγιναν τα εγκαίνια του καταφυγίου το οποίο είχε ανακαινιστεί πρόσφατα και ακολούθησε το δείπνο με την παραδοσιακή φασολάδα. ‘Ολοι θυμηθήκαμε το στρατό περιμένοντας στη σειρά να πάρουμε τη φασολάδα από το καζάνι, η οποία όμως στην προκειμένη περίπτωση ήταν και λίγη και χωρίς  συμπλήρωμα. Βρεθήκαμε με γνώριμους ορειβάτες από άλλες συναντήσεις, συζητήσαμε διάφορα θέματα και ανταλλάξαμε απόψεις.
         22-7-2001. Με το λυκαυγές η ανατολή του ηλίου ήταν πανοραμική, με πορφυρά χρώματα, ευχάριστη και με δροσερό αεράκι. Μετά το  πρωινό πήραμε την ανηφόρα, σχηματίζοντας μια  τεράστια κινούμενη ανθρώπινη αλυσίδα πάνω σε πλούσια αλπικά οικοσυστήματα με χρυσοπράσινα χόρτα και πολύχρωμα λουλούδια. Τα ρυάκια έτρεχαν νερό λόγω της σύστασης του εδάφους, που αποτελείται από μαγνήσιο. Κοπάδια από πρόβατα και αγελάδες έβοσκαν στην τούνδρα και απορούσαν για την απρόσμενη παρουσία μας. Λίγο πριν  την κορφή είδαμε μπροστά μας ένα τυφλοπόντικα, τον οποίο χαζέψαμε για λίγο, γιατί είναι σπάνιο είδος και οι περισσότεροι βλέπαμε για πρώτη φορά. Μιάμιση ώρα ευχάριστης πορείας μας πήρε μέχρι την κορφή. 
      Σύμφωνα με την παράδοση το βουνό οφείλει το όνομα «Σαράνταινα» στο δράμα μιας γαμήλιας πομπής από σαράντα άτομα, που διάβαινε  το βουνό πριν από πολλά χρόνια. Μια ξαφνική χιονοστιβάδα τους σκέπασε όλους με χιόνι με τραγικό  τέλος.  Από τον άδικο αυτό χαμό ονομάστηκε «Κλαψί» το χωριό που βρίσκεται προς τη μεριά του Καρπενησίου και «Συμπεθερικό» μια κοντινή απόκρημνη πλαγιά του Βελουχιού. Όπως λένε στα βράχια της πλαγιάς αυτής, φαίνεται ίσαμε σήμερα η μορφή της άτυχης και άμοιρης εκείνης πομπής.
      Στην κορφή της Σαράνταινας  πραγματοποιήθηκε η τελετή της 61ης Πανελλήνιας Ορειβατικής Συνάντησης με σπιτονοικοκύρη τον ορειβατικό Λαμίας. Ακολούθησαν χαιρετισμοί από τους εκπροσώπους των συλλόγων της Ελλάδας, εκθειάστηκαν τα καλώς κείμενα και συζητήθηκαν διάφορες προτάσεις κυρίως για το περιβάλλον. Κάθε χρόνο οι ορειβάτες  συναντιόνται σε μια βουνοκορφή της Ελλάδας και γιορτάζουν τον προστάτη τους Προφήτη Ηλία. Εκεί πάνω μείναμε αρκετά, απολαύσαμε τα γύρω βουνά, τα λαγκάδια, τα δάση, τους κάμπους, απελευθερωμένοι τελείως από τα καθημερινά προβλήματα.
         Στα όμορφα παραθαλάσσια Κίρα στον Κορινθιακό Κόλπο μας μετέφερε το λεωφορείο, ενώ η μέρα μάζευε σιγά-σιγά τα φτερά της. Το ιστορικό Χάνι της Γραβιάς στέκεται υπερήφανο στις απολήξεις του Παρνασσού παρά τη φθορά του αδηφάγου χρόνου, μέσα από το οποίο ο Οδυσσέας Ανδρούτσος με 120 άνδρες στις 8 Μαΐου 1821, απέκρουσε τη στρατιά του Ομέρ Βρυώνη. Η εγκατάλειψη των αγρών σε όλα τα ορεινά χωριά που περάσαμε, ήταν εμφανής, αντίθετα η κτηνοτροφία έκανε αισθητή την παρουσία της. Κατασκηνώσαμε σε κάμπινγκ, ενώ   το δείπνο έγινε σε ψαροταβέρνα στο ιστορικό και πανέμορφο Γαλαξίδι.
      Το πρωί της 23-07-2001 το λεωφορείο μας μετέφερε στο μικρό χωριό Βίνιανη του Δήμου Άμφισσας (υψ520μ), που βρίσκεται στην αρχή της άγριας χαράδρας Ρεκά, με προορισμό  να κάνουμε τη διάσχιση της θρυλικής Γκιώνας. Περπατούσαμε στην κοίτη του ποταμού πάνω στα βότσαλα της χαράδρας μήκους 12 χιλιομέτρων και η ανάβαση αποδείχτηκε πολύ δύσκολη. Εκατέρωθεν της χαράδρας υπήρχαν μεγάλες ορθοπλαγιές κατάφυτες από έλατα. Επικρατούσε απόλυτη ησυχία, δεν ακούγονταν παρά μόνο το περπάτημά μας πάνω στα βότσαλα και το κελάηδημα των πουλιών.
      Η ονομασία Γκιώνα επικράτησε των αρχαίων ονομάτων «Ασέληνα Όρη» ή «Κόραξ», που είχαν δοθεί στο βουνό. Η θεά Σελήνη επισκέπτονταν το βουνό για να συναντηθεί σε κάποια από τις σπηλιές του με τον Ενδυμίωνα, τον οποίο έκανε ο Δίας να κοιμάται αιώνια, για να μη χάσει την ομορφιά  και τη νεότητα του για χάρη της θεάς. Οι σκιερές - ανήλιες και ασέληνες - πλαγιές της Ρεκά, αποδόθηκαν στο ότι η Σελήνη, όταν περνούσε από το βουνό, έμπαινε στην σπηλιά του Ενδυμίωνα και δεν φώτιζε στο βουνό, έτσι ονομάστηκε «Ασέληνο».
     Ύστερα από τέσσερις ώρες πορείας φθάσαμε στην πηγή του Μύλου, όπου παλιά λειτουργούσε  νερόμυλος, τα ερείπια του οποίου φαίνονται και σήμερα. Στο σημείο αυτό το 1942 οι αντάρτες του Άρη Βελουχιώτη κατατρόπωσαν μια διμοιρία Ιταλών. Πήραμε  αρκετό  κατάκρυο νερό, ήπιαμε, πλυθήκαμε και συνεχίσαμε την πολύ κοπιαστική πορεία μας. Το μονοπάτι στο εξής σε πολλά σημεία ήταν από καλντερίμι και χρησίμευε για υλοτομία την εποχή του Μεσοπολέμου.  
     Στα χρόνια του Εμφυλίου Πολέμου 1946 - 1949 στην Γκιώνα ήταν τα λημέρια του Δημοκρατικού Στρατού με καπετάνιους τους Δάλα, Διαμαντή, Γιώση (Χαρίλαο Φλωράκη) και άλλους. Κατά την εκκαθάριση της Ρούμελης από το Α’ Σώμα Στρατού 29-4/26-5/1948, εγκλωβίστηκαν 500 αντάρτες στην χαράδρα της Ρεκά, διέφυγαν βόρεια προς την Οίτη και κτυπήθηκαν από το στρατό, υπέστησαν μεγάλες απώλειες και οι διασωθέντες επέστρεψαν και πάλι στη χαράδρα. Αργότερα διέφυγαν από τις απόκρημνες πλαγιές της Γκιώνας και Οίτης προς τη βόρεια Πίνδο. (Πηγές:  Ιστορία του Στρατού, Εμφύλιος Πόλεμος). Ο Εμφύλιος παραμένει μια μελανή σελίδα της ιστορίας μας.
       Αφήσαμε πίσω μας το δάσος με τα έλατα και βαδίζαμε πλέον στα  αλπικά οικοσυστήματα παρέα με κοπάδια από πρόβατα, που φύλαγαν τα φημισμένα τσομπανόσκυλα από τους επικίνδυνους λύκους. Η όλη  ανηφορική διαδρομή ήταν πολύ δύσκολη και κράτησε περίπου έξι ώρες μέχρι το καταφύγιο του Πεζοπορικού Συλλόγου Αθηνών «Γρηγόρης Περδίκης» (υψ1740μ) στη θέση Λάκκα Καρβούνη.
      Η βραδιά πέρασε πολύ ευχάριστα με λιτό δείπνο από σούπες και ξηρά τροφή. Την νύχτα έπεσε κρύο και μια μεγάλη φωτιά έξω από το καταφύγιο μας έφερε γύρω από αυτή, κάναμε  διάφορες συζητήσεις  κυρίως από τα παιδικά μας χρόνια.
     24-07-2001: Με το λυκαυγές ξεκινήσαμε για να κατακτήσουμε την πιο ψηλή κορφή του βουνού «Πυραμίδα» (υψ2510μ). Στη θέση «Διάσελο» κάναμε στάση για ξεκούραση, κάναμε αβαρία τα σακίδια, πήραμε νερό, ρακί, ξηρούς καρπούς, φρούτα και  με νέες δυνάμεις χωρίς φορτία, τραβερσάραμε για την κορφή.
       Η ημέρα ήταν δροσερή με μεγάλη ορατότητα και  η ευέλικτη ομάδας μας ανέβαινε σιγά-σιγά στην αλπική ζώνη. Λίγο πριν από την κορφή οι πρώτοι ορειβάτες είδαν να φεύγει με μεγάλη ταχύτητα ένα αγριοκάτσικο προς τα γκρεμνά της Γκιώνας. Τα αγριοκάτσικα είναι ενδημικά του βουνού, όπως οι λύκοι, οι αλεπούδες και τα τσακάλια. Κατακτήσαμε την  Γκιώνα την οροφή της Ρούμελης, χωρίς να το καταλάβουμε. Η θέα από εκεί πάνω ήταν απερίγραπτη, βλέπαμε  ατελείωτες χαράδρες κομμένες σαν μαχαιριές  με αμέτρητο βάθος, δυτικά τα Βαρδούσια όρη, βορειοανατολικά η καλλίγραμμη Οίτη  κατάφυτη με έλατα και νοτιοανατολικά ο επιβλητικός Παρνασσός. Εκεί πάνω απελευθερωθήκαμε  ηρεμήσαμε και απολαμβάναμε τα  πανέμορφα μοναδικά αυτά τοπία.
      Στη χαρακτηριστική Βαθιά Λάκκα που βρίσκεται κάτω από την πυραμίδα, υπάρχει μια σπηλιά την οποία χρησιμοποιεί ένας βοσκός ως στάνη. Με την παρουσία μας τα μισά τσομπανόσκυλα  απομάκρυναν τα πρόβατα, ενώ τα άλλα κράτησαν γραμμή άμυνας και είχαν απειλητικές διαθέσεις εναντίο μας. Η Ιωάννα πήγε στη σπηλιά με τη βοήθεια του βοσκού και μας φίλεψε με ένα μεγάλο κομμάτι φέτα.
       Κατηφορίσαμε στο κακοτράχαλο Λαζόρεμα ή Αρκουδόρεμα με τις άγριες και κατάφυτες πλαγιές από έλατα. Η κατάβαση αποδείχτηκε πολύ δύσκολη, το έδαφος ήταν τραχύ χωρίς μονοπάτι. Δεν υπήρχε οπτική επαφή  μεταξύ μας λόγω του πυκνού δάσους και η δεκαπενταμελής ομάδα μας χωρίστηκε στα τρία, σε αυτό συνέτεινε και η συλλογή μαλοτήρας (τσάι του βουνού). Η χαράδρα όμως όσο κατεβαίνει στενεύει και συγκλίνει, έτσι όλοι ξαναβρεθήκαμε ταυτόχρονα σε ένα πλάτωμα με μαντρί. Τα  τσοπανόσκυλα φύλαγαν αίγες γύρω από το μαντρί, δεν ήταν καθόλου φιλικά μαζί μας και επενέβη έγκαιρα ο βοσκός να τα ηρεμήσει.
       Το ανάγλυφο της Γκιώνας σε γενικές γραμμές  είναι απόκρημνο ειδικά στη δυτική πλευρά, η οποία  αντικρίζει τα Βαρδούσια. Οι κάθετες ορθοπλαγιές «Πλάκα της Συκιάς» που βρίσκονται πάνω από το χωριό Συκιά  ύψους 1000 μέτρων προκαλούν δέος στον επισκέπτη, ειδικότερα όταν βλέπει τους αναρριχητές που μόνο με κιάλια διακρίνονται γαντζωμένοι στις  γκρίζες πλαγιές της.  Η Γκιώνα έχει την «ατυχία» να είναι πλούσια σε μετάλλευμα Βωξίτη. Τα λατομεία εξόρυξης έχουν «λαβώσει» το βουνό, αλλά ακόμα περισσότερο οι δρόμοι πρόσβασης που είναι άναρχα φτιαγμένοι. Τα μεγαλύτερα όμως τμήματα του βουνού παραμένουν ανέγγιχτα προσφέροντας καταφύγιο στην άγρια πανίδα και εξαιρετικές ορειβατικές διαδρομές.
      Η  ορειβασία που κάναμε αποδείχτηκε πάρα πολύ δύσκολη  και μας πήρε εννέα ώρες μέχρι να φθάσουμε στο γραφικό μικρό χωριό της Συκιάς, που βρίσκεται κάτω από την Πλάκα της Γκιώνας. Το λεωφορείο μας μετέφερε στο γραφικό Λιδορίκι  και εγκατασταθήκαμε σε δωμάτια πάνω ακριβώς από την τεχνητή λίμνη του Μόρνου.
       Στην εντυπωσιακή μεγάλη πλατεία του χωριού την οποία κοσμούν μεγάλοι ευκάλυπτοι, πέτρινες βρύσες που τρέχουν κατάκρυα νερά, δειπνήσαμε  με φρέσκα  τοπικά κρέατα  και άλλες  λιχουδιές.
        26-07-2001: Νωρίς το πρωί αναχωρήσαμε για τους ξακουστούς Δελφούς, όπου ξεναγηθήκαμε στο Μουσείο και τις αρχαιότητες. Η πόλη πήρε το όνομα της από το μυθικό Δελφό. Ο Απόλλων λίγες μέρες μετά τη γέννηση του στη Δήλο διάλεξε τους Δελφούς και ίδρυσε το ιερό του. Έβαλε σαν πρώτους ιερείς Κρητικούς που ταξίδευαν από την Κρήτη στην Πελοπόννησο για εμπόριο.
      Οι Δελφοί έφθασαν σε μεγάλη ακμή τον 8ο π.χ. αιώνα με αμύθητο πλούτο, είχαν ωραία οικοδομήματα και έκαναν λαμπρές γιορτές. Έγιναν κοσμοξακουστοί από τα αφιερώματα στον Απόλλωνα  και το Μαντείο.
     Στο Μουσείο είναι  γλυπτά  αντικείμενα μικροτεχνίας που βρέθηκαν στο ιερό του Απόλλωνα και της Αθηνάς. Εκεί βρίσκεται ο περίφημος ηνίοχος που διακρίνεται για την τεχνική του, αφιέρωμα του Πολυζάλου, τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στην αρματοδρομία στα Πύθια το 474 π.χ.
     Στις αρχαιότητες εντυπωσιάζουν ο ομφαλός της γης, το στάδιο, η Κασταλία, το Γυμνάσιο, το ιερό του Απόλλωνα, το ιερό της Αθηνάς, της Προνάλας και άλλα.
      Με την επικράτηση του Χριστιανισμού οι Δελφοί παρακμάζουν, ο Μ. Κωνσταντίνος τους απογύμνωσε από τους θησαυρούς και τα αναθήματα. Το οριστικό τέλος ήλθε με το διάταγμα του Θεοδοσίου το 392.( Πηγές: ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ Της ΕΛΛΑΔΔΟΣ τόμος 2 σελ. 12 του Μιχ. Σταματελάτου. Παπαρρηγόπουλος τόμος πρώτος σελ.146-148).
      Από το ιερό του Απόλλωνα  πήραμε το χρησμό της Πυθίας που έλεγε: «Συνεχίστε τις αναβάσεις». Από τους Δελφούς φύγαμε αποκομίζοντας άριστες εντυπώσεις.
      Στον Πειραιά επιβιβαστήκαμε στο πολυτελές πλοίο των Μινωικών Γραμμών «Κνωσός Παλλάς», που μόλις είχε κυκλοφορήσει και αναχωρήσαμε για  το Ηράκλειο γεμάτοι με νέες μοναδικές εμπειρίες.
           Από τον ορειβατικό Μοιρών πήραν μέρος: ο Αντιπρόεδρος Δακανάλης Μανόλης, ο Γραμματέας Παυλίδης Αποστόλης και τα μέλη Κλημαθιανάκης Γιάννης και Βολωνάκης Μανέλης .
 Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΑΝΤΙΛΑΛΟΣ της Μεσαράς φύλλα 79 και 80 του 2001.
Αναρτήθηκε στις 10-1-2012 στο mires46.bgspot.com


Στην κατασκήνωση με φόντο τα Βαρδούσια




 Κορφή της Γκιώνας- Πυραμίδα

Φαγωπότι στο Λιδορίκι


Καπετάν Άρης Βελουχιώτης σtη Λαμία
Γραμμένη χώρος κατασκήνωσης
Έτοιμες οι σκηνές
Καταφύγιο Γραμμένης
Ξεκούραση με τον Αποστόλη
Κορφή Γραμμένης
Δείπνο στο καταφύγιο
Η παρέα των Μοιρών
Ανταλλαγή δώρων στην κορφή
Τυφλοπόντικας
Στην χαράδρα της Ρεκάς
Μύλος και πηγή στη Ρεκά
Καταφύγιο Γκιώνας
Στην κορφή της Γκιώνας με τον Αποστόλη
΄Ολη η ομάδα στην κορφή της Γκιώνας
Το βράδυ στο καταφύγιο της Γκιώνας
 Οι Μοιριανοί στην κορφή της Γκιώνας
Λαζόρεμα ή Αρκουδόρεμα
Ξεκούραση στο χωριό Συκιά
Δελφοί