Σελίδες

Δευτέρα 23 Ιανουαρίου 2012

ΜΥΣΤΡΑΣ - ΠΑΡΝΩΝΑΣ

                    

                ΜΥΣΤΡΑΣ–ΠΑΡΝΩΝΑΣ
          Του Δακανάλη Μανόλη Αντιπροέδρου ΕΟΣ Μοιρών

 

         Το μεσημέρι της 22ας Μαρτίου 2003 το λεωφορείο  μας αποβίβασε στον αρχαιολογικό χώρο του δεσποτάτου του Μυστρά. Είμαστε  52 ορειβάτες των ορειβατικών Συλλόγων Ηρακλείου, Μοιρών και Aγίου Νικολάου (από τις Μοίρες ήταν ο γράφων και τα μέλη Γιώργος Ξαγοραράκης και Μανέλης Βολονάκης). Αρχηγός μας ήταν ο πάντα ακούραστος Σπύρος Καλεμάκης.

        Μετά την κατάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας το 1204 από την Δ΄ Σταυροφορία, οι Φράγκοι με ηγέτη το Γοδεφρείδο Βιλλεαρδουίνο εγκαταστάθηκαν στην Πελοπόννησο και ίδρυσαν το Πριγκιπάτο της Αχαΐας.
       Στο φυσικά οχυρωμένο λόφο του Μυστρά ή Μυζηθρά (υψ634μ) στις ανατολικές απολήξεις του Ταϋγέτου, χτίζει το 1249 ο ηγούμενος του Πριγκιπάτου της Αχαΐας Γουλιέλμος Βιλλεαρδουίνος ισχυρό κάστρο το «Οριόκαστρο», το οποίο θα παίξει σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

       Το 1259 οι Φράγκοι ηττήθηκαν στη μάχη της Πελαγονίας από τους Βυζαντινούς, έτσι πέρασε ο Μυστράς στα χέρια των Βυζαντινών και έγινε η πρωτεύουσα του Δεσποτάτου το 1262. Ο λόφος γεμίζει σπίτια, χτίζονται αρχοντικά, παλάτια, εκκλησίες και οχυρωμένα μοναστήρια.

      Τη διοίκηση του Μυστρά αναλαμβάνουν μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας της Κωνσταντινούπολης οι Κατακουζηνοί (1348-1383) και οι Παλαιολόγοι (1383-1460), με πρώτο δεσπότη το Μανουήλ Καντακουζηνό (1349-1380).  

      Το Δεσποτάτο ακμάζει και εξελίσσεται σε σπουδαίο κέντρο πολιτισμού, καλλιεργούνται οι τέχνες, τα γράμματα με σημαντικούς καλλιτεχνικούς και πνευματικούς ανθρώπους. Σήμερα το Δεσποτάτο είναι μια νεκρή πολιτεία.
      Η επίσκεψη μας άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις. Ιδιαίτερα σημαντικοί είναι οι βυζαντινοί ναοί της Μητρόπολης - Αγίου Δημητρίου 1262, η μονή Άγιοι Θεόδωροι 1290-1295, της Αγίας Σοφίας 1348-1380, της Περιβλέπτου, της Ευαγγελιστρίας Παντάνασσας και το παλάτι των δεσποτών που κτίστηκε σε διάφορες χρονικές περιόδους. Εντυπωσιακό επίσης είναι και το κάστρο στην κορυφή του λόφου που δεσπόζει όλης της Λακεδαιμόνας.
( Πηγές: ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣΤΌΜΟΣ4οςσελ..40-41Σταματελάτου).

       Ο Ταΰγετος (2404μ), έχει πέντε μεγάλες κορφές  εξ ου και Πενταδάκτυλος. Είναι το καμάρι της Μοραΐτικης γης,  προαιώνιο σύμβολο δύναμης και υπερηφάνειας. Καθώς ξεπετάγεται  προκλητικός και αγέρωχος πλάι στη θάλασσα, διαχωρίζει  με την κορμοστασιά του, τον Μεσσηνιακό από τον  Λακωνικό κόλπο και καταλήγει στο ακρωτήριο Ταίναρο. Έχει  υμνηθεί και τραγουδιστή  από την αρχαιότητα ίσαμε σήμερα.

      Το βλέμμα μας πλανιόταν πάνω σε μύρια χρώματα, αδιαπέραστα ελατοδάση, απότομες χαράδρες,  μέσα από τα οποία αναδύονταν  οι γυμνές και απόμακρες χιονισμένες κορφές του, τυλιγμένες στα σύννεφα και τους θρύλους.

      Κάτω από εμάς απλώνονταν ο μαγευτικός κάμπος της Λακεδαίμονας κατάφυτος από ελαιόδεντρα και εσπεριδοειδή. Στα μέσα του κάμπου είναι κτισμένη η Σπάρτη με την εκπληκτική  ρυμοτομία της. Την πόλη διασχίζει ο γνωστός από την αρχαιότητα ποταμός Ευρώτας.

      Ο Ταΰγετος μαζί με τον Πάρνωνα στο ανατολικό πόδι της Πελοποννήσου είναι τα νοτιότερα βουνά της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ενδημεί το έλατο. Και τα δυο βουνά ήταν ασπροντυμένα με πολλά  χιόνια.
        Μετά το μεσημέρι ανηφορήσαμε από το χωριό Μιστράς ( 320 μ.) για το ορεινό χωριό Ταϋγέτη. Το μονοπάτι ελίσσονταν μέσα στο δάσος που αποτελούνταν κυρίως από πρίνους. Με το ξεκίνημα, μας  συντρόφευε  συνεχώς ραγδαία βροχή, ντυθήκαμε με αδιάβροχα για προστασία. Αφήσαμε πίσω μας την  έρημη Ταϋγέτη, η οποία κατοικείται από ένα βοσκό, ένα λυκόσκυλο και τα πρόβατά του.
        Μετά τα  1200 μέτρα υψόμετρο η βροχή μετατράπηκε σε νιφάδες χιονιού που έπεφταν θεαματικά από τον ουρανό, περπατούσαμε πάνω σε νέο χιόνι ύψους 50 εκατοστών  και σε χαμηλές θερμοκρασίες.

       Ανεβήκαμε σε ένα διάσελο και πήραμε την κατηφόρα, βαδίζαμε σε μια άγρια χαράδρα, στην αρχή της οποίας ήταν το εγκαταλειμμένο χωριό Περγαντέϊκα. Υπήρχαν πολλά  ερείπια, έστεκαν ελάχιστα  σπίτια όρθια, τα οποία χρησιμοποιούν οι βοσκοί το καλοκαίρι.

       Πάνω σε ένα ύψωμα  στο τέλος της χαράδρας,  βρίσκεται η  παλαιά  Μονή της Φανερωμένης φρουριακού τύπου, που δεσπόζει του Λακωνικού κάμπου. Κάναμε μικρή στάση, γιατί το ανοιξιάτικο λιόγερμα ολοένα και παραδίδονταν στις πορφυρές γάζες του δειλινού, καθώς η βροχή είχε σταματήσει.
      Πήραμε ένα παλιό αρχέγονο καλντεριμένιο μονοπάτι και κατηφορίσαμε για το χωριό Παρόρι στο Λακωνικό κάμπο. Αριστερά μας  υπήρχαν μεγάλοι κάθετοι βράχοι με ένα σπηλαιώδη ναό, «Ζαργούνα» ονομάζουν την περιοχή  οι ντόπιοι κάτοικοι. Στο χωριό   φθάσαμε με το λυκόφως ύστερα από 5 ώρες δύσκολης πορείας χωρίς στάση.

       Το λεωφορείο αναχώρησε με προορισμό το χωριό Πολύδροσο ή Τσίτζινα πάνω στο όρος Πάρνωνας σε υψόμετρο 1.100, μέτρων. Ο δρόμος ήταν ανηφορικός στενός, με πολλές στροφές, που  μόλις χωρούσε το λεωφορείο. Τον είχε καθαρίσει το κρέϊτερ από τα χιόνια,  όμως λόγω της μεσημεριανής χιονόπτωσης, ένα στρώμα νέου χιονιού τον είχε καλύψει.  Τόσο ο οδηγός, όσο και εμείς βρισκόμασταν σε υπερδιέγερση.

       Η διαδρομή φαίνονταν ατέλειωτη ανησυχούσαμε πολύ μήπως γλιστρήσει το λεωφορείο και μας έπιασε βουβαμάρα. Η λύτρωσή μας ήλθε γύρω στις 10 το βράδυ, όταν το λεωφορείο έφθασε στα πρώτα σπίτια του χωριού, όπου με ένα θερμό χειροκρότημα αποζημιώσαμε τον οδηγό μας. Δυόμιση  ώρες αγωνίας και στρες κράτησε η διαδρομή των 35 χιλιομέτρων.
       Προχωρήσαμε για τον ξενώνα «Σχολαρχείο» με τα πόδια, εκεί μας περίμενε το προσωπικό του ξενώνα, οι μοναδικοί κάτοικοι του χωριού, διότι το χωριό είναι θερινό και  το εγκαταλείπουν το χειμώνα. Εποικήσαμε εμείς προσωρινά το χωριό και του δώσαμε ζωή για τρεις μέρες. Ο ξενώνας ήταν ζεστός με καλοριφέρ και τζάκι στο σαλόνι. Ακολούθησε πλούσιο δείπνο στη μοναδική ταβέρνα του χωριού, που ήταν πιο κάτω με τοπικές λιχουδιές και τέλειο κρασί Τεγέας.
       Το πρωί 23 Mαρτίου  που σηκωθήκαμε, είδαμε ότι τα πάντα ήταν καλυμμένα με νέο χιόνι, που είχε πέσει πάνω στο παλιό. Το Πολύδροσο, είναι ένα κεφαλοχώρι,  αμφιθεατρικά χτισμένο σε μια ρεματιά του Πάρνωνα. Τα σπίτια κατά το μεγαλύτερο μέρος είναι πετρόκτιστα, παραδοσιακά, όπως και το Σχολαρχείο του χωριού κτίσμα του 1891.

       Το χωριό  λόγω του υψομέτρου ήταν πάντα θερινό, οι κάτοικοι του οποίου το χειμώνα μετακόμιζαν στο χωριό Χρύσανθα κοντά στον κάμπο. Την Άνοιξη που επέστρεφαν πίσω, πήγαινε μαζί τους και ο δάσκαλος. Αυτή η μαζική μεταφορά των κατοίκων γίνονταν μέχρι το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σήμερα οι κάτοικοι πάνε στο χωριό ως παραθεριστές το καλοκαίρι και μαζί με τους τουρίστες που το επισκέπτονται, δίνουν ζωή στο γραφικό αυτό χωριό.
       Από την πλατεία του χωριού αρχίζουν πολλές ορειβατικές διαδρομές, με άριστα χαραγμένα μονοπάτια, οι οποίες απεικονίζονται σε ένα ειδικό χάρτη και ενημερώνουν τους περιπατητές. Κάθε διαδρομή έχει τη δική της σήμανση με διαφορετικό χρώμα, όλες όμως οι διαδρομές επιστρέφουν πάλι στην πλατεία του χωριού. Έτσι οι ορειβάτες ή περιπατητές δεν έχουν ανάγκη από οδηγό. Φαίνεται ότι εκμεταλλεύτηκαν σωστά και παραγωγικά τα προγράμματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
       Οι ορειβάτες χωριστήκαμε σε ομάδες και πήραμε διαφορετικές διαδρομές. Η ομάδα για την κορφή του Πάρνωνα  (1935μ) μέτρα, δεν μπόρεσε να ανέβει, γιατί το χιόνι είχε ύψος 2 μέτρα, έφθασαν μέχρι το οροπέδιο του Προφήτη Ηλία και επέστρεψαν. Οι άλλοι έκαναν μικρές πορείες στις γύρω χιονισμένες περιοχές.

      Το πρωί στις 24 Μαρτίου που σηκωθήκαμε, έπεφταν νέες νιφάδες, τα έλατα ήταν κάτασπρα, σαν να είχαν ντυθεί με βαμβάκι και εμφάνιζαν μια ιδιαίτερη ομορφιά. Πήραμε το χιονισμένο μονοπάτι, που ελίσσονταν κατά μήκος του ποταμού για την Ι.Μ. Αγίων Αναργύρων.

       Η φαραγγοκοιλάδα που ακολουθούσαμε, ήταν κατάφυτη  με πλατάνια, πρίνους, έλατα και καρυδιές. Αναγκαστικά περνούσαμε το ποτάμι ένθεν και ένθεν πάνω από 20 φορές, πράγμα πολύ δύσκολο, γιατί έτρεχε άφθονο νερό.  Σε πολλά σημεία κατασκευάζαμε πρόχειρες αυτοσχέδιες γέφυρες, τοποθετώντας πατήματα ή χοντρά ξύλα και ο ένας βοηθούσε τον άλλο, όπου χρειάζονταν. Η χιονόπτωση δεν έλεγε  να σταματήσει,  η δε θερμοκρασία ήταν γύρω στο μηδέν.
       Στα ριζιμιά της κορφής Σταματήρας που είναι κατάφυτη από έλατα συναντήσαμε το μοναστήρι. Μας υποδέχτηκε εγκάρδια ο Ηγούμενος με δυο μοναχούς στο αρχονταρίκι, όπου μας φιλοξένησαν με τσίπουρο, παραδοσιακά λουκούμια και γλυκά.

       Ο ηγούμενος ήταν νέος, πεπαιδευμένος, προοδευτικός και γλυκύς άνθρωπος. Μας ενημέρωσε, ότι η μονή κτίστηκε τον 9ο αιώνα , έχει ανακαινιστεί πολλές φορές και το 1600 έγιναν οι τοιχογραφίες στο καθολικό. Το μοναστήρι έμεινε κλειστό για 50 χρόνια,  πριν 10 χρόνια το ανακαίνισαν και το λειτούργησαν ξανά.

       Μας εξήγησε την αποστολή των ιερωμένων και τις σχέσεις με το εκκλησίασμα, μας ευχήθηκε καλό δρόμο και αναβάσεις. Διαπιστώσαμε ότι, οι μοναχοί ευχαριστήθηκαν ιδιαιτέρως με την παρουσία μας.
       Ανηφορήσαμε για την κορφή Σταματήρα μέσα από το πανέμορφο ελατόδασος, που ήταν στολισμένο με τα χιόνια. Όλοι μας  είχαμε γίνει κάτασπροι από  τις νιφάδες που έπεφταν θεαματικά πάνω μας. Τινασσόμαστε κατά  χρονικά διαστήματα, να πέσει το χιόνι από πάνω μας, ενώ η θερμοκρασία  παρέμενε συνεχώς κάτω από το μηδέν.

       Η πορεία ήταν πολύ ανηφορική και μας πείρε  περίπου δυο ώρες μέχρι να φθάσουμε στην κορφή  οι 27 ορειβάτες, που αποτελούσαν την ομάδα.

      Η κορφή είναι ένας βράχος και επάνω του είναι κτισμένη η εκκλησία του Τίμιου Σταυρού σε υψόμετρο 1470 μέτρων. Όλοι μπήκαμε μέσα στην εκκλησία για προσκύνημα  και προστασία από το μεγάλο ψύχος και την χιονοθύελλα. Μέσα στην εκκλησία ασφαλείς πλέον απολαμβάναμε, με τη συνοδεία του γεύματος το δρολάπι που δεν σταματούσε. Θέλαμε  να σταματήσει ο χρόνος  και να μείνουμε εκεί πάνω.
      Οι ανεμοθύελλες έριχναν το χιόνι  από τα έλατα και κολλούσε πάνω μας, είχαμε γίνει κάτασπροι και το θερμόμετρο έδειχνε -4 βαθμούς κελσίου.

      Το θέαμα ήταν καταπληκτικό και μοναδικό. Με το τελευταίο φως της μέρας φθάσαμε στο έρημο από ανθρώπους αμφιθεατρικό χωριό Πολύδροσο. Μας περίμενε όμως ο ζεστός και φιλικός ξενώνας με το ζεστό τσάι του βουνού.
      Το βράδυ  είχε πλούσιο μενού  με διάφορα εδέσματα, γαρίδες μεγάλες, καλαμαράκια, βολβούς, φασολάδα, φακές, σούπα από χόντρο με μακαρονάκι, φέτα, τζατζίκι, σαλάτα, λαχανοτολμάδες με κιμά, αρνί του φούρνου ή κοκοράκι κατά προτίμηση και πατάτες φούρνου.  Το κρασί ήταν της Τεγέας  βυσσινί και μοναδικό.

       Ακολούθησε γλέντι με χορούς, τραγούδια, αλλά την παράσταση έκλεψε ο Γιώργης Ξαγοραράκης, που χόρεψε ζεϊμπέκικο με την κόρη του ταβερνιάρη  Κωνσταντίνα. Η οποία ήταν πρόσχαρη, γλυκιά, με χαμόγελο και μας εξυπηρετούσε  πρόθυμα όλες τις ημέρες.
      Ο δικηγόρος ορειβάτης Ευκλείδης είχε τα γενέθλια του, έκοψε την τούρτα και όλοι μαζί του ευχηθήκαμε να ζήσει χρόνια πολλά. Το γλέντι κράτησε μέχρι στις μια μετά τα μεσάνυχτα.
       Η επόμενη μέρα 25η Μαρτίου, διπλή γιορτή του Ευαγγελισμού της Παναγίας και της Εθνικής Παλιγγενεσίας. Κάναμε μια δίωρη πορεία στη χαράδρα πάνω από το χωριό μέσα στα έλατα και παίξαμε στα χιόνια.
       Το λεωφορείο ξεκίνησε για την επιστροφή, ο δρόμος ήταν σχετικά καλός χωρίς πάγους, σε μια μόνο απότομη στροφή βοήθησαν το λεωφορείο οι αλυσίδες που είχε τοποθετήσει ο οδηγός.
       Ευχαριστούμε πάρα πολύ τον αρχηγό μας Σπύρο Καλεμάκη  που παρά τις δύσκολες καιρικές συνθήκες οι πορείες  είχαν αίσιο τέλος. Επίσης ευχαριστούμε τον Ορειβατικό Σύλλογο Ηρακλείου που διοργάνωσε  την εκδρομή.   

      Από τον Πειραιά  επιστρέψαμε το βράδυ στο  Ηράκλειο με τις καλύτερες εντυπώσεις και εμπειρίες, για να συνεχίσουμε με περισσότερη δύναμη τις καθημερινές μας εργασίες.-

              

Πάνω στο κάστρο του Μυστρά
Ο λόφος του Μυζηθρά με το κάστρο
Πάνω στο κάστρο
Πάνω στο κάστρο
Δεσποτάτο του Μυστρά από το κάστρο
Έτοιμοι για το κάστρο
Μητρόπολη του Μυστρά
Άποψη του Μυστρά
Μονή Φανερωμένης
Το Σχολαρχείο στα Τσίτζινα
Στην πλατεία του χωριού

Άποψη του χωριού Τσίτζηνα
Προς τη Μονή Αγ. Αναργύρων

Η μονή Αγ.Αναργύρων
Άποψη του Πάρνωνα
Κάτω από τα έλατα
Εν μέω χιονοθύελλας
Το κρύο ήταν πάρα πολύ
Δακανάλης, Μανέλη, Ξαγοράης στον ξενώνα
Τίμιος Σταυρός 1470 μ.
Στον Πάρνωνα
Δκανάλης Μαν. με φώντο τα Τσίτζινα
Πάνω στον Πάρνωνα
Δείπνο στην ταβέρνα
Στην κορφή Σταματήρα
Άποψη του Πάρνωνα
Τα Τσίτζηνα ή Πολύδροσο από ψηλά