Ψηλορείτης: ΦΑΛΑΚΡΟ-ΠΑΓΓΑΙΟ-ΝΕΣΤΟΣ

Δευτέρα 5 Νοεμβρίου 2018

ΦΑΛΑΚΡΟ-ΠΑΓΓΑΙΟ-ΝΕΣΤΟΣ

Του ορειβάτη Δακανάλη Μανόλη

Με εσπερινή πτήση στις 24-10-2018 από το αεροδρόμιο ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ προσγειωθήκαμε ευχάριστα στο αεροδρόμιο ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ της νύμφης του Θερμαϊκού Θεσσαλονίκης. Την αποστολή αποτελούσαν 60 ορειβάτες τoυ Ορειβατικού Συλλόγου Ηρακλείου και Μοιρών (11) με αρχηγό την Άννα Παπαδάκη. Το λεωφορείο μας μετέφερε στην όμορφη Δράμα, όπου εγκατασταθήκαμε σε ξενοδοχείο.

Η Δράμα (υψ110μ) ήταν οχυρωμένος οικισμός από τα παλαιοχριστιανικά χρόνια (4^ος-7^ος μ.Χ. αι), πρόκειται για πόλη με μακραίωνη ιστορία και βρίσκεται στον έφορο κάμπο των Φιλίππων. Η λέξη Δράμα ετυμολογείται από το «Ύδραμα- Δύραμα», λόγω των πολλών νερών που αναβλύζουν από τις πηγές της Αγίας Βαρβάρας, που σχηματίζουν ένα πολύ μεγάλο πάρκο με λίμνες και μικρούς καταρράχτες. Στο μαγευτικό αυτό τοπίο οι Δραμινοί απολαμβάνουν τους περιπάτους τους, ενώ στα νερά των λιμνών κολυμπούν πάπιες, χήνες, κύκνοι και ψάρια.

Όρος Φαλακρό 26-10-2018. Νωρίς το πρωί βρεθήκαμε στους πρόποδες του όρους Φαλακρό με αντικειμενικό σκοπό την ανάβαση στην πιο ψηλή κορφή Προφήτης Ηλίας (υψ2.232μ). Οι πιο τολμηροί ορειβάτες (17) άρχισαν την ανάβαση από το χωριό Πύργοι (υψ 640μ)-Χιονοδρομικό Κέντρο (υψ1.750μ)-κορφή Προφήτης Ηλίας. Η πορεία αποδείχτηκε πάρα πολύ δύσκολη, ανηφορική και απαιτητική. Διάνυσαν 14 χιλιόμετρα και τους πήρε 9 ώρες.

Το βουνό καλύπτεται από πυκνά δάση αποτελούμενα κυρίως από οξιές και μαύρη Πεύκη. Σε μεγάλο ύψος (δασόριο1300μ) ακολουθεί η Αλπική ζώνη ή αλπικό λιβάδι, όπου το βουνό απογυμνώνεται. Αποτελεί ένα πλούσιο οικοσύστημα με παχύ χορτάρι και χαμωτούς κέδρους, όπου υπήρχαν αγελάδες ελεύθερης βοσκής.

Το λεωφορείο μας άφησε στο οροπέδιο του Αγίου Πνεύματος(υψ1750μ), όπου βρίσκεται ένα από τα ωραιότερα χιονοδρομικά κέντρα της Ελλάδας. Διαθέτει αρκετές πίστες που καλύπτουν όλα τα επίπεδα δυσκολίας με πολλούς αναβατήρες και δυο σαλέ.

Η ημέρα ήταν ηλιόλουστη, φυσούσε δυνατός παγωμένος βοριάς με πολύ χαμηλή θερμοκρασία (ξεροτσιβούρα) που ερχόταν από τη Βουλγαρία και μας ξύριζε κυριολεκτικά τα πρόσωπα. Ήλιος με δόντια που λέει ο λαός. Πήραμε την ανηφόρα πάνω στην Αλπική ζώνη για την πιο ψηλή κορφή του βουνού Προφήτης Ηλίας.

Στα δύο χιλιάδες εκατό μέτρα υψόμετρο στην κορυφογραμμή αντικρίσαμε το άγριο φαράγγι του Φαλακρού που εντυπωσιάζει τους πάντες με τη χοάνη, τις βραχώδεις εξάρσεις και σε κάνει να αναρωτιέσαι αν είναι αληθινό. Το ανάγλυφο της βόρειας πλευράς του Φαλακρού είναι ομαλό, ενώ το νότιο είναι άγριο, απροσπέλαστο με φαράγγια και γκρεμνά, έτσι το κάθε τμήμα δίνει την εικόνα ξεχωριστού βουνού.

Λίγο πριν την κορφή Προφήτης Ηλίας συναντήσαμε τη Χιονότρυπα (υψ2.111μ), είναι ένα βάραθρο με διάμετρο 20 μέτρα και βάθος 30 μέτρα. Το χιόνι μέσα στο βάραθρο κρατιέται όλο το χρόνο.

Μετά από δυο ώρες ανάβασης καταχτήσαμε την κορφή του Φαλακρού. Η θέα από εκεί πάνω ήταν καταπληκτική προς όλα τα σημεία του ορίζοντα. Στα βόρια φαίνονταν χιονισμένη η οροσειρά του Πιρίν ή Πυρήν (υψ2914μ) και της Ρίλας (υψ2925μ) στη Βουλγαρία, ο Νέστος ποταμός, χωριά της Ελλάδας και Βουλγαρίας. Νότια απλώνονταν ό έφορος κάμπος των Φιλίππων, το όρος Παγγαίο, ενώ δυτικά το όρος Όρβηλος. Μετά τις απαραίτητες φωτογραφίες καθίσαμε στο νότιο μέρος της κορφής, όπου η θερμοκρασία ήταν υποφερτή και γευματίσαμε. Ήμαστε τυχεροί που υπήρχε τέτοια διαύγεια στον ορίζοντα. Όσο και να φέρεται παράξενο στο βουνό ξεφεύγεις, χάνεις την επαφή με την πραγματικότητα, γίνεσαι άλλος άνθρωπος και απελευθερώνεσαι. Βουνό σημαίνει ελευθερία.

Κατά την επιστροφή πήραμε νοτιοδυτική κατεύθυνση, ανεβήκαμε στην κορφή Βάρδινα (υψ2194μ) όπου υπάρχει το καταφύγιο του χιονοδρομικού κέντρου. Ύστερα ακολουθήσαμε την κορυφογραμμή Γκρεμιά θαυμάζοντας τα άγρια φαράγγια της νότιας πλευράς του βουνού. Στην πάνω μεριά της Καρτάκλα πλησίον της κορυφογραμμής συναντηθήκαμε με την πρώτη ομάδα, η οποία συνέχισε την πορεία της ακάθεκτη προς την κορφή Βάρδινα και στη συνέχεια προς την κορφή Προφήτης Ηλίας. Πραγματοποιήσαμε μια κυκλική πορεία η οποία τερματίστηκε στο οροπέδιο του Αγίου Πνεύματος. Η όλη πορεία ήταν μαγευτική ευχάριστη διανύσαμε 6 χιλιόμετρα και μας πήρε συνολικά 4 ώρες.

Οι σπουδαιότερες κορφές του Φαλακρού εκτός από τις παραπάνω είναι το Ψευτοδόντι (2035μ), Δόντι ή Στρογγυλό (2020μ), Άνω Οξιά (1813μ), Χορός (1809μ) κλπ. Το βουνό βρίσκεται στις δυτικές απολήξεις της Ροδόπης, στέκεται επιβλητικό, είναι σύμβολο της Δράμας και φαίνεται από όλο το νομό. Περιμετρικά του βουνού υπάρχουν τέσσερα ορειβατικά καταφύγια. Η πανίδα αποτελείται από λύκους αγριογούρουνα, βίδρες, λαγούς, πέρδικες, ζαρκάδια, ελάφια, ενώ η παρουσία της αρκούδας είναι μόνιμη. Φημισμένο είναι το βουνό για την πλούσια χλωρίδα του στα αλπικά λιβάδια την άνοιξη με αγριολούλουδα, ορχιδέες, κρόκους, κέδρα και πολλά ενδημικά. Θεωρείται βοτανικός παράδεισος και προστατεύεται από το NATURA 2000. Έχει πολλά λατομεία περιμετρικά που βγάζουν τα φημισμένα άσπρα μάρμαρα της Μακεδονίας.

Επιστρέφοντας επισκεφθήκαμε το σπήλαιο Μαρά ή Κοκκινογείων που βρίσκεται στις νότιες υπώρειες του Φαλακρού σε μια καταπληκτική όαση από πλατάνια και λεύκες. Από τα σωθικά του βουνού εξέρχονται τεράστιες ποσότητες νερού σχηματίζοντας τον ποταμό Αγγίτη παραπόταμο του Νέστου. Είναι το μεγαλύτερο σε μήκος και όγκο σπήλαιο της Ελλάδας με προϊστορία που ξεκινά πριν από 30.000 χρόνια. Η ανασκαφή έφερε στο φως λίθινα εργαλεία, οστά από ελάφια, άλογα, δασύμαλο ρινόκερο, μεγάκερο και μαμούθ. Το σπήλαιο αξιοποιήθηκε το 1998 και απαγορεύονται μέσα οι φωτογραφίες και τα βίντεο. (Πηγές: Φυλλάδιο το σπήλαιο των πηγών. Δήμος Προσοτσάνης).

Προχωρήσαμε μέσα στο φωτισμένο κατάλληλα σπήλαιο για 500 μέτρα (από τα 20 χιλ. μήκος), μείναμε άφωνοι με τον πλούσιο σταλακτιτικό διάκοσμο τους διάφορους χρωματισμούς και παράξενα σχήματα. Κατά μήκος του κύριου άξονα του σπηλαίου έχουν σχηματιστεί μεγάλες αίθουσες, σιφώνια (στενώματα) στις οποίες οι σταλακτίτες κρέμονται πάνω από τα κεφάλια μας. Ο πυθμένας του σπηλαίου καλύπτεται από αποθέσεις αργίλου και άμμου πάχους πολλών μέτρων. Εκεί μέσα συναντήσαμε ένα άλλο άγνωστο μικρόκοσμο με μόνιμους κατοίκους τις νυκτερίδες, τα ψάρια και άλλα ζωύφια. Το σπήλαιο αποτελεί ένα αριστούργημα φυσικής αρχιτεκτονικής. Η επίσκεψη μας στο σπήλαιο ήταν ένα όνειρο που κράτησε όσο η ξενάγηση.

Όρος Παγγαίο 26-10-2018. Από τη θέση Κορμίτσα (υψ299μ) στις βόρειες υπώρειες του Παγγαίου όρους ακολουθήσαμε ένα πέτρινο βυζαντινό μονοπάτι, το οποίο ελίσσεται μέσα στο δάσος από πρίνους και άλλα δασικά δέντρα. Μετά από δυο ώρες ευχάριστης πορείας μας οδήγησε στο επιβλητικό γυναικείο μοναστήρι της Θεοτόκου της Εικοσιφοίνισσας (υψ753μ), που είναι το αρχαιότερο στην Ελλάδα. Η ίδρυση της Μονής ανάγεται στα χρόνια του επισκόπου των Φιλίππων, Σώζοντος το 450 μΧ βρίσκεται δε στις βόρειες υπώρειες του Παγγαίου όρους. Ανήκει στις πρώτες σε επισκεψιμότητα μονές της Ελλάδας.

Η ανηφορική πορεία συνεχίστηκε ακολουθώντας ένα φιδίσιο μονοπάτι μέσα στις πανύψηλες οξιές, δρυάδες και πεύκα προς το χαρακτηριστικό αντέρεισμα Κεντίκι (υψ950μ). Από εκεί πάνω η θέα ήταν καταπληκτική λόγο της ηλιοφάνειας προς τον έφορο κάμπο των Φιλίππων και το όρος Φαλακρό.

Ακολουθήσαμε βορειοανατολική κατηφορική πορεία μέσα στο δάσος από οξιές και καστανιές ακολουθώντας το βυζαντινό μονοπάτι. Συναντήσαμε λατομεία εξαγωγής άσπρου μαρμάρου. Πραγματοποιήσαμε μια διάσχιση της βόρειας πλευράς του Παγγαίου όρους και μετά από 6 ώρες ευχάριστης πορείας διανύοντας 11 χιλιόμετρα φθάσαμε στην κωμόπολη Νικήσιανη (υψ350μ) με τα γραφικά πέτρινα σοκάκια της. Το μονοπάτι της Εικοσιφοίνισσας ή δρόμος του χρυσαφιού, λέγεται ότι είναι η ομορφότερη διαδρομή στο Παγγαίο όρος.

Η πορεία ήταν αρκετά ενδιαφέρουσα, μαγευτική, με ιστορικά σημεία αναφοράς και εξαιρετικής ομορφιάς τοπία. Τόσο το όρος Παγγαίο όσο και τα άλλα βουνά φόραγαν λόγω εποχής τα πορτοκαλοκόκκινα χρώματα τους, ενώ τα δέντρα επιδίδονταν σε ένα φανταστικό χρωματικό όργιο.

Το όρος Παγγαίο είναι ένας μεγάλος ορεινός όγκος, που εκτείνεται στους νομούς Καβάλας και Σερρών. Το μάτι όπως ονομάζεται η ψηλότερη κορφή του Παγγαίου, μας παρακολουθούσε περήφανο από τα 1956 μέτρα. Στην κορφή αυτή βρίσκονταν στην αρχαιότητα το φημισμένο Ιερό του Διόνυσου και μαντείο.

Το Παγγαίο αποτελεί ένα στολίδι της περιοχής με πολλές πηγές, καλύπτεται εξ ολοκλήρου από πρίνους στα χαμηλά, οξιές και καστανιές στα ψηλά. Κρατάει καλά φυλαγμένα τα μυστικά του μέσα στη γη. Παγγαίο σημαίνει «πάσα γη», η φράση αυτή αντικατοπτρίζει όχι μόνο το μεγάλο πλούτο που κρύβει στα σωθικά του σε χρυσό και άργυρο, αλλά και όλα τα απόρρητα μυστικά του. Το βουνό αναφέρεται από την αρχαιότητα για τα αργυρωρυχεία, τα χρυσωρυχεία και την ναυπηγήσιμη ξυλεία του, έτσι του αρμόζει ο τίτλος «Χρυσό βουνό».

Οι ορειβάτες τρέφουν μεγάλη αγάπη στο βουνό αυτό, καθώς προσφέρει μοναδικά τοπία, πολλές διαδρομές και έχει περιμετρικά 3 ορειβατικά καταφύγια.

Αφήσαμε πίσω μας το παραμυθένιο Παγγαίο και το λεωφορείο μας μετέφερε στην όμορφη Ξάνθη, όπου καταλύσαμε σε ξενοδοχείο.

Στενά Νέστου 28-10-2018. Η Ξάνθη (υψ80μ) είναι μια πανέμορφη πόλη κτισμένη στις νότιες υπώρειες του βουνού Αυγό ή Προφήτης Ηλίας της Δυτικής Ροδόπης. Ο επισκέπτης με μια βόλτα στην αγορά συναντιέται με Χριστιανούς, Πομάκους, Αθίγγανους, μουσουλμάνες με πολύχρωμες μαντίλες και στρογγυλά σκουλαρίκια. Έτσι όλες οι φυλές δημιουργούν ένα μωσαϊκό που καθρεπτίζει την πολιτισμική ταυτότητα της πόλης και γενικά της ευρύτερης περιοχής. Ακούς από τη μια μεριά το Μουεζίνη που καλεί από το μιναρέ του τζαμιού τους ομόθρησκούς του για προσευχή και από την άλλη τις διάφορες ψαλμωδίες στις χριστιανικές εκκλησίες.

Από το χωριό Κομνηνά (υψ144μ) ενώ ο ήλιος ήταν μια κονταριά πάνω από την ανατολή, ξεκινήσαμε την ανηφορική πορεία μας ακολουθώντας ένα παλιό καλά διατηρημένο μονοπάτι από καλντερίμι με ήπιες κλήσεις κάτω από τις πανύψηλες οξιές με φανταστικά χρώματα λόγω εποχής. Συντροφιά είχαμε κυρίως κίσσες και άλλα μικρά πουλιά.

Μετά από δυο ώρες ανηφορικής πορείας φθάσαμε στο ερειπωμένο πέτρινο χωριό Κρωμνικό, που βρίσκεται σε ένα μικρό οροπέδιο στις πλαγιές του όρους Καρπούζι. Τα χωριά Κομνηνά και Κρωμνικό ήταν τουρκοχώρια και με την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1922 κατοικήθηκαν από πρόσφυγες της Μικρά Ασίας. Οι κάτοικοι του Κρωμνικού το εγκατέλειψαν αργότερα και μετοίκησαν σε άλλα χωριά για καλλίτερη ζωή. Το μόνο που στέκεται ακόμα όρθιο είναι το δημοτικό σχολείο, που κτίστηκε πολύ αργότερα. Εδώ στην περιοχή υπάρχουν πολλά άγρια άλογα στα οποία έχουν φτιάξει ένα στάβλο, για να προστατεύονται από τις αντίξοες καιρικές συνθήκες. Απουσίαζαν όμως από το χώρο τους και δεν είχαμε την τύχη να τα δούμε. Στη νεόδμητη εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα γευματίσαμε και απολαύσαμε τη φύση και την ηλιόλουστη μέρα.

Συνεχίσαμε την πορεία μας ακολουθώντας το παλιό μονοπάτι, το οποίο χώνεται πάλι μέσα στο δάσος από οξιές, κέδρους, αγριομπουρνελιές και αγριοπασχαλιές. Μέχρι να φθάσουμε στο Νέστο μας πήρε δύο ώρες ευχάριστης πορείας. Η παραποτάμια διαδρομή μας ήταν πλούσια σε ιτιές, λεύκες, πλατάνια και αναρριχώμενα φυτά. Η περιοχή του Νέστου είναι ένας πλούσιος υδροβιότοπος, στον οποίο απαντώνται περίπου 200 είδη πουλιών και έχει χαρακτηριστεί στην Ευρώπη «Σημαντική ζώνη για τα πουλιά».

Τα Στενά του Νέστου με την φαραγοκοιλάδα και τους μαιάνδρους του ποταμού αποτελούν ένα μαγευτικό τοπίο ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους. Ο ποταμός πηγάζει από την οροσειρά Ρίλα της Βουλγαρίας και διανύοντας 234 χιλιόμετρα εκβάλλει με δέλτα στο Θρακικό Πέλαγος.

Στο ποτάμι οργανώνουν καγιάκ, κανό, ιππασία, τοξοβολία, ποδηλασία και πεζοπορίες. Μια ομάδα ορειβατών μας περίπου 20 άτομα από την όμορφη Σταυρούπολη με κανό διέσχισαν το ποτάμι και καταλήξαμε όλοι μαζί στο χωριό Γαλάνη με το λυκόφως. Όπως μας είπαν το σπορ αυτό ήταν γι αυτούς μια μοναδική εμπειρία.

Το μονοπάτι στα στενά του Νέστου αποτελεί μια από τις ωραιότερες πεζοπορικές διαδρομές. Διανύσαμε 15 χιλιόμετρα μέχρι το χωριό Γαλάνη (υψ90μ), μας πήρε συνολικά 6,5 ώρες ευχάριστης πορείας και κάναμε υψομετρική διαφορά 500 μέτρα.

Η σιδηροδρομική γραμμή κατά μήκος του Νέστου τελείωσε το 1896 με πρωτοβουλία του σουλτάνου Αβδούλ Αζίζ, το δε παραποτάμιο μονοπάτι κατασκευάστηκε για να βοηθήσει την ολοκλήρωση της γραμμής και το ονομάζουν «Μονοπάτι των σιδηροδρομικών». Μέχρι τη Σταυρούπολη συναντάμε μια εκπληκτική θέα με 15 πέτρινες σήραγγες σε απόσταση 17 χιλιομέτρων. (Πηγές: Ανακαλύψτε την Ελλάδα τεύχος 17 Υπουργείου. Τουρ. Ανάπτυξης σελ.130-140).

Τόσο στα βουνά της Ανατολικής Μακεδονίας, όσο και της Δυτικής Θράκης, που περπατήσαμε, υπήρχε έντονη ξηρασία. Δεν είδαμε πουθενά ρυάκι να τρέχει νερό, εκτός από τα μεγάλα ποτάμια.

Επιστροφή 28-8-2018. Αποχαιρετώντας την όμορφη Ξάνθη με βροχή πήραμε το δρόμο της επιστροφής για τα πάτρια εδάφη.

Επισκεφτήκαμε το Πόρτο Λάγος με τη λίμνη Βιστωνίδα την τέταρτη σε μέγεθος στην Ελλάδα. Βρίσκεται σε σημείο όπου η λίμνη ενώνεται με το Θρακικό Πέλαγος. Συνδυάζει το πράσινο, το δάσος με το γαλάζιο της θάλασσας και φιλοξενεί δεκάδες υδρόβια πουλιά. Αποτελεί ένα από τους μεγαλύτερους υδροβιότοπους σε παγκόσμια κλίμακα και προστατεύεται από τη σύμβαση Ροσμάρ. Με γέφυρα περνάμε στο πολύ φωτογραφημένο μοναστήρι του Αγίου Νικολάου και στη συνέχεια με άλλη ξύλινη γέφυρα στην εκκλησία της Παναγίας της Παντάνασσας, που βρίσκεται στο κέντρο της λίμνης και αποτελούν μετόχι της Ιεράς Μονής Βατοπεδίου του Αγίου Όρους. Το τοπίο είναι μαγευτικό και προσελκύει χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο.

Όπως λένε οι βιολόγοι και ειδικοί το φαινόμενο της υπερανάπτυξης των αραχνών στο Πόρτο Λάγος-Βιστωνιδα δεν είναι άγνωστο. Οι καιρικές συνθήκες φέτος επέτρεψαν την αφθονία τροφής με αποτέλεσμα την εμφάνιση του μεγάλου πέπλου-ιστού των αραχνών.

Πραγματοποιήσαμε μικρή στάση στο μαγευτικό χωριό Μεσορόπη που βρίσκεται μέσα στο δάσος στις νότιες υπώρειες του Παγγαίου όρους. Η ονομασία προέρχεται από τη θέση, δηλαδή «Μέσω Ορέων». Μέχρι το 1926 αποτελούσε ένα από τα καλύτερα κέντρα καπνεμπορίου και είχε 20 νερόμυλους. Εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη τα παραδοσιακά σπίτια με τα πλακόστρωτα σοκάκια.

Και να μην ξεχνάμε, ότι σήμερα είναι η Εθνική μας εορτή της 28^ης Οκτωβρίου. Οι Έλληνες αισθανόμαστε Εθνικά υπερήφανοι, γιατί οι πρόγονοι μας τσάκισαν τους φασίστες Ιταλούς στην Αλβανία.

Με νυχτερινή πτήση από το αεροδρόμιο ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ προσγειωθήκαμε στο αεροδρόμιο ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ, κουβαλώντας στις αποσκευές μας μεγάλες εμπειρίες από τα βουνά και φαράγγια της Ανατολικής Μακεδονίας και Δυτικής Θράκης.

Ευχαριστούμε πάρα πολύ τον Ορειβατικό Σύλλογο Ηρακλείου και ιδιαίτερα την αρχηγό μας Άννα Παπαδάκη για την άριστη διοργάνωση της εκδρομής.-