Ψηλορείτης: ΑΓΡΑΦΑ - ΚΟΖΙΑΚΑΣ

Τρίτη 3 Ιανουαρίου 2012

ΑΓΡΑΦΑ - ΚΟΖΙΑΚΑΣ - ΠΕΡΤΟΥΛΙ

Διάσχιση των Αγράφων

και ανάβαση στον Κόζιακα

Του Δακανάλη Μανόλη

Αντιπροέδρου ΕΟΣ Μοιρών

Το φωτεινό άρμα του Ήλιου, το οποίο ετοίμαζαν οι ώρες, που ο Ήφαιστος έφτιαξε από χρυσάφι, πάνω στο οποίο κάθεται ολόλαμπρος ο Ήλιος και διευθύνει τα φτερωτά άλογα φωτίζοντας ολόκληρο τον κόσμο, φάνηκε στην ανατολή, ενώ είμαστε στο ύψος της Κηφισιάς.

Αποβιβαστήκαμε στο λιμάνι του Πειραιά από το πλοίο με το λυκαυγές στις 19 Ιούλη 2003. Με τα μάτια νυσταγμένα και βαριά επιβιβαστήκαμε στο λεωφορείο που μας περίμενε στο μουράγιο, 52 ορειβάτες (42 του ορειβατικού Ηρακλείου και 10 του Μοιρών). Μικρή ήταν η κίνηση στο λιμάνι του Πειραιά, στο οποίο οι πρώτοι Πειραιώτες νυσταγμένοι και αυτοί έτρεχαν βιαστικά για το μεροδούλι.

Η λίμνη του Πλαστήρα ή Ταυρωπού ήταν φυσική (υψ700μ) αλλά με ένα μικρό φράγμα που οραματίστηκε ο αείμνηστος Μαύρος Καβαλάρης Νικ. Πλαστήρας, έγινε τεράστια (μέγιστο μήκος 16 χλμ, πλάτος 4) και αναβαθμίστηκε το περιβάλλον, εξασφάλισε την άρδευση του κάμπου της Καρδίτσας και εξυπηρετεί υδροηλεκτρικούς σταθμούς της ΔΕΗ. Γύρω από τη λίμνη υπάρχει περιφερειακός δρόμος που συνδέει παραλίμνια πέτρινα, γραφικά, παραδοσιακά χωριά.

Η ασθενής βροχή δυναμώνει, πέφτουν οι κεραυνοί του θυμωμένου Δία ακανόνιστα σε όλα τα Άγραφα, με αποτέλεσμα να αποτρέψει την ανάβασή μας στη θέση «Βουτσικάκι» των Αγράφων στο χώρο της κατασκήνωσης. Ελάχιστοι ανέβηκαν από την Παναγία της Πελεκητής που είναι σκαρφαλωμένη σε απόκρημνους βράχους των Αγράφων. Οι υπόλοιποι επιστρέψαμε στο χωριό Καλύβια, δίπλα στις όχθες της λίμνης και διανυκτερεύσαμε σε ξενώνα.

Το βράδυ γευτήκαμε τους παραδοσιακούς μεζέδες σε ταβέρνα του χωριού και στη συνέχεια παρακολουθήσαμε από κοντά στη διπλανή ταβέρνα, το γλέντι βλάχικου γάμου. Μας κέρασαν τσίπουρο και νόστιμους τοπικούς μεζέδες. Η νύμφη ήταν πανέμορφη, χόρευε πρώτη, ξεχωριστά με όλες τις οικογένειες του σογιού της, ενώ πιο μπροστά είχε συμβεί το ίδιο με τις οικογένειες του γαμπρού.

20 Ιουλίου: Το λεωφορείο μας αποβίβασε στο παραδοσιακό ορεινό χωριό Νεράιδα (υψ1250μ), το οποίο είναι χωμένο μέσα στα έλατα και δεσπόζει της λίμνης Πλαστήρα, με τις δαντελωτές παραλίμνιες ακτές και τα πολλά φιόρδ.

Η ανάβαση ήταν ανηφορική μέσα στα έλατα, που εκτός από αυτά υπήρχαν οξιές, αγριοφραουλιές, τριανταφυλλιές, αγριομπουρνελιές και κάθε είδους θάμνοι. Όσο ανεβαίναμε, τόσο η ομίχλη πύκνωνε και μας χάιδευε τα πρόσωπα. Μιάμιση ώρα μας πείρε μέχρι να φθάσουμε στο καταφύγιο των Αγράφων (υψ.1530μ.) στο οποίο υπάρχει και χιονοδρομικό κέντρο.

Στο χώρο του καταφυγίου κάτω από το πέπλο της ομίχλης, έγινε η τελετή της 65ης Πανελλήνιας Ορειβατικής Συνάντησης, με προσφωνήσεις των προέδρων και ανταλλαγές δώρων με το σπιτονοικοκύρη σύλλογο της Καρδίτσας. Η τελετή έληξε με τον Εθνικό Ύμνο.

Οι ορειβάτες κάθε χρόνο στις 20 Ιούλη γιορτάζουν τον προστάτη τους Προφήτη Ηλία και διοργανώνουν πανελλήνια συνάντηση σε κάποιο βουνό της Ελλάδας.

21 Ιουλίου: Πολύ νωρίς το πρωί το λεωφορείο μετέφερε τους μισούς ορειβάτες στο παραλίμνιο χωριό Μπελοκομίτη. Από εκεί ακολουθούσαμε ένα οικολογικό μονοπάτι μήκους 35 χιλιομέτρων, για να κάνουμε διάσχιση των Αγράφων με διανυκτέρευση στο χωριό Άγραφα της Ευρυτανίας..

Η ημέρα ήταν ηλιόλουστη με θερμοκρασία γύρω στους 20 βαθμούς αρκετά κατάλληλη για ορειβασία. Αφήσαμε πίσω μας το μικρό οικισμό Ζηγοριανναίικα (υψ1.160μ) και τραβερσάραμε για τις κορφές των Αγράφων ακλουθώντας ένα οφιοειδές μονοπάτι κάτω από τα έλατα με φτέρες ύψους 2 μέτρων. Μια ώρα ανηφορικής ανάβασης μας πήρε μέχρι τη θέση «Ελατάκος», στο εντυπωσιακό ξύλινο μικρό καταφύγιο. Εφοδιαστήκαμε με νερό από την πηγή που είναι δίπλα και ανηφορήσαμε για τα αλπικά οικοσυστήματα των Αγράφων.

Στην κορυφογραμμή του βουνού συναντήσαμε τις «Πόρτες των Αγράφων» (υψ1560μ). Είναι τεράστιοι βράχοι οι οποίοι σχηματίζουν μεταξύ τους ένα στενό πέρασμα στα όρια των νομών Καρδίτσας και Ευρυτανίας. Μέσα από το άνοιγμα αυτό περνά το οικολογικό μονοπάτι ως άλλες «Συμπληγάδες Πέτρες». Από το σημείο αυτό η θέα ήταν μοναδική. Κάτω από μας απλώνονταν η γραφική λίμνη του Πλαστήρα, ενώ μπροστά μας ίστανται οι απόκρημνες και απάτητες κορφές των Αγράφων με τις βαθιές χαραδρώσεις σαν μαχαιριές κατάφυτες από έλατα. Όλο αυτό το υπερθέαμα με τις διαφορετικές έντονες εικόνες και παραστάσεις προκαλούσε θαυμασμό, φόβο και δέος στον ορειβάτη.

Βαδίζαμε κατά μήκος της κορυφογραμμής άλλοτε στο οικολογικό μονοπάτι και άλλοτε σε δασικό δρόμο και φθάσαμε στη θέση «Νάλια» (υψ1800μ) στο μνημείο των πεσόντων του Εμφυλίου Πολέμου. Δυο λιτές πέτρινες πλάκες πάνω στα βράχια γράφουν τα παρακάτω: «Στη θέση αυτή έπεσαν χτυπημένοι από φοβερή χιονοθύελλα αντάρτες του Δ.Σ.Ε. στρατιώτες του Κυβερνητικού Στρατού και άμαχοι πολίτες στις 12-4-1947. Διαβάτη που περνάς άφησε εδώ ένα λουλούδι για όλους τους αδικοχαμένους του Εμφυλίου». Ο καθένας από εμάς έκοψε ένα αγριολούλουδο και το απόθεσε στο μνημείο ως ελάχιστο φόρο τιμής και ευχηθήκαμε να μην ξανασυμβεί η μελανή αυτή ιστορία στην πατρίδα μας.

Το αρχέγονο μονοπάτι εγκατέλειψε την κορυφογραμμή και κατηφόρισε προς το χωριό Άγραφα. Σε κάποια περιοχή υπήρχε αρκετή μαλοτήρα, βότανο του βουνού (τσάι του βουνού) και ο καθένας μας γέμισε μια τσάντα. Αφήσαμε πίσω μας τα αλπικά οικοσυστήματα με τα ποιμνιοστάσια, στα οποία έβοσκαν πρόβατα και βαδίζαμε μέσα στο δάσος από έλατα. Μια πηγή στην άκρη του δρόμου μας δρόσισε με το παγωμένο νερό της, ήταν νάμα ζωής για τον ορειβάτη σε τέτοιες πολύωρες πορείες.

Οι πρώτοι ορειβάτες που φθάσαμε στο χωριό Άγραφα, ήταν ο Γιώργος Σπυριδάκης, ο γράφων και η Ρενάτα Κουράκη, κάναμε τη διαδρομή σε 9 ώρες, οι λοιποί έκαναν πάνω από 10.

Τα Άγραφα είναι ορεινό παραδοσιακό χωριό (υψ.800μ) με 130 κατοίκους και έδρα του ομώνυμου δήμου. Είναι κτισμένα αμφιθεατρικά μέσα σε μια μεγάλη φαραγγοκοιλάδα με απότομες κλίσεις και γύρω από το χωριό ίστανται πολλές κορφές, με την πιο ψηλή αυτή του Κουκουρούζου (υψ1.760μ). Το 1944 το χωριό το καταστρέψανε τελείως οι Ιταλοί και έμεινε μόνο το Δημαρχείο. Κατά την Τουρκοκρατία στο χωριό δρούσαν κλέφτες και αρματολοί, είναι η πατρίδα του αρχηγού Κατσαντώνη, που έκανε το 1807 την αποτυχημένη επανάσταση κατά των Τούρκων.

Μας πληροφόρησε η ταβερνιάρισσα κ. Νίκη, ότι ο δρόμος και το ρεύμα πήγαν στην περιοχή των Αγράφων μετά το 1981. Οι δρόμοι όμως από ότι διαπιστώσαμε, παραμένουν ακόμα χωματόδρομοι. Εγκατασταθήκαμε σε ξενώνες στα ΄Αγραφα και στο γειτονικό χωριό Επινιανά.

Κατά την Τουρκοκρατία λόγω της άγριας και απροσπέλαστης αυτής περιοχής οι κάτοικοι παρέμειναν άγραφοι στους φορολογικούς καταλόγους (εξ ου και Άγραφα) και οι Τούρκοι τους παραχώρησαν καθεστώς αυτονομίας και εισέπρατταν μια σταθερή φορολογία.

Το πρωί της 22ας Ιούλη αφήσαμε πίσω μας τα όμορφα Άγραφα με προορισμό το χωριό Επινιανά. Στον Αγραφιώτη ποταμό επισκεφθήκαμε την τρύπα «Όσκλιανη» που είναι στα μέσα ενός κάθετου βράχου σε ύψος 20 και πλέον μέτρων. Από την τρύπα αυτή πέφτουν στο ποτάμι με ορμή μεγάλες ποσότητες κρυστάλλινων παγωμένων υδάτων, σχηματίζουν ένα εντυπωσιακό καταρράχτη, που είναι κόσμημα της περιοχής.

Τις δυο όχθες του Αγραφιώτη ποταμού συνδέει μια παμπάλαια γερασμένη στενή κρεμαστή γέφυρα με συρματόσχοινα και τάβλες στο πάτωμα. Περνούσαμε δυο με τρία άτομα το πολύ, η γέφυρα έτρυζε και υπήρχε κίνδυνος να πάμε κάτω.

Ανηφορίσαμε μέσα στο πυκνό πρινόδασος για το γραφικό χωριό Επινιανά, από ένα πολύ άνετο αρχέγονο μονοπάτι. Μας πήρε μιάμιση ώρα μέχρι να φθάσουμε στο χωριό (υψ1050μ), το οποίο είναι μικρό, παραδοσιακό, με πέτρινα σπίτια, πλακόστρωτη πλατεία και σοκάκια.

Από εκεί το μονοπάτι μας οδήγησε στο «Ασπρόρεμα» το οποίο είναι ένα άγριο παρθένο φαράγγι με κάθετες ορθοπλαγιές, υψίστου φυσικού κάλλους. Είναι κατάφυτο με έλατα, πρίνους και έχει πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Το διασχίζει κατά μήκος ο Αγραφιώτης ποταμός, δεν ακούγονταν παρά μόνο το θρόισμα των φύλλων, το κελάηδημα των πουλιών και το κελάρυσμα των ορμητικών νερών του ποταμού. Στα μέσα του Ασπρορέματος τα βράχια είναι κάθετα μέχρι την κοίτη του ποταμού βάθους διακοσίων και πλέον μέτρων. Σε πολλά σημεία έχουν λαξεύσει τα βράχια για να περάσει το στενό μονοπάτι, ενώ πάνω από τα κεφάλια μας ο βράχος σχηματίζει μπαλκόνι. Απαιτείται μεγάλη προσοχή, γιατί με ένα παραπάτημα ή ένα κτύπημα με το σακίδιο στο βράχο ο διαβάτης θα βρεθεί στο κενό, όπου δεν υπάρχει σωτηρία. Σε άτομα που πάσχουν από ίλιγγο ή υψοφοβία δεν ενδείκνυται να περάσουν. Το μονοπάτι χαμήλωσε και μας έφερε στην κοίτη του ποταμού (υψ600μ). Από εκεί τραβερσάραμε σε μια μεγάλη νότια πλαγιά, ανεβοκατεβήκαμε τρεις διαδοχικές μικρές κορφές κάτω από τον καυτό ήλιο του απομεσήμερου. Δυσκολευτήκαμε κάπως μέχρι να βγούμε σε ένα δασικό δρόμο (υψ.1200μ) ύστερα από τον κάματο των τριών προηγούμενων ημερών ορειβασίας και της ζέστης. Η όλη πορεία μας πήρε οκτώ ώρες σε άγρια, πρωτόγνωρα και μαγευτικά τοπία.

Η φύση των Αγράφων με τις πολλές κορφές στις οποίες κυριαρχούν τα έλατα, τις βαθιές χαραδρώσεις, τα πολλά ρέματα, τα αλπικά οικοσυστήματα, έχει χαρακτηριστεί ως μια από τις πλέον καθαρές περιοχές του πλανήτη.

Επιβιβαστήκαμε σε τρία αγροτικά φορτηγάκια, τα οποία ακολούθησαν ένα δασικό χωματόδρομο μέσα από βουνοκορφές, πλαγιές, φαράγγια, δάση, έλατα, παραδοσιακά χωριά και μετά από δυόμιση ώρες ταλαιπωρίας και σκόνης φθάσαμε στο χωριό Μπελοκομίτη.

Οι υπόλοιποι ορειβάτες που δεν μας ακολούθησαν, έκαναν μικρές πεζοπορίες στα βουνά γύρω από τη λίμνη και εντυπωσιάστηκαν από τα τοπία.

Το λεωφορείο μας μετέφερε στην πανέμορφη Ελάτη στα ορεινά του νομού Τρικάλων στις υπώρειες του όρους Κόζιακας, όπου εγκατασταθήκαμε σε ξενώνα. Το χωριό είναι γραφικό παραδοσιακό με ταβέρνες, ξενώνες και αποτελεί τουριστικό θέρετρο όλες τις εποχές κυρίως από Έλληνες. Έχει αρκετή κτηνοτροφία και φημίζεται για την πολύ καλή φέτα ΕΛΑΤΗΣ.

23 Ιουλίου: Τα Περτουλιώτικα Λιβάδια είναι ένα μικρό οροπέδιο με κατάφυτες γύρωθε τις πλαγιές από έλατα, στο οποίο λειτουργεί χιονοδρομικό κέντρο (υψ.1200 μ), πίστα ιππασίας και ποδηλατοδρόμιο. Το τοπίο είναι μαγευτικό και σαγηνεύει τον επισκέπτη.

Πήραμε το μονοπάτι μέσα στο δάσος από έλατα για την κορφή του Κόζιακα. Η βλάστηση ήταν πυκνή από χόρτα, φτέρες και το μονοπάτι χάνονταν σε πολλά σημεία, έτσι δυσκολευτήκαμε να βγούμε από το δάσος.

Στο ορειβατικό καταφύγιο του Κόζιακα συναντήσαμε μια πηγή με κατάκρυο κρυστάλλινο νερό. Το βουνό έχει δυο δίδυμες κορφές, ανεβήκαμε πρώτα στη μικρή και στη συνέχεια στη μεγαλύτερη που λέγεται « Αστραπή» (υψ.1901μ). Το θέαμα από εκεί ψηλά ήταν φανταστικό και σ΄ αυτό μας βοήθησε η διαύγεια της ατμόσφαιρας. Κάτω στα πόδια μας ήταν ο Θεσσαλικός κάμπος με τα χωριά του, τις καλλιέργειες και στο βάθος η πόλη των Τρικάλων. Στην κορφή καθίσαμε αρκετή ώρα απολαμβάνοντας το γεύμα μας την απέραντη γαλήνια φύση, απελευθερωμένοι από τις έγνοιες και τα καθημερινά προβλήματα.

Στην επιστροφή μια μικρή ομάδα περπατήσαμε μέσα από το ελατόδασος, συναντήσαμε υλοτόμους, οι οποίοι έκοβαν τα σημαδευμένα έλατα από τη Δασική Υπηρεσία. Σε δεύτερη φάση τεμάχιζαν τους κορμούς ανά έξι μέτρα μήκος, τους αποφλοίωναν αμέσως και τα ρετάλια πήγαιναν για καυσόξυλα. Η όλη πορεία μας πήρε πέντε ώρες.

Στα Περτουλιώτικα Λιβάδια το διασκεδάσαμε, άλλοι έκαναν ιππασία, άλλοι ποδηλασία και άλλοι αναπαύτηκαν πάνω στο καταπράσινο γρασίδι. Το γραφικότατο πέτρινο Περτούλι ξεπροβάλει αμέσως μετά τα πανέμορφα και μοναδικά σε φυσική ομορφιά λιβάδια της περιοχής, τα οποία έχουν μικρές λίμνες, ρέματα με κρυστάλλινα νερά που ξεδιψούν άλογα και αγελάδες ελεύθερης βοσκής. Ο επισκέπτης δελεάζεται από την αυθεντική γραφικότητα του τοπίου.

Το βράδυ ακολούθησε το καθιερωμένο αποχαιρετιστήριο δείπνο σε ταβέρνα του χωριού Ελάτη, όπου διασκεδάσαμε μέχρι πολύ αργά.

24ης Ιουλίου: Αφήσαμε πίσω μας την πανέμορφη Ελάτη με τα έλατα, τις ψηλές κορφές, τα μεγάλα φαράγγια, τα μαγευτικά τοπία και ξεκινήσαμε για τον Πειραιά.

Στην Πύλη των Τρικάλων επισκεφθήκαμε το μεγάλο εντυπωσιακό πέτρινο τοξωτό γεφύρι, που έκτισε το 1514 ο Άγιος Βησσαρίωνας. Δίπλα στο γεφύρι εντυπωσιάζει η βυζαντινή Ιερά Μονή Πόρτας, στην οποία τιμάται η Παναγία και ιδρύθηκε το 1283 από τον σεβαστοκράτορα Ιωάννη ΄Αγγελο Κομνηνό Δούκα.

Όλοι μας μείναμε ενθουσιασμένοι, γιατί αποκτήσαμε νέες εμπειρίες από την επίσκεψη μας στον άγριο ορεινό όγκο της Νότιας Πίνδου και συνάμα γνωρίσαμε τους ορεσίβιους απογόνους των Δωριέων.

Την εκδρομή αυτή οργάνωσε ο ορειβατικός Ηρακλείου με αρχηγό το Σπύρο Καλεμάκη, ο οποίος αντιμετώπισε τα ανακύψαντα προβλήματα με μεγάλη επιτυχία και του αξίζουν συγχαρητήρια.

Από τον ορειβατικό Μοιρών συμμετείχαν, οι Γιώργος Σπυριδάκης πρόεδρος, Μανόλης Δακανάλης αντιπρόεδρος, Αποστόλης Παυλίδης γραμματέας, Μανώλης Σμαραγδάκης δημ. σχέσεων και Γιώργος Ξαγοραράκης, Γιάννης Κλημαθιανάκης, Μανέλης Βολονάκης, Παναγιώτης Καφίρης, Αντώνης Καραμπακάκης και Μαρία Πετράκη μέλη.

Μοίρες 6/8/2003

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Α τεύχος 4ο της εφημερίδας ΑΝΤΙΛΑΛΟΣ.