Ψηλορείτης: ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙ - ΒΑΛΙΑ ΚΑΛΝΤΑ

Σάββατο 7 Ιανουαρίου 2012

ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙ - ΒΑΛΙΑ ΚΑΛΝΤΑ - ΤΖΟΥΜΕΡΚΑ

Mαυροβούνι - Βάλια Κάλντα

-Τζουμέρκα

Του Δακανάλη Μανόλη

Αντιπροέδρου Ε.Ο.Σ. Μοιρών

Τα Μετέωρα μέσα στο Θεσσαλικό κάμπο υψώνονται σαν πελώριοι πέτρινοι σταχτόχρωμοι γίγαντες, που φτάνουν ψηλά στον ουρανό. Η φύση μας κληρονόμησε μια τεράστια πολιτισμική κληρονομιά. Τα μοναστήρια είναι χτισμένα στις κορφές των βράχων και αποτελούν μεγάλο μοναστηριακό συγκρότημα.

Με το λυκαυγές στις 20-7-2002 το νεότευκτο πλοίο των Μινωικών Γραμμών «ΦΑΙΣΤΟΣ ΠΑΛΛΑΣ» έδεσε στο λιμάνι του Πειραιά. Πενήντα ορειβάτες των ορειβατικών συλλόγων Ηρακλείου και Μοιρών με αρχηγό το Μανώλη Αβραμάκη αναχωρήσαμε για το Μαυροβούνι στη βόρεια Πίνδο, για να συμμετάσχουμε στην 62^η Πανελλήνια Συνάντηση των Ορειβατών.

Το λεωφορείο μας αποβίβασε στην τεχνητή λίμνη των πηγών του Αώου σε υψόμετρο 1500 μέτρα. Οι ορειβάτες από το σημείο αυτό μέχρι το Μαυροβούνι αποτελούσαν μια τεράστια κινούμενη ανθρώπινη αλυσίδα. Στο ενδιάμεσο της διαδρομής εγκαινιάστηκε το νέο καταφύγιο του ορειβατικού Ιωαννίνων. Ο χώρος της κατασκήνωσης ήταν σε ένα μικρό καταπράσινο οροπέδιο στην κορφή του όρους Μαυροβούνι (υψ1950μ), στο οποίο υπήρχαν δυο πηγές με κατάκρυα νερά. Οι ορειβάτες είχαν αρχίσει να στήνουν τις πολύχρωμες σκηνές τους και μέχρι το λιόγερμα είχε δημιουργηθεί ένα πανελλήνιο χωριό με πάνω από 1000 κατοίκους. Ο καιρός ήταν συννεφιασμένος με θερμοκρασία γύρω στους 15 βαθμούς.

Σε όλες τις γύρωθε κορφές υπήρχαν πολλά νεκρά πεύκα (ρόμπολα) και έλατα. Μας πληροφόρησαν ότι τα βουνά εκεί έχουν μέταλλα και σαν αλεξικέραυνα τραβούν τους κεραυνούς, οι οποίοι πέφτουν πάνω στα δέντρα και σιγά – σιγά τα καταστρέφουν.

Το δείπνο αποτελούνταν από την καθιερωμένη φασολάδα με τα συνοδευτικά της. Στη συνέχεια ακολούθησαν παραδοσιακοί χοροί από όλη την Ελλάδα με κλαρίνα και βιολιά. Οι Κρητικοί δημιουργήσαμε μια άλλη εστία χορού με λύρα και σε λίγο μαζεύτηκαν γύρω μας οι περισσότεροι ορειβάτες.

21-7-02: Νωρίς το πρωί πήραμε το ζεστό τσάι του βουνού και ανηφορίσαμε για την κορφή Φλέγκα (υψ2.159). Η πορεία γίνονταν πάνω στην κορυφογραμμή του βουνού σε ήπιες λαγκαδιές και υψώματα και μετά από μιάμιση ώρα πορεία γέμισε η κορφή από ορειβάτες. Βόρεια και κάτω από εμάς ήταν η μαγευτική κοιλάδα του Εθνικού Δρυμού της Βάλια Κάλντα ή Αρκουδόρεμα, απέναντι ο Σμόλικας το δεύτερο σε ύψος βουνό της Ελλάδας (2637μ) και δυτικά η Τύμφη ή Γκαμήλα (2497μ). Λίγο πιο κάτω από την κορφή στη βορινή πλαγιά της Φλέγκας βρίσκονται δυο δίδυμες μικρές αλπικές δρακολίμνες. Η επιστήμη τις θεωρεί ως απομεινάρια παγετώνων, ενώ η παράδοση ως κατοικίες δράκων. Μέσα στις δρακολίμνες της Πίνδου ζει ο αλπικός τρίτωνας, ένα σπάνιο υδρόβιο είδος που οι ντόπιοι το ονομάζουν «ψάρι με πόδια». Η θέα από εκεί πάνω ήταν φανταστική ηρέμησε το πνεύμα μας, απελευθερωθήκαμε και συνομιλήσαμε με τα βουνά.

Πάνω στην κορφή της Φλέγκας πραγματοποιήθηκε η τελετή συνάντησης των ορειβατών με χαιρετισμούς των προέδρων όλης της Ελλάδας και ανταλλαγές δώρων με το σπιτονοικοκύρη ορειβατικό σύλλογο των Ιωαννίνων. Μέσα από τα καταπράσινα αλπικά οικοσυστήματα άρχισε η επιστροφή μας, τα οποία αποτελούν πλούσια θερινά βοσκοτόπια, στα οποία έβοσκαν πολλά κοπάδια προβάτων. Η περιοχή σιγά-σιγά άδειασε από τους απρόσμενους επισκέπτες, έμεινε πάλι με τους μόνιμους κατοίκους της, τις αρκούδες, λύκους, γεράκια, αιγοπρόβατα, και άλλα ενδημικά ζώα .

Το Μέτσοβο είναι αμφιθεατρικά κτισμένο (υψ1160μ.) και έχει καταφέρει να μετράει το χρόνο με τη δικιά του κλεψύδρα. Τα πέτρινα σπίτια, τα καλντερίμια στα σοκάκια, τις πλατείες, τις πολλές αρχιτεκτονικές βρύσες με τα κατάκρυα κρυστάλλινα νερά, τα ξενοδοχεία, τα τυροκομεία, η αρμονία που υπάρχει μεταξύ της κωμοπόλεως (3200 κάτοικοι) και του φυσικού περιβάλλοντος, δεν μπορούν να μη συγκινήσουν τον κάθε επισκέπτη. Εντυπωσιάζουν ο ναός της Αγίας Παρασκευής, το τυροκομείο του Ιδρύματος Τοσίτσα και η πινακοθήκη Αβέρωφ. Οι άνθρωποι με τις παραδοσιακές στολές, τις γκλίτσες κάθονταν γύρω στην πλατεία, δημιουργούσαν εικόνες καρτ – ποστάλ για τους τουρίστες. Φημίζονται τα τυροκομικά προϊόντα του Μετσόβου, το τυρί μετσοβόνε και τα είδη λαϊκής τέχνης.

Εγκατασταθήκαμε στο ξενοδοχείο «ΑΣΤΕΡΙ», δειπνίσαμε σε ταβέρνα με παραδοσιακά εδέσματα και ήπιαμε το κρασί Αβέρωφ.

22-7-2002: Νωρίς το πρωί το λεωφορείο μας άφησε έξω από το ορεινό χωριό Μηλιά. Ακολουθήσαμε ένα δασικό δρόμο με προορισμό τον Εθνικό Δρυμό της Βάλια Κάλντας (Ζεστή κοιλάδα) ή Αρκουδόρεμα. Η διαδρομή μέσα στο Δρυμό γίνονταν σε πυκνό δάσος από πανύψηλα πεύκα-ρόμπολα και ευθύγραμμες οξιές. Το μονοπάτι περνούσε άλλοτε από τη μια και άλλοτε από την άλλη όχθη του ποταμού, στον οποίο έτρεχαν αενάως κρυστάλλινα νερά. Ξύλινες γέφυρες ένωναν τη μια με την άλλη μεριά του ρέματος, ενώ σε πολλές περιπτώσεις είχαν δημιουργήσει πέτρινα πατήματα. Είναι πολύ δύσκολο να περιγράψει κανείς με τις λέξεις το μεγαλείο της φύσης στην περιοχή του Δρυμού.

Ο μεγαλύτερος μόνιμος κάτοικος στο Αρκουδόρεμα (υψ1100μ) είναι η καφετιά αρκούδα, η οποία έδωσε το όνομα της στην περιοχή και ακολουθούν οι λύκοι, οι αλεπούδες, οι βίδρες, το αγριόγιδο, το ζαρκάδι, ο αγριόχοιρος, οι λαγοί και διάφορα ερπετά. Τυχερός είναι αυτός που θα δει στο διάβα του ένα από τα παραπάνω ζώα.

Η παρέα των Μοιρών και της Ιεράπετρας φύγαμε μπροστά μιας ώρας δρόμο από την υπόλοιπη ομάδα. Κάναμε στάση σε ένα σημείο που είχε λιμνούλα με κρυστάλλινα νερά, άλλοι από εμάς έπλυναν τα πόδια τους, άλλοι απόλαυσαν το μπάνιο στα παγωμένα νερά του ποταμού και στη συνέχεια γευματίσαμε.

Η πορεία συνεχίστηκε στο μονοπάτι που περνούσε στην απέναντι όχθη του ποταμού. Μετά από 15 λεπτά πορείας ακούσαμε μια αχνή ανδρική φωνή να έρχεται μακριά από το απέναντι δάσος. Υποθέσαμε ότι ήταν ο Κώστας, που είχε έλθει πρώτος στο σημείο που καθόμαστε και ουδέποτε μας προσπέρασε. Κατά πάσα πιθανότητα είχε χαθεί μέσα στο πυκνό δάσος. Του φωνάξαμε πολλές φορές να έλθει προς το μέρος μας, αλλά δεν ανταποκρίνονταν. Ο γράφων με το Γιώργη Σπυριδάκη ακολουθήσαμε το μονοπάτι, το οποίο ελίσσονταν παράλληλα με το ποτάμι, μήπως τον προφθάσουμε πιο κάτω. Τον είδαμε μέσα σε ένα μικρό ξέφωτο, να μας κάνει σινιάλο με την άσπρη φανέλα του. Παρά ταύτα συνέχισε τρελή πορεία προς τα κάτω παράλληλα με το ποτάμι, που το μέρος ήταν άγριο και αδιέξοδο.

Στις έντονες επικλήσεις μας κάποτε πείστηκε και άλλαξε πορεία προς το μέρος μας, βρίσκονταν σε περιδίνηση. Ψυχικά και σωματικά ήταν εξαντλημένος εξαιτίας του φόβου, της ζέστης και της περιπλάνησης μέσα στο δάσος. Αργότερα συνειδητοποίησε το τραγικό της περίπτωσης του, μας ευχαρίστησε που ακούσαμε τις φωνές του και τον σώσαμε.

Τρέχαμε μέσα σε απέραντα δάση, ακούγοντας το θρόισμα των φύλλων, το κελάηδισμα των πουλιών και το θόρυβο της ροής του ποταμού. Το ποτάμι της Βάλιας Κάλντας μαζί με τα άλλα μικρότερα ρέματα που το ενισχύουν, χύνονται στο Αώο ποταμό.

Μετά από εξαντλητική πεζοπορία 10 ωρών διανύοντας 35 χιλιόμετρα φθάσαμε στο εντυπωσιακό πετρόκτιστο καταφύγιο «Βάλια Κάλντα» στην έξοδο της κοιλάδας, όπου καταλύσαμε. Μέσα από το παραδοσιακό χωριό Βομβούσα με τα πέτρινα σπίτια, σοκάκια και πλατεία περνά ο Αώος ποταμός. Ίσως από τη βοή των νερών του να πήρε προφανώς το όνομα το χωριό. Στη μέση του χωριού ένα καλλιτεχνικό πέτρινο τοξωτό γεφύρι ενώνει τις δυο συνοικίες του. Οι κάτοικοι του διατηρούν τα βλάχικα ήθη και έθιμα.

23-7-02: Νωρίς το πρωί αναχωρήσαμε για το χωριό Καταρράκτης που βρίσκεται σκαρφαλωμένο στις βόρειες υπώρειες του όρους Τζουμέρκα. Μόλις αντικρίσαμε την άγρια φαραγγοκοιλάδα του Άραχθου, μας κόπηκε η ανάσα. Ένθεν και ένθεν της χαράδρας απλώνονταν κάθετες πλαγιές κομμένες σαν με μαχαίρι κατάφυτες από αδιαπέραστα δάση. Τις δυο όχθες του Άραχθου ενώνει το μεγαλύτερο της Ελλάδας τοξωτό γεφύρι της «Πλάκας» και είναι ένα από τα σημαντικότερα περάσματα του ποταμού Άραχθου. Το γεφύρι αυτό κατασκευάστηκε το 1868 από Πραμαντιώτες μαστόρους με επικεφαλής τον Κωστή Μπέκα. Η ποικιλομορφία του κλίματος της περιοχής σε συνδυασμό με τις μεγάλες υψομετρικές διαφορές και την έντονη εναλλαγή της γεωμορφολογίας, ευνοούν την ανάπτυξη αξιόλογης πλούσιας χλωροπανίδας.

Πάνω από τα κεφάλια μας υψώνονταν τα άγρια - βραχώδη Τζουμέρκα με τις απότομες πλαγιές και την επιβλητική ψηλότερη κορφή «Καταφίδι» (υψ.2.392μ). Οι χαρακτηριστικές κόψεις των Τζουμέρκων το καθιστούν το πιο οξύκορφο ορεινό συγκρότημα της χώρας μας. Εντυπωσιάζει το ανάγλυφο της μορφολογίας του εδάφους και δίνει μια ιδιαίτερη αίσθηση. Το προχωρημένο της ώρας 13.30 δεν επέτρεπε την ασφαλή μας μετάβαση στην κορφή και επιστροφή πίσω.

Μια ομάδα ορειβατών ξεκίνησε για την κορφή με σκοπό να φθάσουν μέχρι εκεί που τους παίρνει η ώρα και να επιστρέψουν. Η τύχη όμως ήταν με το μέρος τους, γιατί ένα φορτηγάκι τους μετέφερε στο ορειβατικό καταφύγιο και από εκεί σε μια ώρα περίπου βρέθηκαν στην κορφή «Καταφίδι». Γύρωθε οι πλαγιές των Τζουμέρκων ίσαμε τα 1400 μέτρα υψόμετρο είναι κατάφυτες από έλατα, ενώ οι κορφές είναι γυμνές και δημιουργούν μια άκρως εντυπωσιακή αλπική ζώνη. Η περιοχή των Τζουμέρκων έχει ενταχθεί στο δίκτυο Νatura 2000.

Η δεύτερη ομάδα έκανε μια πολύ ωραία πεζοπορία μέχρι τους δυο εντυπωσιακούς καταρράχτες των Τζουμέρκων, οι οποίοι στολίζουν το βουνό και βρίσκονται πάνω από το χωριό Καταρράχτη. Φαίνεται ότι το χωριό, πήρε το όνομα από τους καταρράχτες αυτούς. Στο χωριό Καταρράχτης δημιουργήθηκε το πρώτο δασικό χωριό στην Ελλάδα..

Καταλήξαμε στο ξενοδοχείο Τζουμέρκα λίγο έξω από το γραφικό και ξακουστό χωριό Πράμαντα, με τους μαστόρους της πέτρας. Ακολούθησε δείπνο στο παραδοσιακό Ηπειρώτικης πέτρινης αρχιτεκτονικής χωριό Μελισσουργούς. Είναι αμφιθεατρικά κτισμένο στη ρίζα των Τζουμέρκων με τους δρόμους από καλντερίμια και την πλακόστρωτη πλατεία, την οποία κοσμεί μια πέτρινη βρύση με κατάκρυα νερά. Από το χωριό αυτό κατάγονται οι Δημήτρης Τζοβόλας και Γιάννης Μπανιάς. Έχει περίπου 40 μόνιμους κατοίκους κυρίως κτηνοτρόφους, αλλά το καλοκαίρι λόγο παραθερισμού γεμίζει η πλατεία με άτομα που κατάγονται από το χωριό, όλοι κρατούσαν γκλίτσες κατά το έθιμο του χωριού.

Γευτήκαμε τοπικούς μεζέδες από πρόβατο κεμπάπ, κεφτέδες από κρέας αίγας, κοκορέτσι, τοπική φέτα και ένα τέλειο κρασί από τοπικά σταφύλια. Όλοι βγήκαμε στο κέφι, μεθύσαμε τον ταβερνιάρη, ο οποίος τραγούδησε Ηπειρώτικα τραγούδια, ενώ εμείς χορέψαμε Κρητικούς χορούς και τραγούδια. Ξεσηκώσαμε όλο το χωριό το οποίο γλέντισα μαζί μας μέχρι πολύ αργά.

24-7-02 Το πρωί κάναμε επίσκεψη στο ιστορικό μοναστήρι της Κυπίνας του 13^ου αιώνα, που είναι αφιερωμένο στην κοίμηση της Θεοτόκου. Το μοναστήρι ξεχωρίζει από την ιδιότυπη αρχιτεκτονική του, είναι φωλιασμένο και καμουφλαρισμένο σε ένα τεράστιο κάθετο βράχο στην αρχή μιας σπηλιάς μήκους 400 μέτρων.

Η αρμονική συνύπαρξη των οικισμών της περιοχής που συνδυάζεται με το φυσικό περιβάλλον, κάνει την περιοχή των Τζουμέρκων να έχει μια εντελώς δική της προσωπικότητα. Όλοι οι οικισμοί έχουν να επιδείξουν ενδιαφέρον και δείγματα λαϊκής Ηπειρώτικης αρχιτεκτονικής, στις οικοδομές, στους δρόμους και στις πλατείες.

Η επιστροφή έγινε μέσω της γραφικής Άρτας με το θρυλικό της γεφύρι. Η κατασκευή της γέφυρας του Ρίου προχωρούσε με γοργούς ρυθμούς και είχαν ποντίσει και το τέταρτο πέλμα.

Οι εμπειρίες που αποκτήσαμε ήταν πάρα πολλές και μοναδικές.-

Υ.Γ Από τον ορειβατικό Μοιρών είχαν πάρει μέρος ο γραφών αντιπρόεδρος, ο Γιώργης Σπυριδάκης πρόεδρος, ο Αποστόλης Παυλίδης γραμματέας, ο Γιώργης Ξαγοραράκης, ο Μανέλης Βολωνάκης και ο Γιάννης Κλημαθιανάκης μέλη.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΑΠΟΨΗ του νότου φύλλο 131 της 13-8-2002.

Αναρτήθηκε στο mires46.blogspot.com στις 7-1-2012.