ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ

Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

                         ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

Του Δακανάλη Μανόλη πρώην αγρονόμου

Η Επανάσταση των Νεότουρκων του 1908 προκαθόρισε την «τύχη» των Ελλήνων, Αρμενίων, Κούρδων κ.α. μειονοτήτων που ζούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι Νεότουρκοι Εθνικιστές εκτρέφουν τον φυλετικό Εθνικισμό κατά των μειονοτήτων και υποστηρίζουν στην πράξη ότι μόνο το τούρκικο στοιχείο, θα πρέπει να αναδειχθεί και να επιβληθεί δια πυρός και σιδήρου. Επιβάλλουν κλίμα φοβίας και διωγμού σε βάρος των Ελλήνων του Πόντου. Στις εκλογές που ακολούθησαν εκλέχθηκε στον Πόντο ένας μόνο Έλληνας βουλευτής με την υποστήριξη του Κομιτάτου της Ένωσης και Προόδου.

Σημαντικό πρόβλημα δημιούργησε στον Πόντο η καθιέρωση της υποχρεωτικής στράτευσης, η οποία δημιούργησε μεγάλο κύμα μετανάστευσης το 1911, κυρίως προς τη Ρωσία. Ο ‘Ελληνας πρόξενος της Τραπεζούντας αναφέρει σε έγγραφό του: «Αι χριστιανικές κοινότητες διατελούσι εν κοινωνική σχεδόν αποσυνθέσει». Μέχρι τότε οι Χριστιανοί δε στρατεύοταν και ως αντιστάθμισμα πλήρωναν ενιαύσιο φόρο. Η στράτευση χρησιμοποιήθηκε σαν ένα ακόμη μέσο αποδυνάμωσης του Ελληνικού στοιχείου, καθώς η θητεία ήταν βασανιστική με άθλιες συνθήκες διαβίωσης, σκληρές τιμωρίες, κακουχίες και αδυναμία άσκησης λατρείας. Ο Πατριάρχης έκανε παρέμβαση με υπόμνημά του, χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Με την ένωση της Κρήτης μετά της Ελλάδας, οι Νεότουρκοι σε αντίποινα επιβάλλουν αποκλεισμό στα εμπορικά ελληνικά πλοία να προσεγγίσουν λιμάνια του Πόντου, που στηρίζονταν στο εισαγωγικό και εξαγωγικό εμπόριο.

Η επιστράτευση που κηρύσσει το Τουρκικό κράτος, για να πολεμήσει στο πλευρό των Γερμανών στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, συμπεριλαμβάνει και τους Έλληνες του Πόντου. Πολλοί θα καταφύγουν στα βουνά δημιουργώντας αντάρτικες ομάδες, για να προστατέψουν τους ομοεθνείς τους. Επίκεντρο του Αντάρτικου ήταν οι περιοχές της Σάντας, της Αμάσειας και η Πάφρα.

Το 1915 αρχίζει τη δράση του το ατρόμητο παλικάρι του Πόντου ο Βασίλαγας (Βασιλούστα Βασίλειος Ανθόπουλος). Σημαντική ήταν η δράση της ομάδας του. Απελευθέρωσε από στρατόπεδο ένα Ρώσο στρατηγό. Επίσης ασχολήθηκε με τη μεταφορά πυρομαχικών στην Τραπεζούντα.

Σημαντική ήταν και η δράση της αντάρτικης ομάδας του Παντέλαγα (Παντελή Αναστασιάδη), ο οποίος με 47 οπλίτες και 2500 γυναικόπαιδα που είχε υπό την προστασία του στο βουνό Αγίου Τεπέ,  αντιμετώπισε στις 16/11/1917 χιλιάδες τέλεια εξοπλισμένο τούρκικο στρατό, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 119 Τούρκοι στρατιώτες.

«Πόντιος Κολοκοτρώνης» χαρακτηρίζεται ο 25χρόνος Κοτδά Αναστάς (Αναστάσιος Παπαδόπουλος), ο οποίος κατόρθωσε ύστερα από σκληρές μάχες 95 ημερών το φθινόπωρο του 1921 να εξοντώσει 700 Τούρκους στρατιώτες του Τούρκου στρατηγού Λιβά Πασά.

Με την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων 1912-1913 επήλθε οριστική ρήξη μουσουλμάνων και Ελλήνων του Πόντου. Όλοι Νεότουρκοι ακόμα και οι φιλελεύθεροι Τούρκοι καταφέρθηκαν εναντίον των Ελλήνων. Οι Νεότουρκοι φανάτιζαν το μουσουλμανικό πληθυσμό, προετοιμάζοντας έτσι τον οργανωμένο διωγμό των Ελλήνων.

Οι Έλληνες στο στρατό δεν έπαιρναν όπλα, αλλά αποτελούσαν τα διαβόητα εργατικά τάγματα (αμελέ ταρπουρού), στα οποία έχασαν τη ζωή τους περίπου το 80% των Ελλήνων.

Σε ολόκληρο τον Πόντο περιόδευε ο θάνατος με τις πιο φρικτές μορφές του. Από τη Ρωσία η Ελληνική Πρεσβεία πληροφορούσε το ΥΠΕΞ της Ελλάδας για την τραγική κατάσταση 16 χωριών της περιοχής Βαζελόνως της Τραπεζούντας, οι οποίοι έφυγαν στα δάση περίπου 6000 Έλληνες για να μην σφαγούν όπως τους Αρμένιους. Από αυτούς 650 πήγαν στη μονή Βαζελώνος, που προϋπήρχαν και άλλοι 1500, επίσης 1200 εισήλθαν σε ένα σπήλαιο του χωριού «Κουνάκα». Οι ευρισκόμενοι στο σπήλαιο αναγκάστηκαν λόγω πείνας να συνθηκολογήσουν. Από αυτούς 26 γυναίκες και νεανίδες για να αποφύγουν την ατίμωση έπεσαν στο ποτάμι στο χωριό Γέφυρα και παρά τις προσπάθειες των άλλων πνίγηκαν. Οι Τούρκοι έκαψαν ζωντανούς και τους 6000 Έλληνες κατοίκους της Πάφρας, που είχαν αποκλειστεί στις εκκλησίες. Έκλεισαν μέσα στο ναό του χωριού Ελέζλη στο Σουλού -Τερέ 535 Έλληνες και τους έσφαξαν όλους, διασώθηκαν μόνο 4, πρώτους έσφαξαν 7 ιερείς δια πελέκων μπροστά στη θύρα του ναού. Απαγχόνισαν στην πλατεία Αμάσειας όλη τη θρησκευτική και πνευματική ηγεσία των Ελλήνων. Φόνευσαν οι Τούρκοι όλους τους κατοίκους της πόλης Μερζίφουντος και αφού τη λεηλάτησαν την πυρπόλησαν. Βίασαν όλες τις γυναίκες, παρθένες και παιδιά των πόλεων Κερασούντος, Ορθούς, Τριπόλεως, Αμισού, και Πάφρας.

Την Ερυθρά σφαγή ακολούθησε η λευκή σφαγή. Πρόκειται για την εξόντωση των Ελλήνων του Πόντου από την κακομεταχείριση, τις εκτοπίσεις, την παρατεταμένη στέρηση νερού και τροφής, του αποκλεισμού σε μπουντρούμια, τόσο μικρά, που να μην χωρά όρθιος.

Στις 16-7-1916 ο Γερμανός Πρόξενος της Αμισού Κίκχοφ ενημερώνει το υπουργείο Εξωτερικών στο Βερολίνο για την τύχη των Ελλήνων: «Από αξιόπιστες πηγές, ολόκληρος ο Ελληνικός πληθυσμός της Σινώπης και της παραλιακής περιοχής Κασταμονής έχει εξοριστεί. Εξορία και εξολόθρευση είναι στα τουρκικά η ίδια έννοια, γιατί όποιος δεν δολοφονείται, πεθαίνει ως επί το πλείστον από αρρώστιες και την πείνα».

Στις 3/16 Νοεμβρίου 1916 εκτοπίστηκαν όλοι οι Έλληνες της περιοχής της Τρίπολης, μετά από 25 μέρες μαρτυρικής διαδρομής λευκού θανάτου έφθασαν στο Πίρκ. Από τους 13.000 που ξεκίνησαν έμειναν μόνο 300 έπειτα από τέσσερις μήνες. Οι Νεότουρκοι απέβλεπαν στον αφανισμό όλων των χριστιανικών εθνοτήτων και στην τουρκοποίηση των μουσουλμάνων.

Στις 29 Μαΐου 1919 στη Χάβζα σε συνομιλία που είχαν οι πρωτεργάτες της Ποντιακής Γενοκτονίας Μουσταφά Κεμάλ και Τοπάλ Οσμάν. Είπε ο δεύτερος στον πρώτο, «θα προσφέρω τέτοιο θυμίαμα στους Ρωμιούς του Πόντου, που θα πνιγούν σαν τις σφήκες στις σπηλιές».

Στην Τουρκική εθνοσυνέλευση της Άγκυρας ήταν αντίθετοι με τα σκληρά μέτρα της Κεμαλικής Κυβέρνησης απέναντι στους Έλληνες, οι Κεμαλικοί βουλευτές της Σινώπης Χανί Χαμί, του Κίρσεχιρ Γιαχγιά Γκαλίπ και της Μερσίνης Σαλαχατίν μπέης. Ιδιαίτερα ο πρώτος βουλευτής θα πει για τις εκτοπίσεις: «Μας κηλιδώνει ενώπιον σύμπαντος κόσμου. Πώς θα ζήσουμε μπροστά στον κόσμο».

Το 1919 αρχίζει η δεύτερη φάση στις διώξεις του Ποντιακού Ελληνισμού. Την εγκαινιάζει η άφιξη του Κεμάλ Ατατούρκ στη Σαμψούντα. Σε τηλεγράφημα στις 25-7-1920 της Επιτροπείας Ποντίων προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο διαβάζουμε: «Πανταχόθεν του Πόντου αγγέλονται σφαγαί... εις Κερασούντα... εις Τραπεζούντα και αλλού... εάν κατάστασις αυτή συνεχιστεί. Ελληνισμός Πόντου εξαφανίζεται, πριν η διπλωματία προλάβει ασχοληθεί περί αυτού...» (ΥΠΕΞ. Τμήμα Α, φακ., Αριθ. Πρωτ. 9659/25-7-1920) .

Συνεχίστηκαν τα πάσης φύσεως εγκλήματα με αμείωτο ρυθμό και μανία σε βάρος των Ελλήνων του Πόντου, τα οποία όμως δεν μπορούν να εξιστορηθούν σ’ αυτό το κείμενο. Το αποκορύφωμα εξόντωσης του Ελληνικού στοιχείου ήλθε το 1922 με τη Μικρασιατική καταστροφή.

Η Γενοκτονία των Ποντίων Ελλήνων σε αντίθεση με των Αρμενίων επισκιάστηκε, είτε από τον όγκο των τραγικών περιπτώσεων του αρμενικού λαού επειδή συνέπεσε χρονικά, είτε διότι αποσιωπήθηκε από κυβερνητικές και διπλωματικές επιταγές στο όνομα κάποιων διακρατικών συμφωνιών και συμφερόντων.

Η Βουλή των Ελλήνων με το νόμο  2193 στις 24 Φεβρουαρίου 1994 με Ομόφωνη απόφαση της αναγνώρισε και όρισε ως Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου τη 19η Μάϊου  Από τους 500.000 Έλληνες που εξορίστηκαν λίγοι επέζησαν. Ο αριθμός των θυμάτων έχει υπολογιστεί σε 353.000.

Καλούμε τη γείτονά μας Τουρκία να αναγνωρίσει τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και των άλλων λαών. Πράγμα που κατά η δική μας άποψη δε θα πράξει ποτέ.-

Πηγές: Ελευθεροτυπία ΙΣΤΟΡΙΚΑ. Η γενοκτονία των Ποντίων, τεύχος 134

IΣΤΡΟΡΙΑ ΣΤΡΑΤΟΥ. ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ σελ. 3-14.

Βικιπαίδεια Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. Φωτογραφίες από το διαδίκτυο.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΑΠΟΨΗ τον νότου φύλλο 325

στις 3Ο-5-20Ο6.