ΠΑΛΗΟΧΩΡΑ - ΕΛΑΦΟΝΗΣΙ- ΓΑΥΔΟΣ

ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΟΙΡΩΝ

ΣΤΗΝ ΠΑΛΗΟΧΩΡΑ - ΕΛΑΦΟΝΗΣΙ ΚΑΙ ΓΑΥΔΟ

Του Δακανάλη Μανόλη Αντιπρόεδρου Ε.Ο.Σ. Μοιρών

«Πήραμε μαζί μας μια πέτρα ή ένα κοχίλι που αφθονούν στη Γαύδο, για να θυμούμαστε τι αφήσαμε πίσω μας και για να ξαναπάμε στο νησί».

Μετά το μεσημέρι της 3ης Ιουλίου 2009 επτά ορειβάτες του Ε.Ο.Σ. Μοιρών βρεθήκαμε στην όμορφη Κάνδανο της επαρχίας Σέλινου, έδρα του ομώνυμου δήμου Κανδάνου.

Η Κάνδανος είναι μαρτυρικό χωριό, γιατί στις 3 Ιουνίου 1941 οι Γερμανοί εκδικήθηκαν το θάνατο 25 στρατιωτών των, επειδή θεώρησαν υπεύθυνους τους κατοίκους της Κανδάνου, καταστρέψανε εκ θεμελίων το χωριό, παράλληλα εκτέλεσαν 23 Κανδανιώτες. Η Γερμανική διαταγή μεταξύ άλλων έλεγε, «για να μην μπορεί να ανοικοδομηθεί πλέον».

Το απόγευμα ένας ανηφορικός δρόμος μας οδήγησε στα ορεινά του Ανατολικού Σέλινου, όπου στο μικρό γραφικό χωριό Καμάρια υπάρχει η Κρητική «Πυραμίδα». Προσφέρθηκε με ευχαρίστηση ο Μιχάλης Γιακουμάκης, να μας οδηγήσει στην πυραμίδα. Στα λίγα λεπτά μέχρι να ετοιμαστεί η καλοσυνάτη και γελαστή σύζυγος του είχε κατέβει κάτω με το δίσκο και την τσικουδιά και μας φιλοξένησε.

Δύο περίπου χιλιόμετρα έξω από το χωριό στο δρόμο προς τη Σούγια, αφού κατηφορίσαμε για διακόσια περίπου μέτρα βρεθήκαμε μπροστά στην Κρητική «Πυραμίδα» όπως την αποκαλούν οι ειδικοί. Είναι ένα επιβλητικό μυστηριώδες μνημείο και ενδεχομένως μοναδικό στον κόσμο. Είναι ένας λαξευμένος τάφος στον σκληρό βράχο σε σχήμα κώνου, δένει απόλυτα με το περιβάλλον και είναι δυσδιάκριτος από απόσταση εκατό μέτρων.

Η περιφέρεια της βάσης του κώνου είναι 30 μέτρα, το ύψος 5,50 , ενώ το ταφικό δωμάτιο έχει διαστάσεις 2,20 επί 2,10 και ύψος 1,40 μέτρα. Οι παλιοί κάτοικοι του χωριού νόμιζαν ότι ήταν αρχαίος φούρνος και έδωσαν το όνομα στην περιοχή «Φούρνος». Ακόμα λένε ότι υπήρχε και άλλος φούρνος με το ίδιο σχήμα, κανείς όμως δεν γνωρίζει πότε και πως καταστράφηκε.

Γύρω από τον τάφο αυτό υπάρχει ένα πέπλο μυστηρίου και αναπάντητα ερωτήματα. Γιατί επέλεξε αυτός ο αρχαίος πρόγονος μας, να ταφεί μακριά από νεκρόπολη και από αρχαία πόλη? Γιατί επέλεξε αυτό το σχήμα, που δεν συναντάτε αλλού? Γιατί λάξευσαν τον σκληρό βράχο, ενώ ο ασβεστόλιθος λαξεύεται εύκολα? Αυτά θα μας τα απαντήσουν οι αρχαιολόγοι και όσοι άλλοι ειδικοί έχουν σχέση με αυτά. Γενικά όμως το μνημείο αυτό γοητεύει και συγκινεί τον επισκέπτη.

Εγκατασταθήκαμε στην γραφική Παλαιόχωρα η Παληόχωρα, έδρα του δήμου Πελεκάνου. Είναι κτισμένη πάνω σε παλιά πόλη από την οποία πήρε και το όνομα Παληόχωρα. Καταλαμβάνει όλο το εύρος μιας χερσονήσου, για αυτό έχει δύο παραλίες Ανατολική και Δυτική, ενώ στο άκρο της χερσονήσου δεσπόζει ένα βενετσιάνικο κάστρο. ‘Εχει αναπτυχθεί τουριστικά με πολλά ξενοδοχεία και καταλύματα που εξυπηρετούν αρκετούς τουρίστες τους θερινούς μήνες.

4 Ιουλίου - ΕΛΑΦΟΝΗΣΙ

Από τους Κριούς δυτικά της Παληόχωρας ξεκινήσαμε, ενώ ο ήλιος ήταν δύο κονταριές ψηλά για το πασίγνωστο τροπικό Ελαφονήσι. Η πεζοπορία γίνονταν παράλληλα με την ακτή της θάλασσας, πάνω σε ένα καλά διαμορφωμένο μονοπάτι Ε4 ( το Ε4 αρχίζει από την Χρυσοσκαλίτισσα και καταλήγει στην Ζάκρο), άλλοτε σε μακία βλάστηση από πεύκα, χαμηλά κυπαρίσσια, σκίνους , χαρουπιές και άλλοτε σε φρύγανα. Λίγο πριν το Ελαφονήσι, συναντήσαμε ένα μεγάλο εντυπωσιακό κεδρόδασος, από τα μοναδικά στην Κρήτη, ενώ δίπλα υπάρχει παρθένα παραλία με χρυσαφένια αμμουδιά και πεντακάθαρα νερά.

Το Ελαφονήσι ο μικρός αυτός τροπικός παράδεισος επικοινωνεί με την ξηρά με μερικά μέτρα ρηχής θάλασσας. Η ψιλή και άσπρη άμμος, σε συνδυασμό με τα αβαθή κρυστάλλινα νερά, που παίρνουν πορφυρές αποχρώσεις, εκεί όπου σπάει το κύμα και τους κέδρους που ριζώνουν στους αμμόλοφους, προσδίδουν στο νησί τροπικό χαρακτήρα. Το νησί δέχεται καθημερινά τους θερινούς μήνες αμέτρητους τουρίστες από όλο τον κόσμο, που απολαμβάνουν τον ήλιο, την καθαρή θάλασσα, την άσπρη άμμο, τόσο στην παραλία της Κρήτης, όσο και στις δαντελωτές ακτές του νησιού, μακριά από τα καθημερινά προβλήματα.

Το Φλεβάρη του 1907 βυθίστηκε έξω από το Ελαφονήσι το αυστριακό πλοίο «ΙΜΡΕRΑΤRIΧ» και πήρε στο θάνατο 38 ανθρώπους, οι σωροί των οποίων τάφηκαν στο νησί. Το γεγονός αυτό συντέλεσε στο να κατασκευαστεί εκεί ένας φάρος, τον οποίο όμως ανατίναξαν οι Γερμανοί κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το νησί προστατεύεται από το ΝΑΤURΑ 2000. Η επιστροφή έγινε από το ίδιο αρχέγονο μονοπάτι.

5 Ιουλίου στο φαράγγι του ΄Ανυδρου

Από το μικρό χωριό Άνυδρο που είναι κτισμένο στα ορεινά ανατολικά της Παληόχωρας, κατηφορίσαμε στο ομώνυμο φαράγγι του Ανύδρου. Όλη η περιοχή του φαραγγιού είναι δασωμένη με χαρουπιές, πεύκα, σκίνους και χαμηλά κυπαρίσσια. Η πεζοπορία ήταν εντυπωσιακή, τρέχαμε συνέχεια στη σκιά και καταλήξαμε στην παραλία του Άνυδρου μετά από μία ώρα πεζοπορία. Εδώ στην πεντακάθαρη και φημισμένη παραλία απολαύσαμε το μπάνιο μας.

6 Ιουλίου ΓΑΥΔΟΣ το νησί της Καλυψώς

Νωρίς το πρωί από την Παληόχωρα πήραμε το πλοίο «ΣΑΜΑΡΙΑ» και βάλαμε ρότα πέντε ορειβάτες για το πανέμορφο νησί της Καλυψώς τη Γαύδο. Η αγριάδα των δασωμένων με πεύκα νότιων πλαγιών και φαραγγιών των Λευκών Ορέων ήταν μοναδική και προκαλούσε δέος. Πολλά κάθετα φαράγγια μικρά και μεγάλα καταλήγουν στην θάλασσα, μερικά από αυτά είναι άβατα. Τα μεγαλύτερα από αυτά είναι του Κλάδου της Τρυπητής, της Αγίας Ειρήνης που σβήνει στον οικισμό Σούγια και της Σαμαριάς ή Φαράγγας όπως την αποκαλούν οι Σφακιανοί, που καταλήγει στην Αγία Ρουμέλη.

Το πλοίο προσέγγισε στα λιμάνια της Σούγιας και Αγίας Ρουμέλης για να αφήσει και να πάρει επιβάτες. Στα μέσα της διαδρομής προς τη Γαύδο (48 μίλια) η θάλασσα αγρίεψε με μεγάλα κύματα και το πλοίο λίκνιζε έντονα. Φαίνεται ότι ο Ποσειδώνας ο Θεός της θάλασσας είχε προβλήματα μαζί μας και τάραξε τη θάλασσα με την τρίαινα του. Ανοικτά της Παληόχωρας, της Σούγιας, της Αγίας Ρουμέλης και της Γαύδου ζουν μόνιμα. αρκετές φάλαινες — φυστήρες. Τα τεράστια αυτά θαλάσσια θηλαστικά μήκους 12 μέτρων και περίπου 45 τόνων τρέφονται με καλαμάρια μήκους 1,50 μέτρων που αφθονούν στην περιοχή, όπου υπάρχουν μεγάλα βάθυ με υποβρύχια γκρεμνά. Για πρώτη φορά άρχισαν να δίνουν πληροφορίες για τις φάλαινες οι ψαράδες το 1993. Κρίμα που δεν τις συναντήσαμε.

Η διαδρομή κράτησε περίπου τεσσερισίμιση ώρες μέχρι που το πλοίο έδεσε στο λιμάνι Κάραβε της όμορφης Γαύδου.

Το πουλμάκι μίνι μπας με οδηγό τον Αντώνη από τα Σκόπια μας πήγε στο Μετόχι, όπου εγκατασταθήκαμε σε πολύ καλά δωμάτια μέσα στο πευκόδασος.

Το απόγευμα ξεκινήσαμε για το ακρωτήριο της Τρυπητής το νοτιότερο άκρο της Ευρωπαϊκής ‘Ενωσης. Πήραμε το μονοπάτι από τον υπήνεμο όρμο του «Κόρφου» με ταβέρνες και λίγα υπνοδωμάτια. Το μονοπάτι ήταν άριστα διαμορφωμένο μέσα στο πευκόδασος ίσαμε το ακρωτήριο της Τρυπητής. Λίγο πριν από το ακρωτήριο συναντήσαμε δίπλα στη θάλασσα μια μεγάλη στρογγυλή λίμνη- αλυκή με κρυστάλλους αλατιού. Το χειμώνα γεμίζει με θαλασσινό νερό, το καλοκαίρι εξατμίζεται μένει λίγο αλάτι, που μαζί με το χώμα δημιουργούν ένα μαλακό άσπρο τάπητα Το φαινόμενο αυτό δίνει μια άλλη διάσταση στο περιβάλλον.

Πολύ κοντά από τη λίμνη εμφανίζεται επιβλητικό το ακρωτήρι με τις τεράστιες τρύπες στους βράχους του, που είναι σαν γέφυρες, ενώ τα κύματα και ο αέρας το δέρνουν αλύπητα ολοχρονίς .

Πάνω στο βράχο του ακρωτηρίου βρίσκεται ο μεγάλος ξύλινος θρόνος στο νοτιότερο σημείο της Ευρωπαϊκής ‘Ενωσης. Είναι το σημείο αναφοράς και πάνω σε αυτόν φωτογραφίζονται οι επισκέπτες. Επιστρέψαμε από το ορεινό χωριό Βατσιανά, που είναι στο ψηλότερο μέρος του νησιού και το νοτιότερο κατοικημένο χωριό της Ευρώπης. Το λαογραφικό μουσείο του παπά Μανώλη Μπικογιαννάκη φιλοξενεί όλα τα παλιά εργαλεία των γεωργών, των κτηνοτρόφων και των νοικοκυριών του νησιού.

Βρέθηκαν στα Βατσιανά μετά το Τσερνομπίλ πέντε – έξι Σοβιετικοί επιστήμονες, όπου κατοικούν μόνιμα. Καλύπτουν τις ενεργειακές ανάγκες τους από ανανεώσιμες πηγές και τα τρόφιμα από καλλιέργειες. Επεμβαίνουν δε σε οποιοδήποτε πρόβλημα παρουσιατεί στο νησί.

Το τσιγαριστό κρέας και τα άλλα εδέσματα που μας είχε φτιάξει ο Αντώνης με τη σύζυγο του Νατάσα ήταν πάρα πολύ καλά. Τα παιδιά αυτά είναι από τα Σκόπια έχουν σπουδάσει κτηνίατροι και τα καλοκαίρια εργάζονται στη Γαύδο.

7 Ιουλίου ΣΑΦΑΡΙ ΣΤΗ ΓΑΥΔΟ

Κάθε πρωί βλέπαμε το βοσκό Χαραλάμπη που έχει το μαντρί του πιο κάτω από το Μετόχι , να μαζεύει τις σταυράτες αίγες του, να τις αρμέγει, να τις ποτίζει και να τις οδηγεί στο δάσος για βοσκή. Με το τυρομάλαμα που έκανε από το γάλα τους, τροφοδοτούσε τις ταβέρνες του νησιού που το χρησιμοποιούσαν στις σαλάτες αντί για φέτα. ΄Ηταν πάρα πολύ καλό και γευστικό. Ενοικιάσαμε ένα πουλμάκι, μίνι μπας και κάναμε σαφάρι στη Γαύδο. Πρώτος μας σταθμός ήταν η παραλία του Σαρακίνικου με πολλές ταβέρνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Το Σαρακίνικο στην περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά ήταν τόπος πολιτικών εξόριστων, μεταξύ των οποίων ο Άρης Βελουχιώτης, ο Μάρκος Βαφειάδης και άλλοι. Στο σπίτι που έμενε ο ΄Αρης σήμερα κυματίζει η Ελληνική σημαία .

Δυτικότερα βρίσκεται η παραλία του Άη Γιάννη με τους χρυσαφένιους αμμόλοφους που αντιγράφουν τη Σαχάρα. Οι παραθεριστές της περιοχής είναι γυμνιστές ντόπιοι και ξένοι, που κατασκηνώνουν ελεύθερα στους αμμόλοφους κάτω από τους κέδρους. Απολαμβάνουν την παρθένα φύση με τα πεντακάθαρα νερά Ανεβαίνοντας προς το Καστρί την πρωτεύουσα του νησιού συναντήσαμε το σύγχρονο ελικοδρόμιο που χρησιμοποιείται για τις ανάγκες του νησιού. Στο Καστρί είναι οι αρχές του τόπου και την τελευταία δεκαετία έχουν αναγερθεί σύγχρονα καταλύματα, που έχουν αλλάξει την όψη του χωριού. Γευματίσαμε στην ταβέρνα «Το στέκι της Γωγώς » που βρίσκεται σε παλιό παραδοσιακό κτίσμα και φημίζεται για τα νόστιμα φαγητά της.

Ο φάρος βρίσκεται στο πιο ψηλό σημείο του Γαύδου στο δρόμο προς το χωριό Άμπελος. ‘Εχει ανακαινιστεί τα τελευταία χρόνια και στις σύγχρονες εγκαταστάσεις του στεγάζεται μουσείο με φωτογραφίες και άλλα υλικά από τους φάρους όλης της Ελλάδας.

Στη Γαύδο φυσάει τους περισσότερους μήνες δυτικός άνεμος και όλα τα δένδρα έχουν πάρει κλήση προς την Ανατολή. Την καλοκαιρινή περίοδο κυρίως τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο λίγο μετά το μεσημέρι, πέφτει πυκνή ομίχλη στην περιοχή και δημιουργείται ένα μοναδικό φαινόμενο. Αναγκαστήκαμε να επισκεφθούμε τα φάρο για δεύτερη φορά για να απολαύσουμε τη θέα από το ψηλότερο σημείο του νησιού.

Στο χωριό Άμπελος κατοικούν 5 άτομα, οι πιο μεγάλοι είναι ο 89 χρόνος Αρτέμης και 75χρόνη σύζυγος του Χριστίνη, έξυπνη, καλοσυνάτη και φιλόξενη. Μας φιλοξένησαν στο παλιό παραδοσιακό τους σπίτι με τσικουδιά. Τα μεσοδόκια του σπιτιού, όπως μας είπε ο Αρτέμης είναι από κέδρο και κρατούν 2.000 χρόνια. Όταν παντρεύτηκαν το χωριό είχε 55 κατοίκους, τώρα έχει ρημάξει. Η Χριστίνη μας παραπονέθηκε ότι έχει πίεση και πολλές φορές ανεβαίνει μέχρι είκοσι. Αυτοί οι άνθρωποι εκεί είναι ακρίτες και φυλάγουν Θερμοπύλες. Η πολιτεία σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να είναι γενναιόδωρη. Η Γαύδος όπως έχει αποδειχθεί από τα διάφορα ευρήματα κατοικείται από τη Νεολιθική Εποχή, έχει ταυτιστεί με την Ωγυγία. Η έκτασή της είναι 33τ. χιλ. και έχει μέγιστο υψόμετρο 368 μέτρα. Η χλωρίδα είναι πλούσια, αποτελείται από πεύκα, κυπαρίσσια και κέδρους που καλύπτουν ολόκληρο το νησί.

Μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι 55 σήμερα μόνιμοι κάτοικοι της Γαύδου είναι απόγονοι του Οδυσσέα και της Καλυψώς που άφησαν μεγάλη φαμελιά στο νησί.

Δέχεται αρκετό τουρισμό το καλοκαίρι και παρά την ανάπτυξη που έχει τα τελευταία 15 χρόνια δεν έχει αλλάξει η φυσιογνωμία του νησιού. Οι επισκέπτες βρίσκουν ηρεμία, απολαμβάνουν τον ήλιο, τα πεντακάθαρα νερά του Νότιου Κρητικού Πελάγους και την σκιά των κέδρων. Αν κλείσουν τα κινητά τους ελαχιστοποιούν τις ανάγκες τους και ξεχνούν τα καθημερινά τους προβλήματα. Η Γαύδος όπως λένε είναι ο τελευταίος παράδεισος.

8 Ιουλίου ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

Το μεσημέρι πήραμε το πλοίο της επιστροφής για την Παληόχωρα. Πήραμε μαζί μας μια πέτρα ή ένα κοχίλι που αφθονούν στη Γαύδο, για να θυμόμαστε τι αφήσαμε πίσω μας και για να ξαναπάμε στο νησί. Η Καλυψώ πάντα μας περιμένει.

Υ.Γ Εκτός από τον γράφοντα ήταν ο Γιώργης Σπυριδάκης Πρόεδρος, ο

Μανόλης Ντρετάκης μέλος του Δ.Σ., οι Γιάννης Κλιμαθιανάκης,

Γιάννης Κωστάκης, Ντίνα Αναγνωστάκη και Ειρήνη Τσαγκαράκη μέλη.

Μοίρες 10 Ιουλίου 2009

Εφημερίδα ΑΠΟΨΗ του νότου φύλλο 486 της10 Ιουλίου २००९