ΑΗ ΓΙΩΡΓΗΣ ΤΗΣ ΑΣΗ ΓΩΝΙΑΣ

                      ΄Αη Γιώργης της 

                     Ασή  Γωνιας        

                                                    Του Δακανάλη Μανώλη

                                                       Αγρονόμου Μοιρών

« Τα πρόβατα περίμεναν υπομονετικά στη σειρά, να τα αρμέξουν τα αφεντικά τους έξω από το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, για να προσφέρουν το γάλα τους στον Άγιο».

Στις 23 Απριλίου 2001 βρεθήκαμε μαζί με το φίλο μου Βολονάκη Μανέλη στη μοναδική Καποδιστριακή κοινότητα της Κρήτης την Ασή Γωνιά, για να παρακολουθήσουμε το πανηγύρι του Άη Γιώργη στο  εκκλησάκι του χωριού. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001, οι κάτοικοι του χωριού ήταν 580.

Η Ασή Γωνιά είναι χτισμένη στους πρόποδες των Λευκών Ορέων που στο σημείο αυτό σχηματίζουν μια γωνιά, από την οποία πιθανώς πήρε το όνομα το χωριό. Το Ασή κατά τον παπα-Βασίλη Χατζάκη, ιερέα του χωριού, είναι Τούρκικο και σημαίνει αδέσποτος.

Η σχετικά μεγάλη και ωραία πλατεία του χωριού ήταν γεμάτη από κοπάδια πρόβατα. Τα οποία περίμεναν υπομονετικά στη σειρά να τα αρμέξουν τα αφεντικά τους έξω από το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, για να προσφέρουν το γάλα τους στον Άγιο. Ο Άγιος Γεώργιος είναι προστάτης των κτηνοτρόφων του χωριού Ασή Γωνιά.

Μετά το άρμεγμα κάθε ποιμνίου σε μια πρόχειρη μάντρα από πλέγματα που έχουν κατασκευάσει στην αυλή της εκκλησίας, ο παπα-Βασίλης Χατζάκης ευλογεί το ποίμνιο και τους ιδιοκτήτες βοσκούς. Τους προσφέρει εκ μέρους του Αγίου ένα μικρό λέρι (κουδούνι) και ένα αρτουλάκι. ‘Υστερα ακολουθεί άλλο ποίμνιο, ίσαμε να τελειώσουν όλα μέχρι και το απόγευμα. Όποιος βοσκός για οποιονδήποτε λόγω δεν μπορεί να μεταφέρει το ποίμνιο για άρμεγμα, πάει το γάλα στον Άη Γιώργη.

Μετά την ευλογία τόσο οι βοσκοί, όσο και τα πρόβατα παίρνουν Θεία δύναμη για να συνεχίσουν με υγεία μέχρι τον επόμενο χρόνο, που θα πάρουν τη νέα ευλογία.

Η Θεία λειτουργία άρχισε στις 09.30 ώρα μετά που ο παπάς ευλόγησε το πρώτο κοπάδι.Οι κτηνοτρόφοι έβραζαν γάλα σε ένα μεγάλο καζάνι και το προσέφεραν στους επισκέπτες με άρτο. Το υπόλοιπο γάλα το έβαζαν σε βυτία και το μοίραζαν στους προσκυνητές του Αγίου.

Το έθιμο αυτό, θα μας πει ο παπα-Βασίλης, «έχει τις ρίζες του στην Ενετοκρατία και είναι πολύ παλιό. Οι Τούρκοι αργότερα καταστρέψανε ολοσχερώς το χωριό Μεγάλη Γωνιά που βρίσκονταν στα όρια με το χωριό Αργυρούπολη. Οι κάτοικοι που απομείνανε μετά τη σφαγή και την καταστροφή έκτισαν νέο χωριό, τη σημερινή Ασή Γωνιά και το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου. Συνέχισαν να προσφέρουν οι βοσκοί το γάλα στον Άγιο Γεώργιο κάθε 23 Απρίλη, που τιμάται η μνήμη του Αγίου. Ο οποίος με τη σειρά του παρέχει προστασία στους βοσκούς και στα αιγοπρόβατα».

Το μεσημέρι το χωριό είχε γεμίσει από προσκυνητές-επισκέπτες από όλη την Κρήτη, τουρίστες, δημοσιογράφους, πολιτικούς και περίεργους. Παρόντα ήταν και τα ΚΑΙΙΗ των Δήμων Μοιρών και Ρούβα. Όλοι παρατηρούσαν τα πολυάριθμα κοπάδια με τα οποία είχε γεμίσει όλο το χωριό, τα οποία δεν αγρίευαν στη θέα των επισκεπτών. Ίσως να έχουν συνηθίσει από τα προηγούμενα χρόνια ή τα επηρεάζει η δύναμη του Αγίου. Παντού υπήρχε κινητικότητα ανθρώπων και ζώων, το θέαμα αυτό ήταν μοναδικό.

Τη γραφική πλατεία του χωριού κοσμεί το ηρώο των πεσόντων που προσέφεραν τη ζωή τους για την πατρίδα και αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση για μας τους μεταγενέστερους. Επίσης γύρω στην πλατεία υπάρχουν οι προτομές του Εθνάρχη Ελευθέριου Βενιζέλου, του Σοφοκλή Βενιζέλου, του Παύλου Βαρδινογιάννη και οι προτομές των ηρώων της Ασή Γωνιάς Μάρκου Πετράκη-Πετρόμαρκου, οπλαρχηγού κατά την Τουρκοκρατία (1866-1897), του Παύλου-Ιωσήφ Γύπαρη στρατιωτικού και έμπιστου του Ελευθέριου Βενιζέλου και του καπετάν Πετράκη Πέτρου ή Παπαδοπετράκη (1941-1945).

Το παραπάνω έθιμο ευχόμαστε να συνεχιστεί στο μέλλον από τις νέες γενιές.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΑΝΤΙΛΑΛΟΣ φύλλο 369 την 1-4-2001