Ο ΑΝΤΑΡΤΗΣ ΤΗ ΕΙΡΗΝΗΣ

          “Αντάρτης της ειρήνης” 

                    στη   Νίδα

“Κάθε ταχυνή επηγαίνανε στον κάμπο της Νίδας

κιι εσηκώνανε πέτρες από τα πλάγια

και τσι βάνανε στον κάμπο τση Νίδας

και το γεμίζανε σωρούς-σωρούς πέτρες”.

΄Ήταν Οκτώβρης του 1940 τότε που ο φρουρός της Μαύρης Κορφής (Σέλα Διγενή) σαλπίζει την ιαχή του πολέμου. Το μαντάτο διαδίδεται απ’ άκρο σε άκρο της Κρήτης. Αγριεμένος ο Δίας ζώνεται την πολεμική του στολή, ανεβαίνει στην κορφή του Ψηλορείτη και βρυχάται. Η ειρήνη έχει διασαλευτεί, έχει τραυματιστεί ανεπανόρθωτα σε όλη την Ευρώπη.

Η Κρήτη ζώνεται τ’ άρματα και στα βουνά της Αλβανίας έστειλε τα παιδιά της ν’ αντιμετωπίσουν τις ορδές των φασιστών. Τα σκουτάρια άναψαν, ο ουρανός ξέρναγε φωτιά και μολύβι, ενώ το κατάκρυο νερό της πηγής έγινε κόκκινο. Κόκκινα έγιναν και τα χέρια της ειρήνης.

Ο Χάροντας σεργιάνιζε νύκτα και μέρα στις γειτονιές και μανάδες, πατεράδες και νιόπαντρες ντύθηκαν στα μαύρα. Παντού καταχνιά, μαυρίλα και σιωπή, την οποία σπούσαν μόνο ο ερχομός της ερπύστριας και οι φονικές ριπές των όπλων.

Η Κρήτη στέκει ακόμα για δεκατρείς μέρες χωρίς ήλιο, με κατάμαυρο ουρανό που βρέχει φωτιά, ατσάλι και σκορπάει παντού θάνατο. Μα ποιοι είναι αυτοί, ρωτούσαν, που πλήγωσαν και κράτησαν το θεριό; Κι η απάντηση ερχόταν από τους αγέρηδες: οι Κρητικοί που γέννησαν και μεγάλωσαν το Δία στη Νίδα, που είναι ο Θεός της βροντής, κρατά κεραυνούς στα χέρια του και νάτος πάλι στην κορφή του Ψηλορείτη και κράζει τσ’ αντρειωμένους σε παντιέρα. Αντίσταση παντού. Αντίσταση σε όλη την Κρήτη.

Πριν ακόμα πέσουν στην Κρήτη οι αλεξιπτωτιστές από τα ατσάλινα γερμανικά πουλιά πήγε στη Μύθια (τοποθεσία πριν από τη Νίδα) ο Αντώνης Γρηγοράκης ή Σατανάς από τον Κρουσώνα συνταγματάρχης Χωροφυλακής και αργότερα αρχηγός της αντάρτικης ομάδας Κρουσώνα, μαζί με τον Άγγλο λοχαγό Πετλεμπούρ και όπως λέει ο Ανδρέας Σκουλάς ή Τζαβελαντρέας από τ’ Ανώγεια: “Κάθε ταχυνή επηγαίνανε στον κάμπο της Νίδας κι εσηκώνανε πέτρες από τα πλάγια και τσι βάνανε στον κάμπο τση Νίδας και το γεμίζανε σωρούς-σωρούς πέτρες. Αυτή η δουλειά εβάσταξε πολλές ημέρες κι εδουλέψανε εθελοντικά πολλοί Ανωγειανοί, για να μην προσγειωθούνε, όπως έλεγε ο Εγγλέζος, γερμανικά αεροπλάνα στη Νίδα και φέρουνε Γερμανούς να καταλάβουνε το νησί”.

Κι έγινε αντίσταση μεγάλη, όπως είχε προστάξει ο Δίας, σε όλη την Κρήτη. ‘Υστερα από σκληρούς και αιματηρούς αγώνες πέρασαν τα δίσεκτα χρόνια. Έφυγαν οι μαύρες μέρες, ηρέμησαν οι θάλασσες, άνθισαν τα λουλούδια, κελάηδησαν τα πουλιά και επέστρεψαν τα χελιδόνια μαζί με τα παλικάρια της Κρήτης.

Στα ηρωικά και αιματοβαμμένα χώματα του μαγευτικού κάμπου της Νίδας ήρθε η καλλιτέχνιδα Γερμανίδα Κaterina Ρaeck (Καρίνα Ρεκ) που γεννήθηκε στο Βερολίνο πριν από τον πόλεμο, ο πατέρας της οποίας σκοτώθηκε το 1945 στην Ανατολική Γερμανία, και έφτιαξε ένα ιδιόμορφο πέτρινο μνημείο ιστορίας, τον « Αντάρτη της ειρήνης».

Ο «Αντάρτης της ειρήνης» είναι ξαπλωμένος στο έδαφος στο ανατολικό μέρος του κάμπου της Νίδας, στη “Γριά Αλουτσά” απέναντι από τη σπηλιά του Δία. Το μνημείο κατασκευάστηκε μόνο με τις πέτρες που είχαν κάνει σωρούς οι αντάρτες στον κάμπο της Νίδας για να εμποδίζουν την προσγείωση των αεροπλάνων. ‘Εχει μήκος 30 μέτρα και πλάτος 10 μέτρα. Το ένα του πόδι χώνεται στο χώμα της Νίδας και συμβολίζει το δέσιμο με τη γη. Το αριστερό του χέρι είναι χωσμένο μέσα στην κορυφή της Γριάς Αλουτσάς (θάμνος με αγκάθια, επιστημονική ονομασία Βερβερίς) και συμβολίζει το δέσιμο με τη φύση. Το φτερό έχει μήκος 13 μέτρα και συμβολίζει τα τραγούδια μας, τη σκέψη μας, την ψυχή μας, την αγάπη μας για τη λευτεριά, την ιστορία, το μύθο και βρίσκεται σε κοντινό διάλογο με τους θεούς.

Το μνημείο τελείωσε το 1990 και κόστισε 15.000 μάρκα. Όλα τα έξοδα πληρώθηκαν από το Υπουργείο Τουρισμού της Γερμανίας. Η Καρίνα είχε πει, « ότι ούτε δραχμή δεν θα διαθέσει Έλληνας για το έργο αυτό, γιατί κάθε μάρκο από συμπατριώτες της θα είναι και μια πέτρα λήθης και συγγνώμης που θα επιτρέψει το μεγαλείο της συναδέλφωσης και της ειρήνης».

Από τότε και μέχρι σήμερα ο «Αντάρτης της ειρήνης» έχει παραδοθεί στο χάδι του ήλιου του κοσμογυρευτή και του ουρανού το κλάμα και θυμίζει σε όλους μας: ποτέ πια πόλεμος.

Μανόλης Δακανάλης

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΑΝΤΙΛΑΛΟΣ

τεύχος 371 της 15-5-2001.