5η ΜΕΡΑΡΧΙΑ ΚΡΗΤΩΝ

                              Η 5η ΜΕΡΑΡΧΊΑ ΚΡΗΤΩΝ ΣΤΑ

                                ΒΟΥΝΑ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ

      Στις 28-7-1996 πραγματοποιήθηκε μνημόσυνο  στο χωριό Μαυρόπουλο της Ηπείρου στα σύνορα με την Αλβανία, προεξάρχοντος  του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Κονίτσης και Δρυινουπόλεως Ανδρέα, παρουσία του Προέδρου της Κοινότητας Μαυρόπουλου και πλήθος κόσμου.

     Η πρωτοβουλία της εκδήλωσης ήταν του Συλλόγου Κρητών Χαλκίδας με Πρόεδρο τον κ Μαραβελάκη Βασίλειο,  για τους πεσόντες Κρητικούς  του 44^ου Συντάγματος Πεζικού της  5^ης Μεραρχίας Κρητών στο Αλβανικό έπος  κατά της τότε φασιστικής Ιταλίας το 1940-1941.

    Η 5^η Μεραρχία είχε τέσσερα συντάγματα πεζικού το 14^ο Χανίων, το 44^ο Ρεθύμνου, το 43^ο Ηρακλείου και το 5^ο ορεινού πυροβολικού.

   Η ιστορία της Κρήτης κορυφώνεται  στα ορεινά και δυσπρόσιτα μονοπάτια της Αλβανίας, δηλωτικό ότι, όπου χρειαστεί οι Κρητικοί δείχνουν ακατάβλητο θάρρος και ακαταμάχητο πνεύμα που τους διακρίνει. Έτσι στις 29-1-1941 κατορθώνουν να καταλάβουν την παγωμένη κορφή της Τρεμπεσίνας και έτρεψαν τους Ιταλούς σε φυγή. Κατέλαβαν τα υψώματα 1647 Πούντα  Νορντ  και 2269 του Σεντέλι.

    Οι απώλειες της 5^ης Μεραρχίας Κρητών στο μέτωπο του πολέμου υπήρξαν δραματικά μεγάλες. Είχε 1.141 νεκρούς, 2,025 τραυματίες και 2,553 παγόπληκτους. Είχε τις μεγαλύτερες απώλειες συγκριτικά με όλες τις άλλες Ελληνικές Μεραρχίες, πολύ βαρύ το τίμημα!!

    Εκεί έδωσαν το αίμα των οκτώ Ανωγειανοί στρατιώτες μεταξύ των οποίων δυο αδέλφια του πατέρα μου ο Μανώλης και Κώστας Δακανάλης.

   Το καθεστώς του Πρωθυπουργού Μπερίσα δεν μας επέτρεψε να εισέλθουμε στην Αλβανία να κάνουμε το μνημόσυνο, εκεί που είχαν ταφεί οι Κρητικοί. Το Δήμο Ανωγείων εκπροσώπησε ο Δημοτικός Σύμβουλος Γιάννης Εμμ. Βρέντζος. (Πηγές: Εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ 27-1-2020, Βικιπαίδεια και ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟΙΤΑΛΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ).

    Εκφώνηση λόγου από τον Μανόλη Μιχ. Δακανάλη        

                        Μαυρόπουλο (σύνορο με Αλβανία) 28-7-1996

           Σεβασμιότατε Μητροπολίτη Κόνιτσας και Δρυινουπόλεως  κ. κ. Ανδρέα

           κ. Πρόεδρε της κοινότητας Μαυρόπουλου

           κ. Πρόεδρε  του Συλλόγου Κρητών Ευβοίας ο Ψηλορείτης

           κυρίες και  κύριοι

    Ευχαριστούμε εξ ονόματος των Ανωγείων τον Πρόεδρο του συλλόγου Κρητών Εύβοιας «Ο Ψηλορείτης» κ. Μαραβελάκη Βασίλειο και την Γραμματέα κ. Κατσαβιδάκι –Καπελέρη Ελένη, καθώς επίσης όλους τους ανώνυμους που είχατε τη φαεινή ιδέα να διοργανώσετε ύστερα από 50 χρόνια το μνημόσυνο αυτό στη μνήμη όλων των μαχητών και άξιων τέκνων της Πατρίδας μας, που έπεσαν ηρωικώς  μαχόμενοι πάνω στα ιερά  αυτά χώματα, αγωνιζόμενοι και υποστηρίζοντας τα εθνικά ιδεώδη, την ακεραιότητα της Πατρίδας μας και τις αναλλοίωτες αξίες της τιμής, της αξιοπρέπειας, της δημοκρατίας και της ελευθερίας.

   Η Πατρίδα μας δέχτηκε στις 28-10-1940 την άδικη και χωρίς αιτιολογία επίθεση της φασιστικής Ιταλίας και αργότερα της φασιστικής Γερμανίας με σύμμαχο της την Ιαπωνία με σκοπό την υποδούλωση στις αγκάλες του φασισμού. Ολόκληρος ο Ελληνικός λαός φώναξε ΟΧΙ. στο φασίστα Μουσολίνη.

   Στο κάλεσμα της Πατρίδας μας όλοι οι Έλληνες ανταποκρίθηκαν αμέσως και ντύθηκαν στο χακί παίρνοντας τα τουφέκια στο χέρι για την αναχαίτιση του απρόσκλητου εισβολέα. Οι Ανωγειανοί δεν μπορούσαν να μείνουν  έξω από το πατριωτικό αυτό κάλεσμα, αφού  πάντα στάθηκαν πρώτοι μεταξύ των πρώτων σε όλα τα πολεμικά προσκλητήρια της Ελλάδας. Σαν αετοί κατέβηκαν από τις βουνοκορφές του Ψηλορείτη αφήνοντας πίσω οικογένειες, παιδιά, γονείς, νοικοκυριά και ήρθαν με μεγάλο ζήλο και γενναίο φρόνημα στα Αλβανικά σύνορα, να εμποδίσουν τον εισβολέα. Σε αυτή εδώ την περιοχή  πολέμησε το 44^ο  Σύνταγμα Πεζικού της 5^ης Μεραρχίας Κρητών.

   Η αντίσταση του Ελληνικού Στρατού ήταν πέρα των προβλέψεων του άξονα Γερμανίας-Ιταλίας. Οι Ιταλοί απεδείχθησαν ανίκανοι να κατακτήσουν έστω και μια σπιθαμή Ελληνικής γης, παρά του ότι ό Ντούτσε Μουσολίνι βεβαίωνε τον Χίτλερ, ότι η Ελλάδα είναι ζήτημα ημερών. Παρά τις προβλέψεις όμως, ο Ελληνικός Στρατός άρχισε να απελευθερώνει τη Βόρειο Ήπειρο, την Κοριτσά, το Αργυρόκαστρο, την Αυλώνα και το Τεπελένι που ήταν υπό Αλβανική κατοχή και ακόμη και σήμερα βρίσκονται κάτω από το ίδιο καθεστώς.

   Η Γαλλία είχε καταληφθεί από τους Γερμανούς. Οι φίλοι μας οι Γάλλοι αντιστασιακοί όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Φιλέλληνας Ακαδημαϊκός Ροζέ Μιλλιέξ, στο βιβλίο του για την Γαλλική αντίσταση εναντίον του φασισμού, βλέποντας την προέλαση του Ελληνικού Στρατού στην Αλβανία, μας συμπαραστάθηκαν ηθικά, επειδή δεν μπορούσαν να βοηθήσουν με άλλο υλικό τρόπο. Ανέβηκαν στις  Άλπεις στα σύνορα Γαλλίας-Ιταλίας και αφού έστησαν ένα μεγάλο πανό, το οποίο έβλεπε στην Ιταλία, έγραψαν σε αυτό με μεγάλα γράμματα: «ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΛΕΜΙΣΤΕΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ, ΓΙΑΤΙ ΑΠΌ ΕΔΩ ΑΡΧΙΖΕΙ Η ΓΑΛΛΙΑ». Ο καθένας μπορεί να φανταστεί την άλλη μέρα το πρωί τι αντίκτυπο  είχε στο ηθικό των Ιταλών το πανό αυτό.

   Εξ αιτίας της αδυναμίας των Ιταλών να καταλάβουν έστω και μια σπιθαμή Ελληνικής γης, αυτή τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή αναγκάστηκε αναπότρεπτα, να επέμβει εναντίον της Ελλάδας η Γερμανία, η οποία στο μεταξύ είχε καταλάβει όλη τη Δυτική Ευρώπη. Η αντίσταση όμως του Ελληνικού Στρατού ήταν μεγάλη απέναντι στη Γερμανική υπερδύναμη. Σταδιακά και υπό το βάρος της σύγχρονης πολεμικής μηχανής της Γερμανίας, άρχισε η οπισθοχώρηση του Ελληνικού Στρατού.

   Στις μάχες που έγιναν στα ιερά αυτά χώματα το χειμώνα του 1940 και μέχρι την άνοιξη του 1941, έπεσαν πάρα πολλοί νέοι μαχητές ηρωικά τέκνα της Πατρίδας μας. και άξιοι της αποστολής των.  Η απουσία τους, ο ηρωισμός τους, μας έκανε να συγκεντρωθούμε εδώ, για να αποτίσουμε ελάχιστο φόρο τιμής, με ένα δάφνινο στεφάνι δείγμα της αγάπης  και της αφοσίωσης σε αυτούς. Ανάμεσα στους αξιομνημόνευτους ήρωες πολεμιστές που έπεσαν, συγκαταλέγονται οι παρακάτω Ανωγειανοί.

                               Βρέντζος Γεώργιος του Εμμανουήλ

                               Βρέντζος Δημάρατος του Εμμανουήλ

                               Δακανάλης Εμμανουήλ του Γεωργίου

                               Δακανάλης Κωνσταντίνος του Γεωργίου

                               Κουβίδης Μιχαήλ του Εμμανουήλ

                               Πλεύρης Γεώργιος του Βασιλείου

                               Σκουλάς Ευάγγελος του Γεωργίου

                               Σκουλάς Κωνσταντίνος του Εμμανουήλ

    Εκτός όμως από τους άξιους αγωνιστές των Ανωγείων που άφησαν τη στερνή τους πνοή στα Αλβανικά σύνορα, με τον πόθο της ελεύθερης Πατρίδας, έπεσαν ηρωικά και αρκετοί γενναίοι αγωνιστές από κάθε σημείο της Ελληνικής γης.

   Μετά την κατάρρευση του μετώπου ο πόλεμος μεταφέρθηκε στην Κρήτη. Η περιλάλητη αυτή μάχη άρχισε την αυγή της 20^ης Μαΐου 1941 και τέλειωσε τυπικά την 30^η Μαΐου. Την άμυνα της Κρήτης ανέλαβαν δυνάμεις των Άγγλων, Νεοζηλανδών και Αυστραλών, που πήγαν εσπευσμένα στην Κρήτη από την ηπειρωτική Ελλάδα. Οι δυνάμεις αυτές υπολογίζονται σε 30.000-32.000 άνδρες με απαρχαιωμένο οπλισμό. Στην Κρήτη είχε μεταφερθεί η πρώτη τάξη της Σχολής Ευελπίδων και η Σχολή Χωροφυλακής.

   Από τους Κρητικούς παλαιών κλάσεων δημιουργήθηκαν τέσσερα τάγματα πολιτοφυλακής, διότι η Κρητική νεολαία από την αρχή του πολέμου πολεμούσε στα Αλβανικά βουνά με την 5^η Μεραρχία. Από τους κατοίκους του νησιού είχε ζητηθεί από την κυβέρνηση Μεταξά ο αφοπλισμός. Δεν ήταν άγνωστο πως κάθε Κρητικός έκρυβε στο σπίτι του τουλάχιστο ένα τουφέκι και ένα πιστόλι. Είναι μια παλιά παράδοση του Κρητικού λαού που ισχύσει μέχρι των ημερών μας. Προβλήθηκε από την κυβέρνηση η δικαιολογία, πως στερείται όπλα ο Ελληνικός Στρατός. Έσπευσε ο κάθε Κρητικός να στερηθεί τα όπλα του και να εξοπλίσει τους πολεμιστές μας. Έτσι η Κρήτη τον Απρίλιο του 1940 ήταν σχεδόν άοπλη. Στον αγώνα όμως ρίχτηκαν όλοι οι Κρητικοί μικροί και μεγάλοι με ότι όπλο βρήκαν. Η Κρήτη μεταβλήθηκε σε φλεγόμενη κόλαση και άρχισε η φοβερότερη μάχη στην ιστορία των πολέμων.

   Οι Γερμανοί  διέθεταν τεράστιες δυνάμεις, το άνθος του στρατού των και  με τη ρήψη των  αλεξιπτωτιστών αποδεκατίστηκαν. Στο νεκροταφείο του Μάλεμε είναι θαμμένοι 4.465 αλεξιπτωτιστές και επίλεκτος στρατός και κατερρίφθησαν 180 αεροπλάνα.

   Σύμφωνα με την Ιστορία Στρατού οι απώλειες των συμμάχων  Βρετανών κλπ ήταν 1742 και 2.000 ναύτες και αξιωματικοί του πολεμικού ναυτικού, αρκετοί τραυματίες και περίπου 11.835 αιχμάλωτοι. Οι Έλληνες είχαν 426 νεκρούς. Η Κρήτη απέδειξε ότι οι μεγάλες μέρες των αλεξιπτωτιστών τέλειωσαν.

   Ο Τσόρτσιλ αργότερα είπε, «Μέχρι τώρα λέγαμε, ότι οι Έλληνες πολεμούν σαν ήρωες, από τώρα θα λέμε ότι οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες».  

   Κατά τη διάρκεια του Αλβανικού έπους έδωσαν το αίμα τους 19 Ανωγειανοί και κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής στην Κρήτη και στην Αντίσταση κατά των Γερμανών 122  Ανωγειανοί μικροί και μεγάλοι.

    Θρυλικά παραμένουν, η ορμή, η παλικαριά και ο ενθουσιασμός των Κρητικών και ανάμεσά τους μια ξεχωριστή θέση παίρνουν τα νιάτα των Ανωγείων. Το Μπιζάνι, οι κάμποι, τα βουνά της Ηπείρου, της Μακεδονίας  και της Μικρά Ασίας στάθηκαν μάρτυρες τους ηρωισμού και του  άφθαστου ψυχικού μεγαλείου των στρατευμένων παιδιών και των παλικαριών 3 εθελοντικών σωμάτων που έδρασαν στον Μακεδονικό  Αγώνα.

    Η ριμαδόρος  Ανωγειανή Αθηνά Βρέντζου είχε εξυμνήσει τα κατορθώματα της εποχής εκείνης με το παρακάτω τραγούδι.

                               Δόξα στον ύψιστο θεό, Δόξα στην Αϊ Γιάννη

                               που πήραμε τα Γιάννενα μαζί και το Μπιζάνι.

                              ΄Ηταν αιτία κι αφορμή ο μέγας Βενιζέλος

                               να τον ζήσει ο Θεός που σφάλιζε το τέλος.

                               Πέντε πηγάδια, κιμπιστά και έρημο Μπιζάνι

                               Νεκροταφείο γίνανε τσι Κρητικούς δε βάνει.

                               Πέντε πηγάδια κιμπιστά και δέκα Μανωλιάσα

                               Τσι Κρητικούς εθάψανε χωρίς παπά και κάσα.

    Σήμερα η Πατρίδα μας διέρχεται μεγάλους κινδύνους από ανατολάς με τις αναθεωρητικές βλέψεις της Τουρκίας και τις πρόσφατες αμφισβητήσεις των Ελληνικών  βραχονησίδων και κυρίως τα Ίμια, αλλά και της Γαύδου.

    Η Τουρκία κατέχει το 39% της Κύπρου από το 1974. Από βορά εμφανίζονται οι Σκοπιανοί και καπηλεύονται ασύστολα το όνομα της Μακεδονίας, έχοντας λυτρωτικές βλέψεις για την ευρύτερη γεωγραφική περιοχή. Αλλά και από δίπλα από εδώ προς τα βόρεια συναντάμε τους αδελφούς της Βόρειας Ηπείρου, να δεινοπαθούν σε ένα αντιδημοκρατικό καθεστώς και σε μια εχθρική κοινωνία. Επομένως πρέπει να βρισκόμαστε σε επιφυλακή διαρκείας, συσπειρωμένοι σαν μια γροθιά, άυπνοι φρουροί να ανταποκριθούμε στο κάλεσμα για να υπερασπιστούμε τα δίκαια της Ελλάδας και την εδαφική της ακεραιότητα.

    Έλληνες αδέλφια μας, θείοι μας, πατεράδες μας, που θυσιαστήκατε  για την Πατρίδα και τα Εθνικά ιδεώδη και που για σας κάνουμε σήμερα το μνημόσυνο αυτό, που ίσως βρίσκεστε ανάμεσα μας και μας ακούτε. Σας δηλώνουμε, ότι δεν σας ξεχάσαμε ποτέ και ότι πάντα είστε στη θύμησή μας και καθώς ο χρόνος περνά, η παρουσία σας γίνεται ακόμα πιο έντονη. Σήμερα γίνεται ακόμα πιο ζωντανή στο επικείμενο αυτό προσκλητήριο της Πατρίδας. Ορκιζόμαστε ενώπιον Θεού και ανθρώπων, ότι οπότε μας καλέσει η Πατρίδα θα την υπερασπιστούμε με κάθε τρόπο και με όλη την σωματική, ηθική και πνευματική δύναμη από κάθε ξένη επιβουλή. Θα ακολουθήσουμε το φωτεινό σας παράδειγμα και αν παραστεί ανάγκη θα δώσουμε το αίμα μας και τη ζωή μας για την υπεράσπιση της Πατρίδας μας. Την Πατρίδα του πολιτισμού, των τεχνών και των γραμμάτων. Τη γενέτειρα της δημοκρατίας  που ολοκληρώθηκε το χρυσό αιώνα του Περικλή-και γίνεται σημείο αναφοράς ακόμα και σήμερα από όλες της δημοκρατικές κοινωνίες και ηγέτες. Την Ελλάδα του 1821 που με πενιχρά μέσα αλλά αδάμαστο φρόνημα μετά από μακραίωνη δουλεία  τεσσάρων  αιώνων  της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας , κατόρθωσε και αποτίναξε το ζυγό και ανάκτησε πανηγυρικά την ελευθερία της. Την Ελλάδα του  Εθνάρχη Ελευθερίου Βενιζέλου των πέντε θαλασσών και των δύο Ηπείρων του 1912-1913 και το μεγαλείου του 1920.

                                            Αθάνατοι!!!

         Το παράδειγμά σας θα μας δίνει νόημα και ανώτερο σκοπό.

                                 Θα σας θυμόμαστε πάντα

                                               ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΔΑ

                                       Μανώλης Μιχ. Δακανάλης 

 

Οι Ανωγειανοί καταθέτουν στεφάνι

Η Ανωγειανή αποστολή

Ακολούθησαν πυρά

Εκφώνηση του λόγου, δίπλα ο Μητροπολίτης Ανδρέας

Οι Ανωγειανοί με σημαία

Φωτογραφία από το μέτωπο τρίτος ο Κώστας Δακανάλης

Κώστα και Μανώλης Δακανάλης