Σελίδες

Τετάρτη 2 Νοεμβρίου 2016

ΤΖΟΥΜΕΡΚΑ ή ΑΘΑΜΑΝΙΚΑ ΟΡΗ

ΤΖΟΥΜΕΡΚΑ
ή  ΑΘΑΜΑΝΙΚΑ ΟΡΗ
                           Του ορειβάτη Δακανάλη Μανόλη
        Νωρίς το πρωί στις 27-10-2016 από τον Πειραιά αναχωρήσαμε για το χωριό Καταρράκτης που βρίσκεται σκαρφαλωμένο στις νότιες υπώρειες του μαγευτικού όρους Τζουμέρκα.  Τα Τζουμέρκα είναι σύνθετη λέξη, προέρχεται από τις «Τζούμες» που σημαίνει σκληρή πέτρινη κορφή και το «έρκος» που θα πει τείχος. Η άλλη ονομασία Αθαμανικά Όρη προέρχεται από την αρχαία Αθαμανία της περιοχής.
      Πάνω  από τα κεφάλια μας υψώνονταν τα άγρια-βραχώδη Τζουμέρκα με τις απότομες πλαγιές και την επιβλητική ψηλότερη κορφή «Καταφίδι» (υψ.2.392μ).  Οι χαρακτηριστικές κόψεις των Τζουμέρκων το καθιστούν το πιο οξύκορφο ορεινό συγκρότημα της χώρας μας. Από τις κύριες κορφές ξεχωρίζουν η Στρουγκούλα (2.112μ), το Γεροβούνι (2.211μ) και ο Καταραχιάς (2.280μ). Εντυπωσιάζει το ανάγλυφο της μορφολογίας του εδάφους και δίνει μια ιδιαίτερη αίσθηση. Περιμετρικά το βουνό μέχρι το δασόριο είναι κατάφυτο από έλατα, πεύκα, οξιές, πρίνους και πλατάνια σε όλα τα ρέματα κλπ. Η ευρύτερη περιοχή των Τζουμέρκων  από το 2009 αποτελεί πλέον Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων και από το 2000 έχει ενταχθεί στο δίκτυο  Νatura 2000.
       Η ποικιλομορφία του κλίματος της περιοχής σε συνδυασμό με τις μεγάλες υψομετρικές διαφορές και την έντονη εναλλαγή της γεωμορφολογίας, ευνοούν την ανάπτυξη αξιόλογης πλούσιας χλωροπανίδας. Η πανίδα αποτελείται από λύκους, ζαρκάδια, λαγούς, αλεπούδες, σκίουρους, αγριογούρουνα, γεράκια, κίσσες, λίγους αετούς, ενώ τα τελευταία χρόνια επανεμφανίστηκαν οι αρκούδες.
      Την εκδρομή διοργάνωσε ο Ορειβατικός Ηρακλείου με αρχηγό την Άννα Παπαδάκη, στην οποία συμμετείχαν ογδόντα ορειβάτες μεταξύ των οποίων 15 των Μοιρών. Πραγματοποιήσαμε από το χωριό Καταρράχτης (υψ800μ) μια πολύ ωραία απογευματινή πεζοπορία μέχρι τους δυο εντυπωσιακούς δίδυμους καταρράχτες των Τζουμέρκων, οι οποίοι στολίζουν το βουνό και από τους οποίους πήρε το όνομα το χωριό Καταρράχτης.  Διανύσαμε συνολικά 6,5 χιλιόμετρα, κάναμε υψομετρική άνοδο και κάθοδο 300 μέτρα και μας πήρε 2 ώρες.
      Τέλος εγκατασταθήκαμε σε ξενοδοχεία στο χωριό Καταρράχτης (υψ840μ), στα Άγναντα(650μ) και στο Δασικό Χωριό Κέδρος (υψ920μ).Το οποίο αποτελεί τουριστικό οικισμό από 20 ξύλινα σπίτια, σε μια καταπράσινη έκταση 45 στρεμμάτων και βρίσκεται κοντά στο χωριό Καταρράχτης.
      28 Οκτωβρίου. Τα λεωφορεία μας άφησαν σε μια σιδερένια γέφυρα κάτω από το γραφικό χωριό Ματσούκι (υψ1100μ).  Λίγα μέτρα πιο κάτω από τη γέφυρα και πάνω από την πλαγιά πέφτουν από τα σπλάχνα του βουνού τεράστιες ποσότητες κρυστάλλινων υδάτων στην κοίτη της Ματσουκιώτικης χαράδρας και σχηματίζουν ένα ορμητικό καταρράχτη.
       Ακολουθήσαμε ένα παμπάλαιο μονοπάτι λιθόστρωτο, στο οποίο σε πολλά σημεία έχουν κάνει σκαλοπάτια  και μας οδήγησε στη μονή της Βύλιζας.  Η μονή στέκεται στο χείλος του γκρεμού πάνω από τη Ματσουκιώτικη  χαράδρα σε ένα ιδιαίτερα άγριο και δασωμένο τοπίο. Το καθολικό είναι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και η αρχαιότερη χρονολογία της μονής ανήκει στο έτος 1676 γραμμένη στην εικόνα του Τιμίου Προδρόμου.
      Κάτω βαθιά στη χαράδρα είναι φωλιασμένο και καμουφλαρισμένο σε  ένα  τεράστιο κάθετο βράχο στην αρχή μιας σπηλιάς μήκους 400 μέτρων, το ιστορικό μοναστήρι της Κυπίνας του 13ου αιώνα και είναι αφιερωμένο στην κοίμηση της Θεοτόκου. Το μοναστήρι ξεχωρίζει από την ιδιότυπη αρχιτεκτονική του.    
        Συνεχίσαμε το κατηφορικό πλέον μονοπάτι, το οποίο ελίσσονταν μέσα σε πρίνους μειώνοντας σιγά-σιγά την υψομετρική διαφορά, μέχρι που μας οδήγησε στην κοίτη του μαγευτικού φαραγγιού Καρλίμπου γνωστού ως «πύλη του Παραδείσου». Ύστερα πήραμε μια μεγάλη ανηφόρα τραβερσαριστά για την αετοφωλιά των Καλαρρυτών (υψ1200μ), το παραδοσιακό χωριό των Βλάχων, το οποίο το 1815 αριθμούσε 580 οικογένειες. Το περιστοιχίζουν  οι ορεινοί όγκοι του Λάκμου και των Τζουμέρκων.
      Οι Καλαρρυτινοί προόδευσαν στο εμπόριο μεταξιού, σε ακατέργαστα δέρματα ζώων και στην αργυροχρυσοχοΐα. Έργα τους κοσμούν εκκλησίες και μονές σε όλη την Ελλάδα, ενώ μεγάλοι οίκοι ιδρύθηκαν σε πολλά ευρωπαϊκά κέντρα από οικογένειες με ρίζες τους Καλαρρύτες, όπως Βούλγαρη, Νέοση κλπ. Ωστόσο σήμερα οι μόνιμοι κάτοικοι που ξεχειμωνιάζουν σε αυτό το ιστορικό χωριό είναι μετρημένοι στα δάκτυλα του ενός χεριού. Από τους Καλαρρύτες κατάγεται ο πρώην πρωθυπουργός Σπύρος Λάμπρου (1916-1917).
        Τα δυο παραδοσιακά βλαχοχώρια Καλαρρύτες και Συρράκο στέκονται γαντζωμένα σε απόκρημνους βράχους, αντίκρυ το ένα από το άλλο. Ένα παλιό μονοπάτι τα ενώνει με τα βήματα των άλλοτε φημισμένων εμπόρων και κτηνοτρόφων. Το σκηνικό αυτό δημιουργεί στην πεζοπορική διαδρομή διάφορες μοναδικές εικόνες βγαλμένες σαν από καρτ ποστάλ. Κατεβαίνοντας την απότομη πλαγιά βουτάμε στον Χρούσια παραπόταμο του Καλαρρύτικου, περνάμε το ξύλινο γεφυράκι και ανηφορίζουμε στην απέναντι πλαγιά. Ανεβοκατεβαίνουμε τη «σκάλα» όπως λένε οι ντόπιοι και τα απότομα ανηφορικά μονοπάτια ενώνουν τις δύσκολες και άγριες πλαγιές, ενώ το καλντερίμι διατηρείται ατόφιο σε πολλά σημεία. Το σκηνικό αυτό αποζημιώνει τον κάθε  ορειβάτη ή πεζοπόρο.
       Το Συρράκο (υψ1150μ) κτίστηκε τον 15ο αιώνα από βλαχόφωνους πληθυσμούς.  Θα γνωρίσει την οικονομική άνθιση από μεγάλα κοπάδια αιγοπροβάτων, εμπόριο και αργυροχρυσοχοΐα που μεταφέρθηκε από τους Καλλαρύτες και τους ραφτάδες. Στα τέλη του 18ου αιώνα θα φτάσουν από τον Συρράκο στο στρατό του Ναπολέοντα 25.000 κάπες. Ο πρώτος κοινοβουλευτικός Πρωθυπουργός Ιωάννης Κωλέττης (1774-1847) κατάγονταν από το Συρράκο.
       Το Συρράκο απελευθέρωσαν από τους Τούρκους Συρρακιανοί και εθελοντές Χανιώτες και Σφακιανοί. Προς τιμήν των ηρώων αυτών εθελοντών τους έχουν στήσει ένα μνημείο Τιμής Ένεκεν.
       Το χειμώνα μπορεί να μη βρεις κανένα στο χωριό όπως λένε οι ντόπιοι, σίγουρα όμως θα βρεις τον ποιητή «Κρυστάλλη», ο οποίος είναι γέννημα και θρέμμα του Συρράκο. Σήμερα η κτηνοτροφία αργοπεθαίνει και είναι ζήτημα αν υπάρχουν δυο με τρία κοπάδια. Προστάτης του χωριού είναι ο Άγιος Νικόλαος και εντυπωσιάζει η βρύση Γκούρας  με θολωτή στέγη. Τα δυο αυτά Βλαχοχώρια είναι χαρακτηρισμένα ως «Οικισμοί Ειδικής Κρατικής Προστασίας και Τόποι ιδιαιτέρου Φυσικού Κάλλους».
       Η όλη διαδρομή ήταν φανταστική δεν προλαβαίναμε να βλέπουμε νέες φανταστικές εκπλήξεις και μας πήρες περίπου 6 ώρες. Διανύσαμε 13,5 χιλιόμετρα, κατεβήκαμε 885 μέτρα υψομετρική διαφορά και ανεβήκαμε 650.
         Και να μην ξεχνάμε, ότι σήμερα είναι η Εθνική μας εορτή της 28ης Οκτωβρίου. Οι Έλληνες αισθανόμαστε Εθνικά υπερήφανοι, γιατί τσάκισαν οι πρόγονοι μας τους φασίστες Ιταλούς στην Αλβανία. Σήμερα η Ελλάδα μας μετά από έξι χρόνια οικονομικής κρίσης,  έγινε αποικία των δανειστών. Έχει χάσει μέρος της Εθνικής της κυριαρχίας και οι πολιτικοί μας είναι ανίκανοι, να βγάλουν τη χώρα από την κρίση.
       29-Οκτωβρίου. Με το λυκαυγές μια ομάδα τολμηρών  25 ορειβατών ξεκίνησε από το ξωκλήσι της Ανάληψης (υψ900μ) έξω από τα Άγναντα, μια σκληρή ορειβασία για να κατακτήσει την απότομη κορφή της Στρουγκούλας (υψ2112μ) των Τζουμέρκων. Η θέα από την κορφή λόγω της διαύγειας ήταν μοναδική προς όλα τα σημεία του ορίζοντα μιας και η μέρα ήταν ηλιόλουστη. Στην κατάβαση ακολούθησαν διαφορετικό μονοπάτι και κατέληξαν στο ορειβατικό καταφύγιο των Πραμάντων, που βρίσκεται σε ένα μαγευτικό μικρό καταπράσινο οροπέδιο. Η πορεία ήταν πολύ απαιτητική-δύσκολη και κράτησε συνολικά 8,5 ώρες. Διάνυσαν συνολικά 11,5  χιλιόμετρα και υψομετρική διαφορά 1.212μ απότομης ανάβασης και περισσότερα  κατάβασης, γιατί έφθασαν στον δρόμο των Πραγμάτων.
        Μια δεύτερη ομάδα 19 ορειβατών επισκέφθηκε το σπήλαιο της  Ανεμότρυπας έξω από τα γραφικά Πράμαντα. Το σπήλαιο ανακαλύφθηκε τυχαία από δυο νεαρούς το 1960. Το εξερεύνησε η γνωστή σπηλαιολόγος Άννα Πετρόχειλου και έφερε στο φως  ένα αριστούργημα μήκους 270 μέτρων με σταθερή θερμοκρασία 19ο βαθμών Κελσίου.  Η Ανεμότρυπα όπως ονομάστηκε, γιατί έβγαζε αέρα, έχει δύο επίπεδα από τα οποία το μεσαίο έχει αξιοποιηθεί τουριστικά. Το κατώτατο επίπεδο είναι  κοίτη υπόγειου ποταμού από τον οποίο αρδεύονται  χωριά και γεωργικά κτήματα. Το σπήλαιο είναι στολισμένο με χρωματισμένους σταλαγμίτες-σταλακτίτες κάτω από τους οποίους έχουν σχηματισθεί τρεις μικρές λιμνούλες σε αποχρώσεις του γκρι, του ροζ και άσπρου. Φύγαμε  από το σπήλαιο αποκομίζοντας άριστες εντυπώσεις.     
       Από το ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής στο δρόμο έξω από τα Πράμαντα- Μελισσουργούς, ακολουθήσαμε ένα δασικό δρόμο μέσα στα έλατα και σε μιάμιση ώρα φθάσαμε στο καταφύγιο των Πραμάτων (υψ1300μ). Το καταφύγιο βρίσκεται σε ένα μαγευτικό καταπράσινο μικρό οροπέδιο, το οποίο περιβάλλεται από  έλατα και έχει υπαίθριο θέατρο. Πάνω από το καταφύγιο ορθώνεται επιβλητικά η Στρουγκούλα, η οποία ασκεί αναμφίβολα μεγάλη γοητεία στους επισκέπτες και να μην ξεχνάμε, ότι βουνό θα πει ελευθερία. Επικρατούσε απόλυτη ησυχία απολαμβάνοντας τον καφέ μας στον ήλιο έξω στην αυλή του καταφυγίου, θαυμάσαμε την αγριάδα των βουνών, τους καταρράχτες και τα κατάφυτα με έλατα φαράγγια.
       Από το καταφύγιο ακολουθήσαμε ένα παλιό μονοπάτι που ελίσσονταν μέσα στα έλατα με προορισμό το καταφύγιο των Μελισσουργών. Δεξιά μας είχαμε, τις άγριες και απότομες κορφές των Τζουμέρκων και αριστερά μια τεράστια φαραγκοκοιλάδα κατάφυτη με έλατα. Η μεγάλη έκπληξη για μας ήταν, όταν αντικρίσαμε τον εντυπωσιακό καταρράχτη του Κεφαλόβρυσο πάνω από τους Μελισσουργούς ύψους 350 μέτρων. Μπροστά σε ένα τέτοιο καταρράχτη με ροή όλο το χρόνο και αλπικές πηγές κοντά στην κορυφογραμμή, υποκλίνεται ο κάθε επισκέπτης. Λίγο πιο κάτω ένα μονοπάτι οδηγεί στην σπηλιά του κλεφτό-αρματολού  Αντώνη Κατσαντώνη (1775-1808).
        Φθάσαμε στο πανέμορφο παραδοσιακό χωριό των Μελισσουργών πατρίδα του Γιάννη Μπανιά και Δημήτρη Τσοβόλα. Πραγματοποιήσαμε πορεία 10 χιλιομέτρων με υψομετρική ανάβαση 300 μέτρων και κατάβαση 500μ και κράτησε περίπου 4 ώρες.
      Επισκεφτήκαμε τα γραφικά Πράμαντα κεφαλοχώρι και πρωτεύουσα του Δήμου Πραμάντων. Κάτω από τη σκιά της Στρουγκούλας οι Πραμαντιώτες φημισμένοι  τεχνίτες της πέτρας, κτηνοτρόφοι, υλοτόμοι και γεωργοί, έφτιαξαν το παραδοσιακό χωριό τους. Σε σύγχρονα γλυπτά με μάρμαρα στον πέτρινο τοίχο που περιβάλει το μεγάλο πλάτωμα του χωριού, αναπαριστούν τις βασικές ασχολίες των κατοίκων.
       Η Τρίτη ομάδα από 34 ορειβάτες πήγαν στον ποταμό Άραχθο για rafting και όπως μας είπαν, έκαναν δέκα χιλιόμετρα μοναδικής πορείας με φουσκωτές βάρκες στα ορμητικά και κρυστάλλινα νερά του ποταμού. Πέρασαν από πλατώματα, από στενά σημεία με απότομες δασωμένες ορθοπλαγιές και κατέληξαν στο πεσμένο γεφύρι της Πλάκας. Όλοι έμειναν κατενθουσιασμένοι και απέκτησαν μια εμπειρία πλατσουρίζοντας με τα  ορμητικά νερά του ποταμού. Ο Άραχθος αποτελεί ένα από τους πιο αγαπημένους προορισμός για ράφτινγκ της Ελλάδας, γιατί είναι στο μεγαλύτερο μέρος πλωτός και γιατί το υδατογενές φαράγγι του είναι το πιο εντυπωσιακό.
       30 Οκτωβρίου: Άραχθος-επιστροφή. Μόλις αντικρίσαμε την άγρια φαραγγοκοιλάδα του Άραχθου, που σχηματίζεται από τη μια με τα Τζουμέρκα και από την άλλη με το Ξεροβούνι βάθους εκατοντάδων μέτρων, μας κόπηκε η ανάσα. Όλες οι πλαγιές ήταν δασωμένες και  λόγω εποχής επικρατούσε στα φύλλα των δέντρων ένα χρωματικό όργιο.
      Το μονότοξο  γεφύρι της Πλάκας  με συνολικό μήκος 61μ, ύψος 21μ, και άνοιγμα καμάρας 40μ, κτίστηκε από τον πρωτομάστορα Κώστα Μπέκα με Πραμαντιώτες μαστόρους το 1868. Το Φεβρουάριο του 2014 κατέρρευσε, γιατί δέχτηκε τεράστιες πιέσεις νερού μετά από τις πλημμύρες  και  γιατί δεν το είχαν συντηρήσει για πολλά χρόνια. Ήταν το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι των Βαλκανίων.
       Τον 18ο αιώνα το ποτάμι αποτελούσε το φυσικό όριο μεταξύ της Ελλάδας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και στην έξοδο του γεφυριού υπήρχε τελωνείο. Ο Άραχθος είναι πολύ ορμητικό και θυμωμένο ποτάμι με συνολικό μήκος 110 χιλιομέτρων, «αιχμαλωτίζεται» όμως στην τεχνική λίμνη Πουρναρίου και δίνει ενέργεια σε ένα από τα μεγαλύτερα υδροηλεκτρικά εργοστάσια της ΔΕΗ. Το ποτάμι συνεχίζει, περνά από πολλά χωριά, φαράγγια, το πολύ τραγουδισμένο γεφύρι της Άρτας και  εκβάλλει στον Αμβρακικό Κόλπο. Αποτελεί δε ένα από τα καλλίτερα διατηρημένα οικοσυστήματα της Ελλάδας.
       Το Μονοπάτι της Βίδρας ονομάστηκε έτσι από την ύπαρξη  του θηλαστικού βίδρα βρίσκεται στα νερά του Άραχθου.  Αρχίζει από το γκρεμισμένο γεφύρι της Πλάκας και αποτελούσε τον κύριο δρόμο των Τζουμερκιωτών προς την Άρτα με συνολικό μήκος 16 χιλιόμετρα.
       Η αρμονική συνύπαρξη των οικισμών της περιοχής που συνδυάζεται με το φυσικό περιβάλλον, κάνει την περιοχή των Τζουμέρκων να έχει μια εντελώς δική της προσωπικότητα. Όλα τα χωριά-οικισμοί περιβάλλονται από απότομες χαράδρες, άγριες κορφές και αδιαπέραστα δάση. Έχουν να επιδείξουν μεγάλο ενδιαφέρον και δείγματα λαϊκής Ηπειρώτικης αρχιτεκτονικής, στις πέτρινες οικοδομές, στους πλακόστρωτους δρόμους, πλατείες, στα τοξωτά γεφύρια και τις κρήνες με κατάκρυα κρυστάλλινα νερά.
        Τα δέντρα παντού επιδίδονταν σε ένα χρωματικό όργιο, από το χρυσαφί, το κίτρινο, ίσαμε το κόκκινο της σκουριάς, έτσι δημιουργούσαν μια πανδαισία χρωμάτων με ακανόνιστους χρωματισμούς, που κάλυπτε όλες τις πλαγιές των βουνών. Ήταν φανταστικό αυτό που βλέπαμε. Χαρακτηρίζεται ένα από τα ωραιότερα βουνά της Ελλάδας.
       Είχαμε σύμμαχο τον καιρό όλες τις μέρες με ήλιο και κανονικές θερμοκρασίες, εκτός τη μέρα που ψιλόβρεχε το πρωί.
       Φύγαμε για την όμορφη Κρήτη μας αποκομίζοντας τις καλλίτερες εντυπώσεις. Ευχαριστούμε πάρα πολύ τον Ορειβατικό Ηρακλείου για την πολύχρονη συνεργασία μας, ιδιαίτερα την αρχηγό Άννα Παπαδάκη δια την άψογη οργάνωση της  εκδρομής και όλους που εργάστηκαν μαζί της.-
      

 
Τζουμέρκα.

Κορφή Τζουμέρκων.

Πανδαισία χρωμάτων.

Προς καταρράχτη

Καταρράχτης.

Πάντα ψηλά

Νερό από τα σπλάχνα του βουνού

Γέφυρα Ματσούκι.


Προς Μονή Βύλιζας.

Ανωγειανή παρέα.

Μονή Βύλιζας

Μουτσουκιώτικη χαράδρα

Ξεκούραση

Φαράγγι Καρλίμπου

Προς Καλαρρύτες

Καταρράχτης στο φαράγγι Καρλύμπου

Φαράγγι Καρλύμπου

Καλαρρύτης


Άποψη Καλαρρήτη

Πλατεία Καλαρρύτη

Φαράγγι Χρούσια

Μαγευτικό φαράγγι Χρούσια

Σκάλα Χρούσιας

Εντυπωσιακά πετρώματα Χούσιας

Γέφυρα στη Χρούσια.

Συρράκο.

Άποψη Συρράκο.


Τοξοτό γεφύρι στο Συρράκο.

Σπήλαιο Ανεμότρυπας.

Υπόγειο ποτάμι στην Ανεμότρυπα.

Προς Καταφύγιο Πραμάντων.

Άποψη Τζουμέρκων.

Οροπέδιο στο καταφύγιο Πράμαντων.

Καταφύγιο Πράμαντων.
Προς Στρουγγούλα ( Φ. Ντρετάκης)

Ντρετάκης στην Στρουγγούλα.

Στην κορφή Στρουγγούλας. Ντρετάκης

Γεφύρι της Πλάκας.

Ράφτινκγ  (Θωμάς)

Καταφύγιο Πραμάντων.

Προς καταφύγιο Μελισσουργών

Ζωή και θάνατος.

Καταρράχτης Κεφαλόβρυσο.

Μικρή δυσκολία.

Καταφύγιο Μελισσουργών.

Ναός Μελισσουργών.

Πράμαντα

Στρουγγούλα

Πλατεία Πραμάντων

Γέφυρα στον Άραχθο.

Μονοπάτι Βίδρας.

Γεφύρι Πλάκας και απέναντι το τελωνείο

ότι έμεινα από γεφύρι της Πλάκας

Άραχθος

Μονή Κυπίνας στο βράχο

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου