Ξάνθη - Δυτική Ροδόπη -
Πομακοχώρια και
Στενά Νέστου
Του Μανόλη Δακανάλη
Αντιπροέδρου ΕΟΣ Μοιρών
Η νυκτερινή πτήση τις μεταμεσονύκτιες ώρες της 21ης Μαρτίου 2008 από το Ηράκλειο στο αεροδρόμιο «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» της Θεσσαλονίκης ήταν ευχάριστη. Το λεωφορείο δια μέσω της Εγνατίας Οδού μας αποβίβασε έξω από το ξενοδοχείο ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ της όμορφης Ξάνθης, στο οποίο εγκατασταθήκαμε.
ΞΑΝΘΗ 22 Μαρτίου: Νωρίς το πρωί βρεθήκαμε στο παζάρι της Ξάνθης. Εδώ είδαμε Χριστιανούς, Πομάκους, Αθίγγανους, μουσουλμάνες με πολύχρωμες μαντίλες και στρογγυλά σκουλαρίκια, που πωλούσαν τα πάσης φύσεως προϊόντα και πραμάτειες τους.
‘Ετσι όλες οι φυλές δημιουργούσαν ένα μωσαϊκό που καθρεφτίζει την πολιτισμική ταυτότητα της πόλης και γενικά της ευρύτερης περιοχής. Ακούς από τη μια μεριά το Μουεζίνη που καλεί από το μιναρέ του τζαμιού τους ομόθρησκους του για προσευχή και από την άλλη τις διάφορες ψαλμωδίες στις χριστιανικές εκκλησίες, ενώ τα καμπαναριά των εκκλησιών συναγωνίζονται στο ύψος τους μιναρέδες. Στην Ξάνθη και γενικά στη Δυτική Θράκη συνυπάρχουν πολιτισμοί, θρησκείες και άνθρωποι τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους που στέκονται πλάτη με πλάτη. Εάν επιμένεις να κοιτάξεις κατάματα μια Πομάκα, θα αποφύγει το κοίταγμα και με τρόπο θα στρέψει το βλέμμα της σε άλλο μέρος.
Η Ξάνθη είναι κτισμένη σε υψόμετρο 80 μέτρων στις απολήξεις της Δ. Ροδόπης με πληθυσμό 45.000 κατοίκων. Αναφέρεται ως Ξάνθεια τον 1ο μ.χ. αιώνια. Το 1361 περιέρχεται στους Τούρκους και ελευθερώνεται το 1913 από τον Ελληνικό Στρατό. Στην Ξάνθη γεννήθηκαν ο γνωστότατος μουσικοσυνθέτης Μάνος Χατζηδάκης το 1913 και ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χριστόδουλος Παρασκευαίδης το 1939.
Είναι κέντρο επεξεργασίας καπνού με τις γνωστές καπναποθήκες, που κτίστηκαν από μάστορες της Ηπείρου μέχρι το 1912. Επίσης γίνεται κάθε χρόνο το γνωστό καρναβάλι της Ξάνθης με επιτυχία, οι δε ετοιμασίες διαρκούν όλο το χρόνο.
Λίγο πριν από το μεσημέρι μέσα από τα γραφικά σοκάκια της παλιάς Ξάνθης ανηφορήσαμε για την κορφή Αυγό - Προφήτης Ηλίας (665μ.). Το μονοπάτι που ακολουθήσαμε ήταν κάτω από πυκνό δάσος πεύκων , πουρναριών, ενώ στην κορφή κυριαρχούσαν οι δρυίδες.
Κάτω από την κορφή χωριστήκαμε σε δύο ομάδες, η μία συνέχισε για την κορφή Αυγό, ενώ η άλλη για την κορφή Αχλαδόβουνο (1400μ.). Η πορεία προς το Αχλαδόβουνο ήταν μέσα σε δάση δρυίδων, ενώ η κάθοδος προς το χωριό Γέρακα ήταν απότομη σε τραχύ έδαφος κατάφυτο από οξιές. Η θέα πάνω από τα απόκρημνα βράχια του Αυγού με το μεγάλο σταυρό και το μικρό εικονοστάσι του Προφ. Ηλία, ήταν πανοραμική. Απολαύσαμε την εντυπωσιακή εικόνα της Ξάνθης, ενώ στα νότια φαίνονταν καθαρά η νήσος Θάσος και ανατολικά η Σαμοθράκη το μεγαλύτερο νησί του Αιγαίου με το ψηλότερο βουνό του Σάος (1584μ.). Πάνω στο Αυγό υπήρχαν παλαιά ορύγματα και οχυρωματικά έργα λείψανα περασμένων πολέμων. Πόσοι άραγε άνθρωποι άφησαν την τελευταία τους πνοή στα χώματα αυτά; Η επιστροφή έγινε από το ίδιο μονοπάτι.
Δυτική Ροδόπη - Κορφή Κούλα - Πομακοχώρια:
Νωρίς το πρωί στις 23 Μαρτίου αναχωρήσαμε κάτω από πυκνό πέπλο ομίχλης για τη Δ. Ροδόπη. ‘Ολες οι πλαγιές και οι λαγκαδιές των βουνών ήταν δασωμένες με δρυίδες, ενώ όλα τα ποτάμια μικρά και μεγάλα έτρεχαν νερό. Στον ποταμό Κόσυνθο προς το χωριό Εχίνο συναντήσαμε το πέτρινο μισοχαλασμένο γεφύρι, που είναι κατασκευασμένο με λαξευμένη πέτρα . Κτίστηκε το 1904 από τον Αβδούλ Χαμίτ και φέρει το όνομά του. Αφήσαμε πίσω μας το ένα μετά το άλλο τα πομακοχώρια Γοργόνα, Κουτομύτη, Λιώρα, Σμίνθη, Κύκνο και φθάσαμε στο χωριό Ωραίο (600μ.).
Ανηφορίσαμε για την κορφή Κούλα (1606μ.) με συννεφιασμένο ουρανό έτοιμο για βροχή και κανονική για την εποχή θερμοκρασία. ‘Ύστερα από λίγο άρχισε να πέφτει σιγανή αδιάκοπη βροχή, την οποία απολαμβάναμε βαδίζοντας μέσα στο δάσος κάτω από πανύψηλες οξιές, Ακολούθησε πυκνή ομίχλη που άλλοτε κάλυπτε το βουνό και άλλοτε έφευγε κατά διαλείμματα, δημιουργώντας μοναδικές εναλλαγές στο τοπίο. Φθάσαμε κάτω από τις τραχιές κορφές της Κούλας, μια αναπνοή πριν από την κορυφή. Η βροχή δυνάμωσε και η ομίχλη επέμενε ερμητικά, έτσι για λόγους ασφαλείας αποφασίστηκε από τον αρχηγό Γιώργη Αθανασόπουλο η επιστροφή. Ο Αποστόλης της παρέας μας έπινε συνεχώς το νερό της βροχής που έτρεχε από τα γυμνά κλαδιά των πανύψηλων οξιών και δεν μπορούσε να το χορτάσει.
Η Ροδόπη είναι μια οροσειρά κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων. Αρχίζει από την κοιλάδα του Νέστου περνά τους νομούς Δράμας, Ξάνθης, Ροδόπης και απολήγει στην κοιλάδα του ‘Εβρου. ‘Εχει συνολικό μήκος 200 χιλιομέτρων με ψηλότερη την κορφή Γυφτόκαστρο (1827μ.), Ζάρα (1 576μ.), Κούλα (1606μ.) και άλλες. Είναι κατάφυτη με δάση από δρυΐδες, οξιές, πεύκα και έλατα κατά τούφες σε διάφορα σημεία και πρίνους στα χαμηλά.υψόμετρα.
Στο καφενείο του χωριού Ωραίου που όντως είναι όμορφο χωριό με πλακοστρωμένους δρόμους και όμορφη πλατεία, πήραμε τον καφέ μας παρέα με Πομάκους. Από τη συζήτηση φάνηκε, ότι είναι δυσαρεστημένοι με την Ελληνική Πολιτεία κυρίως οι νέοι. ‘Όπως μας είπε ο τριανταπεντάρης Χασάν, οι νέοι δεν έχουν καμιά βοήθεια από το Κράτος στα πρώτα τους βήματα, σε αντίθεση με τους εβδομηντάρηδες που παίρνουν σύνταξη και έχουν εξασφαλίσει κάποιο πλαφόν καπνού και επιδοτούνται. Αποτέλεσμα να φεύγουν οι νέοι για τη Γερμανία με σκοπό μια καλύτερη ζωή. Το 2007 έγιναν μόνο τρεις γάμοι, ενώ το χωριό έχει πάνω από 400 κατοίκους, τα τελευταία χρόνια κάνουν ένα δύο παιδιά λόγω οικονομικής δυσπραγίας. Απαντήσαμε ότι αυτό ισχύει για όλη την Ελλάδα και γενικά σε όλα τα κράτη. Η απάντηση του Χασάν ήταν. «Εσύ είσαι Γιάννης στην Κρήτη και εγώ Χασάν στο Ωραίο». Ακόμα αυτοπροσδιορίστηκαν ως Τούρκοι και ότι είναι καλύτερα στην Τουρκία παρά στην Ελλάδα. Τους είπαμε ότι στην Τουρκία είναι πολύ χάλια στα οικονομικά και τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατούνται, έτσι δεν υπάρχει σύγκριση με την Ελλάδα. Ενώ λέγαμε όλα αυτά ο γεωπόνος της παρέας μας Αποστόλης δέχονταν ερωτήσεις του Αχμέτ Προέδρου του χωριού και άλλων κατοίκων για τις λιπάνσεις των δέντρων και τον εμβολιασμό στις αχλαδιές. Οι οδηγίες που τους έδωσε πιστεύω ότι έγιναν κατανοητές και μάλιστα ο Πρόεδρος έφυγε αργότερα για εμβολιασμούς σύμφωνα με τις υποδείξεις του Αποστόλη. Το χωριό έχει δυο τζαμιά, ένα σχολείο, Γυμνάσιο και άλλες υπηρεσίες. Οι κάτοικοι του Ωραίου, όσο και των άλλων χωριών ασχολούνται κυρίως με την καλλιέργεια καπνών ποικιλίας Μπασμά και την εποχή αυτή έφτιαχναν πρασιές καπνού .Επίσης μεγάλος αριθμός των κατοίκων ασχολείται με την κτηνοτροφία.
Η καταγωγή των Πομάκων αποτελεί αντικείμενο μεγάλης και συνεχούς μελέτης. Ο Θουκυδίδης μιλά περί Αγριάνων ή Αγραίων, ενώ ο Βυζαντινός ιστορικός Ακροπολίτης (13ος αιών) τους ονομάζει Αχριανούς. Αρκετοί ‘Ελληνες τους συνδέουν με απόμαχους στρατιώτες του Μ. Αλεξάνδρου, οι δε Τούρκοι τους θεωρούν Τούρκικης καταγωγής με διάφορες προελεύσεις.
Ζουν σε 55 χωριά της ορεινής Ξάνθης και Κομοτινής και ανέρχονται σε 98.000 κατά την απογραφή του 1991. Η εφημερίδα Απογευματινή τους ανεβάζει σε 114.000. Το άρθρο 45 της συνθήκης της Λωζάνης (1922) τους αναγνωρίζει ως θρησκευτική μειονότητα μουσουλμάνους της Δυτικής Θράκης. Οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης το 1924 ανέρχονταν σε 298.000 (Πηγές Βικιπαίδεια). Σήμερα η Ελληνική μειονότητα της Κωνσταντινούπολης κλπ κατά το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας είναι περίπου 3000-4000. Τα συμπεράσματα δικά σας. Τα πράγματα τελευταία είναι δύσκολα για την Ελλάδα, καθώς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου με πρόσφατες αποφάσεις του αποδέχεται το συλλογικό δικαίωμά τους να αναγνωριστούν ως Εθνική Τουρκική μειονότητα (Ανακαλύψτε την Ελλάδα τεύχος 17 σελ. 131 Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης). Φυσικά και δεν είναι όλοι Τούρκοι και κατά τη γνώμη μας ο αυτοπροσδιορισμός τους θα ξεκαθαρίσει τα ποσοστά Τούρκων, Πομάκων κ.λ.π.. Η Ελλάδα μέχρι το 1996 τους είχε απομονώσει και τους είχε περιορίσει τα δικαιώματα, οικονομικά, παιδεία κ.λ.π.. Μήπως τελικά φταίει η ελληνική πολιτική και από Πομάκους τους κάναμε Τούρκους, αντί να τους εξελληνίσουμε; Μαθητές Λυκείου πομάκικης καταγωγής που ρωτήσαμε στην Ξάνθη με τον Αποστόλη, μας είπαν ότι αισθάνονται Τούρκοι.
Δασικό χωριό Ερύμανθος – Καταρράκτης 24 Μαρτίου: Το πρωί το λεωφορείο ανηφόρισε προς τα ορεινά της Δ. Ροδόπης, αφήνοντας πίσω μας την όμορφη Σταυρούπολη που είναι κτισμένη στις όχθες του Νέστου. Φθάσαμε στο μικρό ορεινό χωριό Λειβαδίτη με έλατα, πεύκα και η πανοραμική θέα που υπάρχει, αποζημιώνει τον επισκέπτη.
Προχωρώντας μέσα στο δάσος της «Χαϊντούς» διαπιστώσαμε ότι είναι ένας επίγειος παράδεισος. Συναντήσαμε θεόρατες αιωνόβιες οξιές ύψους άνω των 30 μέτρων και κορμούς που φθάνουν το 1,5 μέτρο διάμετρο, πεύκα, έλατα, αλλά και φυτά όπως ο μενεξές και ο κίτρινος κρίνος της Ροδόπης, συμπληρώνουν την βιοποκιλότητα της περιοχής. Ακόμα υπάρχουν αρκούδες, λύκοι, αγριογούρουνα, ζαρκάδια και άλλα άγρια ζώα. Γι’ αυτό από το 1980 περίπου 180 στρέμματα από το δάσος της Χαϊντούς έχουν χαρακτηριστεί ως «Μνημείο της Φύσης». Σε λίγο βρεθήκαμε μπροστά στο Δασικό χωριό Ερύμανθος (1350μ.) που έχει δημιουργηθεί με τοπική πρωτοβουλία για εναλλακτικό τουρισμό.
‘Εξω από τον Ερύμανθο ακολουθήσαμε το Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε6, που αρχίζει από την Ολλανδία και καταλήγει στην Κωνσταντινούπολη. Είναι ένα πολύ καλά διαμορφωμένο δασικό μονοπάτι κάτω από τεράστιες σε ύψος οξιές μοναδικό για περπάτημα, που οδηγεί στον καταρράκτη του Λειβαδίτη (900μ.). Η ομορφιά του τοπίου, τα κρύα νερά του καταρράκτη, αλλά και το ύψος που πέφτουν περίπου 40 μέτρα, μας δημιούργησαν την εντύπωση ότι ονειρευόμαστε.
Συνεχίσαμε το μονοπάτι μέσα σε ένα συνεχόμενο δάσος από οξιές και ύστερα από δυόμισι ώρες ανάβασης βρεθήκαμε στο χωριό Λειβαδίτης. Επιβιβαστήκαμε στο λεωφορείο και αναχωρήσαμε για την Ξάνθη.
Το βράδυ στους Μοιριανούς ορειβάτες προσέφερε δείπνο στην ταβέρνα “Ρακόμελο” ο Αντώνης Διαλεκτάκης γεωπόνος, που κατάγεται από την Πλώρα Ηρακλείου. Αρκετά από τα προσφερθέντα εδέσματα προέρχονταν από τη Μεσαρά, παξιμάδι από το Γαλιανό φούρνο, νερό, σταφιδολιές και χοχλιούς από το Ζαρό. Περάσαμε μια όμορφη βραδιά. Ευχαριστούμε τον κ. Διαλεκτάκη, για την τιμή που μας έκανε, αλλά και για τα βιβλία ΠΕΡΙΗΓΗΣΗΣ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ - ΘΡΑΚΗΣ που έδωσε σε όλους τους ορειβάτες. Τα βιβλία αυτά εξασφάλισε από την Περιφέρεια με την ιδιότητα του γεωπόνου υπάλληλου της Περιφέρειας.
Τοξότες - Στενά Νέστου - Επιστροφή
Το λεωφορείο μας άφησε έξω από το χωριό Τοξότες στις όχθες του ποταμού Νέστου στις 25 Μαρτίου. Είναι μέρα διπλής γιορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και της Εθνικής Ανεξαρτησίας μας από τον Τούρκικο ζυγό.
Ο Νέστος είναι ένα υπερήλικας ποταμός που μετράει 5 εκατομμύρια χρόνια ζωής. Πηγάζει από την οροσειρά της Ρίλας της Βουλγαρίας, περνά τα “Στενά του Νέστου” και εκβάλλει με δέλτα στο Θρακικό Πέλαγος απέναντι από τη Θάσο. Το συνολικό μήκος του ποταμού είναι 234 χιλιόμετρα.
Τα Στενά του Νέστου με τους μαιανδρισμούς του ποταμού, με την κοιλάδα του αποτελούν μαγευτικό τοπίο φυσικού κάλλους. Είναι ένας πλούσιος υδροβιότοπος, στον οποίο απαντώνται περίπου 200 είδη πουλιών και έχει χαρακτηριστεί «Σημαντική ζώνη για τα πουλιά» στην Ευρώπη. Αρδεύει ένα πολύ μεγάλο μέρος του κάμπου της Ξάνθης.
Στους Τοξότες δραστηριοποιούνται εταιρείες που οργανώνουν δραστηριότητες στην περιοχή, όπως καγιάκ, κανό, παρατήρηση πουλιών, ιππασία, τοξοβολία, ποδηλασία και πεζοπορίας. Περπατήσαμε σε μια ηλιόλουστη ανοιξιάτικη μέρα κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής παράλληλα με τον ποταμό Νέστο, σε ένα πέτρινο μονοπάτι που έχει κατασκευαστεί ψηλότερα από τις γραμμές, ενώ σε πολλά σημεία είναι λαξευμένο στα βράχια. Η σιδηροδρομική γραμμή τελείωσε το 1896 με πρωτοβουλία του σουλτάνου Αβδούλ Αζίζ, το δε μονοπάτι κατασκευάστηκε για να βοηθήσει στην ολοκλήρωση της γραμμής. Μέχρι τη Σταυρούπολη συναντάμε μια εκπληκτική θέα με 15 πέτρινες σήραγγες σε απόσταση 17 χιλιομέτρων, Ο Νέστος κυλούσε ήρεμα, αθόρυβα και έμοιαζε με ένα τεράστιο φίδι ανακόντα. Η βλάστηση οργιάζει στις όχθες σε όλο το μήκος του ποταμού και στα περισσότερα δέντρα είναι πλεγμένος κισσός, σε ένα διαρκές ερωτικό σφιχταγκάλιασμα, που πολλές φορές είναι μοιραίο για τα δέντρα. ‘Ηταν μια καταπληκτική πεζοπορία σε ένα πανέμορφο τοπίο, που θα μας μείνει για πάντα χαραγμένο στη μνήμη μας.( Πηγές: Ανακαλύψτε την Ελλάδα τεύχος 17 Υπουργ. Τουρ. Ανάπτυξης).
Η αντίστροφη όμως μέτρηση ήδη είχε αρχίσει για την επιστροφή. Το λεωφορείο μας αποβίβασε έξω από το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ», αφού είχαμε μιας ενδιάμεση στάση στη γραφική και όμορφη Καβάλα. Με πτήση της ΑΕGΕΑΝ προσγειωθήκαμε με ασφάλεια στο αεροδρόμιο Ηρακλείου “ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ,” με λίγες τοπικές αναταράξεις.
Οι εμπειρίες και οι γνώσεις που αποκτήσαμε πάνω στα βουνά της Δ. Ροδόπης, ήταν μεγάλες, θα έλεγα μοναδικές.
Ευχαριστούμε τον αρχηγό Γιώργο Αθανασόπουλο καθώς επίσης και κάθε άλλο που συνέβαλε στην πολύ καλή Οργάνωση της εκδρομής.
Υ. Γ Από τον Ορειβατικό Σύλλογο Μοιρών πήραν μέρος ο γράφων, ο Γιώργης
Σπυριδάκης Πρόεδρος, ο Αποστόλης Παυλίδης Γραμματέας, ο Μανώλης
Ντρετάκης Δημοσίων Σχέσεων, ο Γιώργης .Ξαγοραράκης, η Μαρία Πετράκη, η
Ρένα Νικολούδη και ο Μανέλης Βολονάκης μέλη.-
Μοίρες 27 Μαρτίου 2008
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΑΠΟΨΗ του νότου φύλλο της 1-4-2008.
Πομακοχώρια και
Στενά Νέστου
Του Μανόλη Δακανάλη
Αντιπροέδρου ΕΟΣ Μοιρών
Η νυκτερινή πτήση τις μεταμεσονύκτιες ώρες της 21ης Μαρτίου 2008 από το Ηράκλειο στο αεροδρόμιο «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» της Θεσσαλονίκης ήταν ευχάριστη. Το λεωφορείο δια μέσω της Εγνατίας Οδού μας αποβίβασε έξω από το ξενοδοχείο ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ της όμορφης Ξάνθης, στο οποίο εγκατασταθήκαμε.
ΞΑΝΘΗ 22 Μαρτίου: Νωρίς το πρωί βρεθήκαμε στο παζάρι της Ξάνθης. Εδώ είδαμε Χριστιανούς, Πομάκους, Αθίγγανους, μουσουλμάνες με πολύχρωμες μαντίλες και στρογγυλά σκουλαρίκια, που πωλούσαν τα πάσης φύσεως προϊόντα και πραμάτειες τους.
‘Ετσι όλες οι φυλές δημιουργούσαν ένα μωσαϊκό που καθρεφτίζει την πολιτισμική ταυτότητα της πόλης και γενικά της ευρύτερης περιοχής. Ακούς από τη μια μεριά το Μουεζίνη που καλεί από το μιναρέ του τζαμιού τους ομόθρησκους του για προσευχή και από την άλλη τις διάφορες ψαλμωδίες στις χριστιανικές εκκλησίες, ενώ τα καμπαναριά των εκκλησιών συναγωνίζονται στο ύψος τους μιναρέδες. Στην Ξάνθη και γενικά στη Δυτική Θράκη συνυπάρχουν πολιτισμοί, θρησκείες και άνθρωποι τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους που στέκονται πλάτη με πλάτη. Εάν επιμένεις να κοιτάξεις κατάματα μια Πομάκα, θα αποφύγει το κοίταγμα και με τρόπο θα στρέψει το βλέμμα της σε άλλο μέρος.
Η Ξάνθη είναι κτισμένη σε υψόμετρο 80 μέτρων στις απολήξεις της Δ. Ροδόπης με πληθυσμό 45.000 κατοίκων. Αναφέρεται ως Ξάνθεια τον 1ο μ.χ. αιώνια. Το 1361 περιέρχεται στους Τούρκους και ελευθερώνεται το 1913 από τον Ελληνικό Στρατό. Στην Ξάνθη γεννήθηκαν ο γνωστότατος μουσικοσυνθέτης Μάνος Χατζηδάκης το 1913 και ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χριστόδουλος Παρασκευαίδης το 1939.
Είναι κέντρο επεξεργασίας καπνού με τις γνωστές καπναποθήκες, που κτίστηκαν από μάστορες της Ηπείρου μέχρι το 1912. Επίσης γίνεται κάθε χρόνο το γνωστό καρναβάλι της Ξάνθης με επιτυχία, οι δε ετοιμασίες διαρκούν όλο το χρόνο.
Λίγο πριν από το μεσημέρι μέσα από τα γραφικά σοκάκια της παλιάς Ξάνθης ανηφορήσαμε για την κορφή Αυγό - Προφήτης Ηλίας (665μ.). Το μονοπάτι που ακολουθήσαμε ήταν κάτω από πυκνό δάσος πεύκων , πουρναριών, ενώ στην κορφή κυριαρχούσαν οι δρυίδες.
Κάτω από την κορφή χωριστήκαμε σε δύο ομάδες, η μία συνέχισε για την κορφή Αυγό, ενώ η άλλη για την κορφή Αχλαδόβουνο (1400μ.). Η πορεία προς το Αχλαδόβουνο ήταν μέσα σε δάση δρυίδων, ενώ η κάθοδος προς το χωριό Γέρακα ήταν απότομη σε τραχύ έδαφος κατάφυτο από οξιές. Η θέα πάνω από τα απόκρημνα βράχια του Αυγού με το μεγάλο σταυρό και το μικρό εικονοστάσι του Προφ. Ηλία, ήταν πανοραμική. Απολαύσαμε την εντυπωσιακή εικόνα της Ξάνθης, ενώ στα νότια φαίνονταν καθαρά η νήσος Θάσος και ανατολικά η Σαμοθράκη το μεγαλύτερο νησί του Αιγαίου με το ψηλότερο βουνό του Σάος (1584μ.). Πάνω στο Αυγό υπήρχαν παλαιά ορύγματα και οχυρωματικά έργα λείψανα περασμένων πολέμων. Πόσοι άραγε άνθρωποι άφησαν την τελευταία τους πνοή στα χώματα αυτά; Η επιστροφή έγινε από το ίδιο μονοπάτι.
Δυτική Ροδόπη - Κορφή Κούλα - Πομακοχώρια:
Νωρίς το πρωί στις 23 Μαρτίου αναχωρήσαμε κάτω από πυκνό πέπλο ομίχλης για τη Δ. Ροδόπη. ‘Ολες οι πλαγιές και οι λαγκαδιές των βουνών ήταν δασωμένες με δρυίδες, ενώ όλα τα ποτάμια μικρά και μεγάλα έτρεχαν νερό. Στον ποταμό Κόσυνθο προς το χωριό Εχίνο συναντήσαμε το πέτρινο μισοχαλασμένο γεφύρι, που είναι κατασκευασμένο με λαξευμένη πέτρα . Κτίστηκε το 1904 από τον Αβδούλ Χαμίτ και φέρει το όνομά του. Αφήσαμε πίσω μας το ένα μετά το άλλο τα πομακοχώρια Γοργόνα, Κουτομύτη, Λιώρα, Σμίνθη, Κύκνο και φθάσαμε στο χωριό Ωραίο (600μ.).
Ανηφορίσαμε για την κορφή Κούλα (1606μ.) με συννεφιασμένο ουρανό έτοιμο για βροχή και κανονική για την εποχή θερμοκρασία. ‘Ύστερα από λίγο άρχισε να πέφτει σιγανή αδιάκοπη βροχή, την οποία απολαμβάναμε βαδίζοντας μέσα στο δάσος κάτω από πανύψηλες οξιές, Ακολούθησε πυκνή ομίχλη που άλλοτε κάλυπτε το βουνό και άλλοτε έφευγε κατά διαλείμματα, δημιουργώντας μοναδικές εναλλαγές στο τοπίο. Φθάσαμε κάτω από τις τραχιές κορφές της Κούλας, μια αναπνοή πριν από την κορυφή. Η βροχή δυνάμωσε και η ομίχλη επέμενε ερμητικά, έτσι για λόγους ασφαλείας αποφασίστηκε από τον αρχηγό Γιώργη Αθανασόπουλο η επιστροφή. Ο Αποστόλης της παρέας μας έπινε συνεχώς το νερό της βροχής που έτρεχε από τα γυμνά κλαδιά των πανύψηλων οξιών και δεν μπορούσε να το χορτάσει.
Η Ροδόπη είναι μια οροσειρά κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων. Αρχίζει από την κοιλάδα του Νέστου περνά τους νομούς Δράμας, Ξάνθης, Ροδόπης και απολήγει στην κοιλάδα του ‘Εβρου. ‘Εχει συνολικό μήκος 200 χιλιομέτρων με ψηλότερη την κορφή Γυφτόκαστρο (1827μ.), Ζάρα (1 576μ.), Κούλα (1606μ.) και άλλες. Είναι κατάφυτη με δάση από δρυΐδες, οξιές, πεύκα και έλατα κατά τούφες σε διάφορα σημεία και πρίνους στα χαμηλά.υψόμετρα.
Στο καφενείο του χωριού Ωραίου που όντως είναι όμορφο χωριό με πλακοστρωμένους δρόμους και όμορφη πλατεία, πήραμε τον καφέ μας παρέα με Πομάκους. Από τη συζήτηση φάνηκε, ότι είναι δυσαρεστημένοι με την Ελληνική Πολιτεία κυρίως οι νέοι. ‘Όπως μας είπε ο τριανταπεντάρης Χασάν, οι νέοι δεν έχουν καμιά βοήθεια από το Κράτος στα πρώτα τους βήματα, σε αντίθεση με τους εβδομηντάρηδες που παίρνουν σύνταξη και έχουν εξασφαλίσει κάποιο πλαφόν καπνού και επιδοτούνται. Αποτέλεσμα να φεύγουν οι νέοι για τη Γερμανία με σκοπό μια καλύτερη ζωή. Το 2007 έγιναν μόνο τρεις γάμοι, ενώ το χωριό έχει πάνω από 400 κατοίκους, τα τελευταία χρόνια κάνουν ένα δύο παιδιά λόγω οικονομικής δυσπραγίας. Απαντήσαμε ότι αυτό ισχύει για όλη την Ελλάδα και γενικά σε όλα τα κράτη. Η απάντηση του Χασάν ήταν. «Εσύ είσαι Γιάννης στην Κρήτη και εγώ Χασάν στο Ωραίο». Ακόμα αυτοπροσδιορίστηκαν ως Τούρκοι και ότι είναι καλύτερα στην Τουρκία παρά στην Ελλάδα. Τους είπαμε ότι στην Τουρκία είναι πολύ χάλια στα οικονομικά και τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατούνται, έτσι δεν υπάρχει σύγκριση με την Ελλάδα. Ενώ λέγαμε όλα αυτά ο γεωπόνος της παρέας μας Αποστόλης δέχονταν ερωτήσεις του Αχμέτ Προέδρου του χωριού και άλλων κατοίκων για τις λιπάνσεις των δέντρων και τον εμβολιασμό στις αχλαδιές. Οι οδηγίες που τους έδωσε πιστεύω ότι έγιναν κατανοητές και μάλιστα ο Πρόεδρος έφυγε αργότερα για εμβολιασμούς σύμφωνα με τις υποδείξεις του Αποστόλη. Το χωριό έχει δυο τζαμιά, ένα σχολείο, Γυμνάσιο και άλλες υπηρεσίες. Οι κάτοικοι του Ωραίου, όσο και των άλλων χωριών ασχολούνται κυρίως με την καλλιέργεια καπνών ποικιλίας Μπασμά και την εποχή αυτή έφτιαχναν πρασιές καπνού .Επίσης μεγάλος αριθμός των κατοίκων ασχολείται με την κτηνοτροφία.
Η καταγωγή των Πομάκων αποτελεί αντικείμενο μεγάλης και συνεχούς μελέτης. Ο Θουκυδίδης μιλά περί Αγριάνων ή Αγραίων, ενώ ο Βυζαντινός ιστορικός Ακροπολίτης (13ος αιών) τους ονομάζει Αχριανούς. Αρκετοί ‘Ελληνες τους συνδέουν με απόμαχους στρατιώτες του Μ. Αλεξάνδρου, οι δε Τούρκοι τους θεωρούν Τούρκικης καταγωγής με διάφορες προελεύσεις.
Ζουν σε 55 χωριά της ορεινής Ξάνθης και Κομοτινής και ανέρχονται σε 98.000 κατά την απογραφή του 1991. Η εφημερίδα Απογευματινή τους ανεβάζει σε 114.000. Το άρθρο 45 της συνθήκης της Λωζάνης (1922) τους αναγνωρίζει ως θρησκευτική μειονότητα μουσουλμάνους της Δυτικής Θράκης. Οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης το 1924 ανέρχονταν σε 298.000 (Πηγές Βικιπαίδεια). Σήμερα η Ελληνική μειονότητα της Κωνσταντινούπολης κλπ κατά το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας είναι περίπου 3000-4000. Τα συμπεράσματα δικά σας. Τα πράγματα τελευταία είναι δύσκολα για την Ελλάδα, καθώς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου με πρόσφατες αποφάσεις του αποδέχεται το συλλογικό δικαίωμά τους να αναγνωριστούν ως Εθνική Τουρκική μειονότητα (Ανακαλύψτε την Ελλάδα τεύχος 17 σελ. 131 Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης). Φυσικά και δεν είναι όλοι Τούρκοι και κατά τη γνώμη μας ο αυτοπροσδιορισμός τους θα ξεκαθαρίσει τα ποσοστά Τούρκων, Πομάκων κ.λ.π.. Η Ελλάδα μέχρι το 1996 τους είχε απομονώσει και τους είχε περιορίσει τα δικαιώματα, οικονομικά, παιδεία κ.λ.π.. Μήπως τελικά φταίει η ελληνική πολιτική και από Πομάκους τους κάναμε Τούρκους, αντί να τους εξελληνίσουμε; Μαθητές Λυκείου πομάκικης καταγωγής που ρωτήσαμε στην Ξάνθη με τον Αποστόλη, μας είπαν ότι αισθάνονται Τούρκοι.
Δασικό χωριό Ερύμανθος – Καταρράκτης 24 Μαρτίου: Το πρωί το λεωφορείο ανηφόρισε προς τα ορεινά της Δ. Ροδόπης, αφήνοντας πίσω μας την όμορφη Σταυρούπολη που είναι κτισμένη στις όχθες του Νέστου. Φθάσαμε στο μικρό ορεινό χωριό Λειβαδίτη με έλατα, πεύκα και η πανοραμική θέα που υπάρχει, αποζημιώνει τον επισκέπτη.
Προχωρώντας μέσα στο δάσος της «Χαϊντούς» διαπιστώσαμε ότι είναι ένας επίγειος παράδεισος. Συναντήσαμε θεόρατες αιωνόβιες οξιές ύψους άνω των 30 μέτρων και κορμούς που φθάνουν το 1,5 μέτρο διάμετρο, πεύκα, έλατα, αλλά και φυτά όπως ο μενεξές και ο κίτρινος κρίνος της Ροδόπης, συμπληρώνουν την βιοποκιλότητα της περιοχής. Ακόμα υπάρχουν αρκούδες, λύκοι, αγριογούρουνα, ζαρκάδια και άλλα άγρια ζώα. Γι’ αυτό από το 1980 περίπου 180 στρέμματα από το δάσος της Χαϊντούς έχουν χαρακτηριστεί ως «Μνημείο της Φύσης». Σε λίγο βρεθήκαμε μπροστά στο Δασικό χωριό Ερύμανθος (1350μ.) που έχει δημιουργηθεί με τοπική πρωτοβουλία για εναλλακτικό τουρισμό.
‘Εξω από τον Ερύμανθο ακολουθήσαμε το Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε6, που αρχίζει από την Ολλανδία και καταλήγει στην Κωνσταντινούπολη. Είναι ένα πολύ καλά διαμορφωμένο δασικό μονοπάτι κάτω από τεράστιες σε ύψος οξιές μοναδικό για περπάτημα, που οδηγεί στον καταρράκτη του Λειβαδίτη (900μ.). Η ομορφιά του τοπίου, τα κρύα νερά του καταρράκτη, αλλά και το ύψος που πέφτουν περίπου 40 μέτρα, μας δημιούργησαν την εντύπωση ότι ονειρευόμαστε.
Συνεχίσαμε το μονοπάτι μέσα σε ένα συνεχόμενο δάσος από οξιές και ύστερα από δυόμισι ώρες ανάβασης βρεθήκαμε στο χωριό Λειβαδίτης. Επιβιβαστήκαμε στο λεωφορείο και αναχωρήσαμε για την Ξάνθη.
Το βράδυ στους Μοιριανούς ορειβάτες προσέφερε δείπνο στην ταβέρνα “Ρακόμελο” ο Αντώνης Διαλεκτάκης γεωπόνος, που κατάγεται από την Πλώρα Ηρακλείου. Αρκετά από τα προσφερθέντα εδέσματα προέρχονταν από τη Μεσαρά, παξιμάδι από το Γαλιανό φούρνο, νερό, σταφιδολιές και χοχλιούς από το Ζαρό. Περάσαμε μια όμορφη βραδιά. Ευχαριστούμε τον κ. Διαλεκτάκη, για την τιμή που μας έκανε, αλλά και για τα βιβλία ΠΕΡΙΗΓΗΣΗΣ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ - ΘΡΑΚΗΣ που έδωσε σε όλους τους ορειβάτες. Τα βιβλία αυτά εξασφάλισε από την Περιφέρεια με την ιδιότητα του γεωπόνου υπάλληλου της Περιφέρειας.
Τοξότες - Στενά Νέστου - Επιστροφή
Το λεωφορείο μας άφησε έξω από το χωριό Τοξότες στις όχθες του ποταμού Νέστου στις 25 Μαρτίου. Είναι μέρα διπλής γιορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και της Εθνικής Ανεξαρτησίας μας από τον Τούρκικο ζυγό.
Ο Νέστος είναι ένα υπερήλικας ποταμός που μετράει 5 εκατομμύρια χρόνια ζωής. Πηγάζει από την οροσειρά της Ρίλας της Βουλγαρίας, περνά τα “Στενά του Νέστου” και εκβάλλει με δέλτα στο Θρακικό Πέλαγος απέναντι από τη Θάσο. Το συνολικό μήκος του ποταμού είναι 234 χιλιόμετρα.
Τα Στενά του Νέστου με τους μαιανδρισμούς του ποταμού, με την κοιλάδα του αποτελούν μαγευτικό τοπίο φυσικού κάλλους. Είναι ένας πλούσιος υδροβιότοπος, στον οποίο απαντώνται περίπου 200 είδη πουλιών και έχει χαρακτηριστεί «Σημαντική ζώνη για τα πουλιά» στην Ευρώπη. Αρδεύει ένα πολύ μεγάλο μέρος του κάμπου της Ξάνθης.
Στους Τοξότες δραστηριοποιούνται εταιρείες που οργανώνουν δραστηριότητες στην περιοχή, όπως καγιάκ, κανό, παρατήρηση πουλιών, ιππασία, τοξοβολία, ποδηλασία και πεζοπορίας. Περπατήσαμε σε μια ηλιόλουστη ανοιξιάτικη μέρα κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής παράλληλα με τον ποταμό Νέστο, σε ένα πέτρινο μονοπάτι που έχει κατασκευαστεί ψηλότερα από τις γραμμές, ενώ σε πολλά σημεία είναι λαξευμένο στα βράχια. Η σιδηροδρομική γραμμή τελείωσε το 1896 με πρωτοβουλία του σουλτάνου Αβδούλ Αζίζ, το δε μονοπάτι κατασκευάστηκε για να βοηθήσει στην ολοκλήρωση της γραμμής. Μέχρι τη Σταυρούπολη συναντάμε μια εκπληκτική θέα με 15 πέτρινες σήραγγες σε απόσταση 17 χιλιομέτρων, Ο Νέστος κυλούσε ήρεμα, αθόρυβα και έμοιαζε με ένα τεράστιο φίδι ανακόντα. Η βλάστηση οργιάζει στις όχθες σε όλο το μήκος του ποταμού και στα περισσότερα δέντρα είναι πλεγμένος κισσός, σε ένα διαρκές ερωτικό σφιχταγκάλιασμα, που πολλές φορές είναι μοιραίο για τα δέντρα. ‘Ηταν μια καταπληκτική πεζοπορία σε ένα πανέμορφο τοπίο, που θα μας μείνει για πάντα χαραγμένο στη μνήμη μας.( Πηγές: Ανακαλύψτε την Ελλάδα τεύχος 17 Υπουργ. Τουρ. Ανάπτυξης).
Η αντίστροφη όμως μέτρηση ήδη είχε αρχίσει για την επιστροφή. Το λεωφορείο μας αποβίβασε έξω από το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ», αφού είχαμε μιας ενδιάμεση στάση στη γραφική και όμορφη Καβάλα. Με πτήση της ΑΕGΕΑΝ προσγειωθήκαμε με ασφάλεια στο αεροδρόμιο Ηρακλείου “ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ,” με λίγες τοπικές αναταράξεις.
Οι εμπειρίες και οι γνώσεις που αποκτήσαμε πάνω στα βουνά της Δ. Ροδόπης, ήταν μεγάλες, θα έλεγα μοναδικές.
Ευχαριστούμε τον αρχηγό Γιώργο Αθανασόπουλο καθώς επίσης και κάθε άλλο που συνέβαλε στην πολύ καλή Οργάνωση της εκδρομής.
Υ. Γ Από τον Ορειβατικό Σύλλογο Μοιρών πήραν μέρος ο γράφων, ο Γιώργης
Σπυριδάκης Πρόεδρος, ο Αποστόλης Παυλίδης Γραμματέας, ο Μανώλης
Ντρετάκης Δημοσίων Σχέσεων, ο Γιώργης .Ξαγοραράκης, η Μαρία Πετράκη, η
Ρένα Νικολούδη και ο Μανέλης Βολονάκης μέλη.-
Μοίρες 27 Μαρτίου 2008
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΑΠΟΨΗ του νότου φύλλο της 1-4-2008.
 |
| Στο παζάρι της Ξάνθης |
 |
| Λίγο πριν την κορφή Αυγό |
 |
| Στην κορφή Αυγό |
 |
| Στην κορφή Αυγό κάτω η Ξάνθη |
 |
| Λίγο πριν την κορφή Αυγό |
 |
| Μαντρί στην Κούλα |
 |
| Στην κορφή της Κούλας |
 |
| Κορφή Κούλας |
 |
| Ο Αποστόλης παριστάνει το Δία |
 |
| Το πομακοχώρι Ωραίο |
 |
| Δασικό χωριό Ερύμανθος |
 |
| Τζαμί στο Ωραίο |
 |
| Ο Αποστόλης κάνει μάθημα εμβολιασμού |
 |
| Καταρράχτη Λειβαδίτη |
 |
| Δάσος της Χαϊντούς |
 |
| Τούνελ στο Νέστο |
 |
| Πλάϊ στο Νέστο |
 |
| Ο Ξαγοράρης έχει εντυπωσιαστεί με τον κισσό |
 |
| Με φόντο το Νέστο |
 |
| Στην πλατεία της Ξάνθης |
 |
| Στην Ξάνθη |
 |
| Υπό βροχή στην Κούλα |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου