Ψηλορείτης: ΒΟΡΑΣ ή ΚΑΙΜΑΚΤΣΑΛΑΝ

Κυριακή 18 Δεκεμβρίου 2011

ΒΟΡΑΣ ή ΚΑΙΜΑΚΤΣΑΛΑΝ

ΒΟΡΑΣ ή ΚΑΙΜΑΚΤΣΑΛΑΝ

Του Μανόλη Δακανάλη Αντιπροέδρου

του Ε.Ο.Σ. Μοιρών

Από το αεροδρόμιο “ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ” της όμορφης Θεσσαλονίκης ύστερα από μια ευχάριστη πτήση, το λεωφορείο μετέφερε τα ξημερώματα της 27ης Οκτωβρίου 2006, σαράντα οκτώ ορειβάτες των ορειβατικών συλλόγων Ηρακλείου και Μοιρών στο Λουτράκι του νομού Πέλλας.

Με το ξημέρωμα είδαμε σκεπασμένο με ένα παχύ στρώμα ομίχλης τον εύφορο κάμπο της Αλμωπίας, τον οποίο διασχίζει ο Μαυροπόταμος παραπόταμος του Ιερού ποταμού των Μακεδόνων Αλιάκμονα. Στην πεδιάδα αυτή καλλιεργούνται σιτηρά, ροδακινιές, κρασάμπελα, καλαμπόκια και διάφορες άλλες φυτείες. Βόρεια της Αλμωπίας ίσταται υπερήφανη η οροσειρά του Βόρα ή Καϊμακτσαλάν, που είναι το τρίτο υψηλότερο βουνό της Ελλάδας (υψ2524μ).

Από το μικρό ορεινό χωριό Αετοχώρι που βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Πίτοβο (2.154μ), το οποίο ανήκει στην οροσειρά του Βόρα ή Καϊμακτσαλάν, τραβερσάραμε για την κορφή του βουνού.

Η ανάβαση ήταν πολύ ανηφορική σκληρή κάτω από πυκνή ομίχλη και αυξημένη υγρασία. Ακολουθήσαμε ένα οφιοειδές μονοπάτι που ελίσσονταν κάτω από πυκνό δάσος με βελανιδιές, οξιές, πεύκα και άλλα δασικά δέντρα. Τα δέντρα λόγω εποχής επιδίδονταν σε ένα χρωματικό όργιο, από το χρυσαφί, κίτρινο, μέχρι το κόκκινο της σκουριάς. Η πανδαισία αυτή των χρωμάτων με διάφορους ακανόνιστους χρωματισμούς, έμοιαζε με ένα ασύμμετρο απέραντο χαλί.. Το θέαμα αυτό ήταν φανταστικό, θα έλεγα μοναδικό.

Λίγο πριν την κορφή του βουνού στα (1800μ) βρεθήκαμε μπροστά σε αμυντικά ορύγματα, τα οποία κατασκευάστηκαν κατά τους αλλεπάλληλους πολέμους από το 1916 μέχρι το 1949. Στο σημείο αυτό χωριστήκαμε στα δυο και το μεν μεγαλύτερο μέρος των ορειβατών επέστρεψε πίσω από το ίδιο δρομολόγιο, ενώ οι υπόλοιποι έκαναν διάσχιση του Πίνοβο, που κράτησε μέχρι και τη νύχτα.

28-10-2006. Οι ορειβάτες γίναμε μικρές ομάδες, η κάθε μια από αυτές πήρε διαφορετική διαδρομή κατά την επιθυμία της. Μια ομάδα ακολούθησε την άγρια χαράδρα του Ράμνο Μπορ, η οποία είναι ανάμεσα στο Βόρα και τον Κόζιακα με τρία μεγάλα ρέματα, το Ίσιο Πεύκο ή Ράμνο Μπορ, τη Λούτα, την Κουνουπίτσα και κατέληξε στα θερμά λουτρά Πόζαρ ή Λουτρακίου.

Πέντε ορειβάτες (ο Γιώργης, Γιάννης, Μανόλης, Μανέλης και Γιώργης) μεταξύ των οποίων και ο γράφων ανηφόρισαν με ταξί για το οροπέδιο της Σαραντόβρυσης στο χιονοδρομικό κέντρο του Καϊμακτσαλάν. Η διαδρομή ήταν πολύ όμορφη ανάμεσα σε κερασιές, οξιές και διάφορα άλλα δασικά δέντρα. Μετά το δασόριο απλώνονταν μοναδικά αλπικά υγρολίβαδα με πλούσια χλωρίδα, στα οποία την άνοιξη ανθίζουν μοναδικά αγριολούλουδα. Διαπιστώσαμε ότι το μεγαλύτερο μέρος των πλαγιών του βουνού από τη μεριά της Ελλάδας είναι από χώμα, ενώ από τη μεριά της FYROM είναι απόκρημνο. Τα άφθονα νερά των πηγών, τα ρέματα που τρέχουν αενάως και οι μικροί καταρράκτες χαρακτηρίζουν το Βόρα. Το χιονοδρομικό κέντρο στο οροπέδιο της Σαραντόβρυσης (2050μ), έχει πολλές μεγάλες και μικρές πίστες που εξυπηρετούν όλα τα γούστα. Λειτουργεί σχολή σκι, ενώ το σαλέ μπορεί να εξυπηρετήσει τις ανάγκες διαμονής, διατροφής και αναψυχής των επισκεπτών.

Από το χιονοδρομικό της Σαραντόβρυσης ανηφορίσαμε μέσα από ομαλά αλπικά λιβάδια για την υψηλότερη κορφή του βουνού Προφήτης Ηλίας, στα τοπία έβοσκαν ελεύθερης βοσκής αγελάδες. Βόρας είναι το αρχαίο όνομα του βουνού, που διατηρείτε μέχρι σήμερα. Καϊμακτσαλάν είναι η τούρκικη ονομασία που προέρχεται από τα πυκνά δάση που σκέπαζαν ανέκαθεν το βουνό και ήταν παχιά σαν το καϊμάκι (Περιηγήσεις της Ημερησίας Τεύχος 69). Σύμφωνα με την ανάλυση του καθηγητή φιλολογίας κ. Σιδηρόπουλου, έχει τούρκικες ρίζες και σημαίνει κατά λέξη ο κλέφτης του καϊμακιού. Υπάρχουν και άλλες ερμηνείες για την ονομασία που μεταφέρονται προφορικά από γενιά σε γενιά.

Πάνω στις κορυφογραμμές του Βόρα βρίσκονται τα όρια των βορείων συνόρων της Ελλάδας και της FΥRΟΜ (Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας των Σκοπίων). Οι κυριότερες κορφές του είναι η Τζένα, Πίνοβο, Πιπερίτσα, Κόζιακας και σχηματίζουν ένα πέταλο.

Συναντήσαμε αμυντικά έργα, ορύγματα και άλλες εγκαταστάσεις που ζώνουν περιμετρικά ολόκληρη την κορφή του βουνού, ενώ υπάρχει παντού διάσπαρτο πολεμικό υλικό. Κάναμε πλιάτσικο και πήρε ο καθένας μας κάτι από τα υλικά αυτά.

Πάνω στην κορφή του Προφήτη Ηλία είναι χτισμένη μια πρωτότυπη εκκλησία καθολικού ρυθμού, από τα απομεινάρια πολεμικού υλικού του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Είναι δε αφιερωμένη στη μνήμη χιλιάδων Σέρβων στρατιωτών που έπεσαν πολεμώντας τους Βούλγαρους το 1916. ( Περιηγήσεις της Ημερησίας Τεύχος 69). Το 1918 οι δυνάμεις της Αντάντ των Συμμάχων μεταξύ των οποίων και οι Έλληνες (Στρατός Εθνικής Άμυνας) στην περιοχή του Σκρά, έκαμψαν την αντίσταση των Βουλγάρων και τους υποχρέωσαν να ζητήσουν ανακωχή.

Ανάλογα με την εποχή ο καιρός ήταν πολύ καλός, ζεστός, με μεγάλη ορατότητα . Η θέα από την κορφή ήταν πανοραμική, ανατολικά φαινόταν το όρος Πάϊκο, βόρεια τα βουνά της FΥRΟΜ, δυτικά ο Βαρνούντας, νοτιοδυτικά το Βίτσι και νότια το Βέρμιο. Το μάτι δε χόρταινε να βλέπει βουνά, χαράδρες, δάση, πεδιάδες, τα οποία όλα μαζί συνέθεταν το μεγαλείο της φύσης. Είχαμε την αίσθηση ότι βρισκόμαστε σε αεροπλάνο πάνω από τα σύννεφα, τα οποία κάλυπταν όλη την περιοχή κάτω από τα χίλια μέτρα υψόμετρο. Εκεί πάνω η ψυχή μας ηρέμισε και είμαστε κυρίαρχοι της περιοχής. Ενώ καθόμαστε και αγναντεύαμε, είδαμε ένα ειδικό όχημα με ερπύστριες να ανεβαίνει στην κορφή με μαθητές από τη Θεσσαλονίκη. Είναι το μοναδικό βουνό της Ελλάδας στο οποίο ανεβαίνουν μέχρι την κορφή αυτοκίνητα 4Χ4, χωρίς να υπάρχει δρόμος.

Λόγω της Εθνικής μας εορτής της 28ης Οκτωβρίου όλοι μας αποτίναμε ένα φόρο τιμής από εκεί πάνω, για τους ήρωες που έπεσαν μαχόμενοι στα βουνά αυτά πολεμώντας για τα Εθνικά ιδεώδη και την ακεραιότητα της πατρίδας μας. Πρόσθεσαν νέες δόξες και νέες σελίδες στην ιστορία της Ελλάδας μας.

Επιστρέψαμε Στο γραφικό Λουτράκι, που είναι κτισμένο σε μια γωνιά στην πεδιάδα της Αλμωπίας (υψ260 μέτρα με 1127 κατοίκους απογραφή 1991), μέχρι το 1928 λέγονταν Κάτω Πόζαρ. Στο χωριό εξ αιτίας των λουτρών έχουν δημιουργηθεί οι ανάλογες υποδομές που μπορούν να εξυπηρετήσουν κάθε ανάγκη διαμονής και διατροφής των επισκεπτών.

29- 10-2006. Κατά ομάδες πάλι οι ορειβάτες ακολούθησαν διάφορες πανέμορφες διαδρομές. Η ομάδα μας ενισχυμένη με δυο κορίτσια την Έφη και τη Μαρία επισκεφθήκαμε στην αρχή της χαράδρας του Ράμνο Μπορ ένα σπηλαιοβάραθρο, το οποίο είναι αξιοποιημένο, ηλεκτροφωτισμένο και έχει πλούσιο σταλακτικό διάκοσμο. Στη συνέχεια σε απόσταση περίπου τριακοσίων μέτρων στο ίδιο φαράγγι επισκεφθήκαμε την αρκουδοσπηλιά, που είναι στη βάση μιας κάθετης ορθοπλαγιάς. Η σπηλιά είναι μεγάλη και γίνονταν στο εσωτερικό της ανασκαφές από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το ΓΜΑ, την Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρία και άλλους φορείς. Η έρευνα οδήγησε σε σημαντικές ανακαλύψεις, αφού βρέθηκαν άφθονα απολιθωμένα δείγματα αρκούδας των σπηλαίων και άλλων ζώων (ύαινας, λεοπάρδαλης κλπ), που ζούσαν πριν 35.000 χρόνια. Ευχαριστούμε πολύ όλο το συνεργείο των ανασκαφών για τη φιλοξενία των και την ξενάγηση που μας έκαναν. Δίπλα στα Λουτρά υπάρχει Μουσείο, όπου λειτουργούν δυο εκθέσεις με παλαιοντολογικά ευρήματα.

Ακολουθήσαμε τη χαράδρα του Ράμνο Μπορ ή φαράγγι των Λουτρών κατά μήκος του ποταμού. Το μονοπάτι περνούσε ένθεν και ένθεν του ποταμού πολλές φορές και εμείς αναγκαστικά πλατσουρίζαμε με παντόφλες μέσα στα παγωμένα νερά του. Όλες οι πλευρές του φαραγγιού είναι κατάφυτες με οξιές, πεύκα και άλλα δέντρα, ενώ οι όχθες του ποταμού φιλοξενούν τεράστια πλατάνια διαφόρων μορφών. Η πανδαισία των χρωμάτων των φύλλων των δέντρων ήταν φανταστική. Ένας κατεστραμμένος νερόμυλος στην όχθη του ποταμού μας θύμιζε, ότι ήταν παλιά το εφαλτήριο άλεσης των σιτηρών των κατοίκων της περιοχής. Σκοπός μας ήταν να επισκεφτούμε ένα καταρράχτη, στον οποίο όμως ουδέποτε φθάσαμε λόγω έλλειψης χρόνου. Στην περιοχή αυτή η πανίδα είναι πλούσια και αποτελείται από λίγες αρκούδες, ζαρκάδια, ελάφια, αγριογούρουνα, λαγούς, λύκους αλεπούδες και άλλα άγρια ζώα.

Ψηλά στο βουνό η τοποθεσία λέγεται Ράμνο Μπορ (ίσιο πεύκο) λίγο πριν τα σύνορα με τη FΥRΟΜ. Το μέρος αυτό όπως μας είπαν εντόπιοι ηλικιωμένοι κάτοικοι, ήταν το αρχηγείο των ανταρτών κατά τον εμφύλιο πόλεμο 1946-49. Εκεί βρίσκονταν η βάση ανεφοδιασμού των, υπήρχαν πρόχειρες εγκαταστάσεις ηλεκτροφωτισμένες και είχε αναπτυχθεί μια κοινωνία με τα απαραίτητα επαγγέλματα. Στο μέρος αυτό τα σύνορα με τα Σκόπια είναι σε πεταλοειδές σχήμα σχεδόν απυρόβλητο, διότι ήταν αδύνατη η ρίψη βομβών από αεροπλάνα, χωρίς να παραβιάσουν τον εναέριο χώρο της τότε Σερβίας.

Στην επιστροφή πήραμε το μπάνιο μας στα ιαματικά θερμά λουτρά Λουτρακίου ή Πόζαρ, σε θερμοκρασία 39 βαθμών κελσίου, χαλαρώσαμε και έφυγε κάθε κούραση από πάνω μας. Το νερό των λουτρών είναι πεντακάθαρο – πόσιμο και τα μπάνια γίνονται στο ποτάμι που σχηματίζει λιμνούλες, κάτω από ένα μικρό γραφικό καταρράχτη που κάνει μασάζ ή σε μια μεγάλη πισίνα όλη τη διάρκεια του έτους.

Επίλογος-επιστροφή 30-10-06. Το σκηνικό του καιρού άλλαξε πολύ απότομα, το πρωί που ξυπνήσαμε, έπεφταν βροχές, φυσούσε δυνατός παγωμένος βοριάς, η πτώση της θερμοκρασίας ήταν κατακόρυφη και όλες οι κορφές του Καϊμακτσαλάν είχαν ντυθεί στα λευκά. Τα πρώτα χιόνια είχαν κάνει πλέον της εμφάνισή τους. Από τη ζέστη της προηγούμενης ημέρας στο απότομο κρύο και στα χιόνια της επόμενης.

Το λεωφορείο μας αποβίβασε στο σιδηροδρομικό σταθμό της Θεσσαλονίκης και από εκεί το τραίνο μας μετέφερε άνετα, ευχάριστα και πολύ γρήγορα στην Αθήνα.

Οι γνώσεις μας εμπλουτίστηκαν με νέες πρωτόγνωρες και μοναδικές εμπειρίες στα βουνά της βόρειας Ελλάδας.

Διοργανωτής της εκδρομής ήταν ο Ορειβατικός Σύλλογος Ηρακλείου, με αρχηγό τον ακούραστο Σπύρο Καλεμάκη, ο οποίος μας ανέχθηκε τόσες μέρες και τον ευχαριστούμε πολύ.

Από τον ορειβατικό Μοιρών συμμετείχαν ο γράφων, ο Γιώργης Σπυριδάκης πρόεδρος, ο Αποστόλης Παυλίδης γραμματέας, ο Μανόλης Βολονάκης, Γιάννης Κλημαθιανάκης, Κούλα Παυλίδη, Μαρία Πετράκη και Ρένα Νικολούδη μέλη.-

Μοίρες 31-10-2006

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΑΠΟΨΗ του νότου φύλλο 353 της 5-12-2006